E N M A A N D K S V A N DVERENIGING NEDERLANDSE CEMENTINDUSTRIE>DI f g POSTBUS 3011 , .,,: DDf 5203 DA 's HERTOGENBOSCHfW !ie>: DA ""ExamenbetontechnoloogGebruik van het cursusboek ofandere literatuur is tijdens hetexamen niet toegestaan.mene gegevensTraditioneel wordt het examen Betontechnoloog BV(BV staat voor Betonvereniging) in BETONlEKgepubliceerd. Niet alleen ter informatie van degenen dieaan het examen deelnamen. Ook voor lezers die watverder van het examen afstaan is het nuttig er kennis vante nemen. Het geeft namelijk een weerspiegeling vanrecente ontwikkelingen in het vakgebied. Bovendien kanmen, geheel vrijblijvend, zijn eigen vaardigheid in hetoplossen van betontechnologische vragen toetsen.Maandag 27 april 1992 namen 212kandidaten deel aan het examenBetontechnoloog BV. Drie uur langmochten zij werken aan dezeproeve van bekwaamheid. Van deze212 deelnemers slaagden er 83,ofwel 44%. Dit resultaat past in hetalgemene beeld van de laatste jaren:jaar kandidaten geslaagd1988 240 62%1989 231 43%1990 237 38%1991 244 46%1992 212 44%Bij de beoordeling van hetexamenwerk bleek dat de laagstescores werden genoteerd bij devragen 3, 10 en 11. Wellicht dat deniet-examenkandidaten hier eensextra hun best op doen.Het examen bestaat uit 12 vragen.Indien een vraag volledig juist isbeantwoord, zal dit wordengewaardeerd met het bij de vraagaangegeven aantal punten.Het totaal aantal te behalen puntenis 100.Alle vochtgehaltes worden uitge-drukt in %(m/m) ten opzichte vandroog materiaalPs portlandcement: 3150 kg/m3Ps hoogovencement: 2950 kg/m3Ps zand en grind: 2650 kg/m3f'c =0,8N + 15/wcf - 45 N/mm2Formule Rengers-AntonissePz = IOFz + 28 + O,05z - 0,08CVerder zijngegeven de tabellen Itot en met4 en de figuren I tlm 3.Bij de examenvraagstukken warennog twee tabellen gegeven, dieterwille van de omvang niet in dezeuitgave zijn opgenomen.Op deze plaats wordt volstaan metverwijzing naar uitgaven die demeeste lezers onder handbereikzullen hebben:tabel 5 - eisen en korrelverdelingvan zand en grind, NEN 5905(zie tabel 4.8 uit het cursusboek oftabel 2 uit de norm NEN 5905)tabel 6 -gewogen rijpheid na I uurjuli/augustus 1992 [!][I]--------------'-101-------------verharden bij x oe, voor verschil-lende waarden C(zie daarvooreUR-Aanbeveling nr. 9, ofBETONlEK 6/20)g I (10 punten)A. Waarom moet een zojuistgestorte betonvloer wordennabehandeld?B. Welke nabehandeHngs-methoden kunnen worden toe-gepast?C. Van welke factoren is de na"behandelingstijdafhankelijk?AntwoordadAEen zojuist gestorte betonvloermoet worden nabehandeld om tevoorkomen dat het in de beton-specie aanwezige water vroegtijdiguit het oppervlak verdampt. Alsnabehandeling niet ofonvolledigwordt uitgevoerd, zal de hydratatieniet volledig kunnen plaatsvinden ofzelfs geheel tot stilstand komen.Dit resulteert in een slechte opper-vlaktekwaliteit, de beruchte stui-vende vloer. Tevens worden doorhet verdampende water krimpspan-ningen in de betonspecie opgewekt.Dit heeft het ontstaan van plasti-sche krimpscheuren in de verhar-dende betonspecie tot gevolg.ad BAls nabehandelingsmethodenkunnen worden toegepast:- bespuiten met zogenaamdecuring-compound;- afdekken metplastic folie;- afdekken met natte jute lappen;onder water zetten of nathouden.Tabe//Richtwaarden voorde waterbehoefteTabe/2Eisen aan betonsamenstelling, afhankelijk van milieuklasse (valgens VaT 1986)JJJJJJJJJJJJJfbgfJJJJJJJJJJDJ Keuringskarakteristiek voor de keuringseisLO 1,53s/2>('ck[TI Grenslijnen voor korrelgroep 0- I611] Grenslijnen voor korrelgroep 0-32Tabel 3Minimale hoeveelheid fijn materiaalTabel 4Relatie tussenk-waarden en het percentage van de populatiedat kleineris dan (IJ- -ka)JJJJJJJJJJJJbJJJJJJJJJJJJJmBIadCDe nabehandelingstijd is afhankelijkvan:de sterkte-ontwikkeling, welkewordt bepaald door de mengsel-samenstelling, met name decementsoort en -klasse en dewater-cementfactor en de (aan-vangs)temperatuur van de beton-specie;de weersomstandigheden die deuitdrogingssnelheid bepalen,zoals temperatuur, relatievevochtigheid en windsnelheid.g 2 (5 punten)Waarop berust de werking van eenpuzzolane stof?Noem twee van deze stoffen.m(gegeven bij vraag 3) Scheurvorming in betonAntwoordPuzzolane stoffen toegepast inbeton of mortel reageren metcalciumhydroxyde dat vrijkomt bijde reactie van cement met water.Onder die omstandigheden vormendeze puzzolane stoffen verbin-dingen met hydraulische eigen-schappen en uiteindelijk hydratendie een bijdrage leveren in de dicht-heid en de sterkte van het beton.Bekende puzzolane stoffen zijnvliegas, tras, silica fume.g 3 (5 punten)In figuur 4 zijn een aantal scheurengetekend die hetgevolg zijn van:I. bleeding/sedimentatie;2. plastische krimp;3. temperatuurspanning in jongbeton;4. uitdrogingskrimp.Geef aan welkescheuren (letter ofletters) bij de verschillendeoorzaken behoren.Antwoord, De figuur waarin een aantal typenscheurvorming zijn aangegeven, isontleend aan BETON/EK 8125'Scheurkalender'. Trouwe lezers vanBETON/EK zullen dan ookgeenmoeite hebben met deze vraag.De juiste oplossing is:bleeding/sedimentatie: A en B;plastische krimp: Een F;temperatuurspanningin jongbeton: D;- uitdrogingskrimp: C.g 4 (5 punten)Wat is het capillair poriënvolume inprocenten, van beton met devolgende samenstelling:320 kg/m3portlandcement met eenwater-cementfactor van 0,50 eneen hydratatiegraad van 60%?AntwoordBij volledige hydratatie van 100 kgcement wordt 40 liter waterchemisch en fysisch gebonden enontstaat er een inwendigekrimpvan 7 liter.In de betonspecie is320 x 0,50 = 160 literwateraanwezig.Bijeen hydratatiegraad van 60% iser:gebonden water:3,2 x 40 x 0,60 = 77 literinwendige krimp:3,2x 7xO,60 = 13 literHet capillair porië,n volume is dan:160 - 77 + I3 = 96 liter of96/1000 x 100=9,6%g 5 (10 punten)De betonsamenstellingen zoalsvermeld in tabel 7 worden in alleconsistentiegebieden met elkaarvergeleken.Geef een korte verklaring waaromonderstaande beweringen al ofnietjuist zijn.A. Met beide mengsels kan wordenvoldaan aan de eisen voormilieuklasse 2.B. De sterkte-ontwikkeling vanbeide mengsels zal in de praktijkaltijd wezenlijk verschillen.C. Voor beide mengsels zal er eenverschil van circa 10 N/mm2in28-daagse kubusdruksterkte zijntussen betonspecie in consisten-JJJJJJJJJJJJN g JJ JJJ JJ JTabe/8 (bij antwoord op vraag 5)Bepaling waterbehoefte en daaruit water-cementfactor voor mengselsAen Btiegebied I en consistentiege-bied 3.D. De uitdrogingskrimp vanmengsel Bis altijd groter dan dievan mengsel A.AntwoordDe mengsels verschillen uitsluitendin cementgehalte en grootstekorrelafmeting. De consistentie isniet gegeven; op basis van de richt-waarden voor de waterbehoefte(zie algemene gegevens, tabel I) zijnde verschillende water-cement-factoren uit te rekenen. Dit is weer-gegeven in tabel 8.ad A.Uit de tabel blijkt dat in alle consis-tentiegebieden (dus ook consisten-tiegebied 4) de water-cementfactorkleiner blijft dan 0,55. Consistentie-gebied 4 kan met eenplastifjce-rende hulpstofworden bereikt.De stelling is dus juist.ad B.De sterkte-ontwikkeling in hetwerk wordt bepaald door dewater-cementfactor, de tempera-tuur en de cementsoort. De water-cementfactor van mengsel A en Bzijn nagenoeg gelijk en de cement-soort is eveneens gelijk. Het enigeverschil dat kan optreden is detemperatuur. Als een goed isole-rende bekisting wordt toegepast,kan in mengsel Bdoor het hogerecementgehalte een grotere tempe-ratuurstijging plaatsvinden. Dan zalde sterkte-ontwikkeling vanmengsel Bsneller zijn dan die vanmengsel A. In principe zal desterkte-ontwikkeling van beidemengsels (door gelijke water-cementfactor) gelijk zijn; alleenindien temperatuurstijging mogelijkis (massabeton, isolerende bekis-ting) zullen er verschillen optreden.De stelling is dus niet juist.""Tabe/7 (gegeven bij vraag5)adC.De invloed van de water-cement-factor op de kubusdruksterktewordt in de formuleB= 0,8 N + (25/wcf) 45weergegeven door de factor25/wcf.Het verschil in druksterkte tussende consistentiegebieden I en 3 isdus(25/0,45) - (25/0,54) = circa10/mm2.De stelling is dus juist.adD.De uitdrogingskrimp wordtbepaalddoor de beschikbare hoeveelheidwater. Bijl 00% hydratatie wordtdoor- mengselA:3,3x40= 132literwaterchemisch en fysisch gebonden;- mengsel B:3,6 x 40 = 144 liter waterchemisch en fysisch gebonden.Hieruit volgt de hoeveelheid waterdie kan verdampen:- in consistentiegebied Imengsel A:..150 - 132 = 18 litermengsel B:160 - 144= 16liter- in consistentiegebied 2mengsel A:165 - 132 = 33 litermengsel B: ·180 - 144 = 36 liter- in consistentiegebied 3mengsel A:180 - 132=481itermengsel B:195- 144=51 literDe berekende verschillen zijngering. Verschillen in uitdrogings-krimp zullen in de praktijk niet altijdwaarneembaar zijn. De bewering isdus niet juist.g6(IOpunten)In een betonfabriek worden beton-elementen vervaardigd met port-landcement klasse Bmet een C-waarde van 1,25. Na 16 uur verhar-ding wordt ontkist. In het laborato-rium is vastgesteld, dat bijverharding bij constant 20°C na16 uur voldoende sterkte wordt----------------i0-------------... ""77""I}] (gegeven bij vraag 6) Temperatuurverloop inverhardingsprocesbereikt.Ga met behulp van de methode vangewogen rijpheid na of met hettemperatuurverloop zoals aange,geven in figuur 5 dezelfde druk,sterkte wordt bereikt als bij eenconstante temperatuur van 20 oe.AntwoordMet behulp van de bij de opgavenverstrekte tabel 6 (hier niet opge-nomen, zie opmerking bij algemenegegevens) is het mogelijk om dezogenaamde gewogen rijpheid teberekenen. De rijpheid bij verhar-ding onder laboratoriumomstandig-heden bij 20°C is16x 25,8 =413 oChHet gegeven temperatuurverloopwordt nu in stappen van I uur bere-kend. De gewogen rijpheid is dan:12,6 + 15,2 + 18,2+ 22,5 + 25,8 +29,6+(8x32,1)+29+23,1 =432,8 oChOp grond hiervan l11agwordengeconcludeerd dat druksterkte vanhet beton dat de gegeven tempera-tuurcyclus heeft ondergaantenminste een gelijke druksterktezal hebben dan na 16 uur verhardenbij constant 20 oe.g7 (5 punten)Een betonsal11enstelling met330 kg portlandcement per m3,betonzand 0,4 mm enriviergrind 4,32 mm,bevat een totaal watergehalte van180 Iiter/m3·Het riviergrind wordt vervangendoor een gebroken toeslagmate-daal dat I%vocht kan absorberen.Het totale watergehalte wordtevenals de overige bestanddelengelijkgehouden.De 28,daagse kubusdruksterktevan de tweede betonsamenstellingblijkt hoger te zijn.Geef daarvoor twee mogelijkeredenen aan.AntwoordDe hogere kubusdruksterkte kanworden veroorzaakt door devolgende factoren:- de effectieve water,cement,factor wordt lager door deabsorbtie van I%water (circa12 liter);- de hechting van cementsteen aanhet gebroken toeslagmateriaalkan beter zijn dan bij grind;de korrelopbouw van hetgebroken materiaal zou beterkunnen zijn dan van het grind.N.B.: Voor de praktijk is het vanbelang te bedenken dat door deabsorptie van 12 liter water bijtoepassing van gebroken materiaalde verwerkbaarheid van hetmengsel aanzienlijk zal vermin-deren.g 8 ( I°punten)Voor een charge van 3 m3beton-specie is de volgende doseringgrondstoffen ontworpen:930 kg portlandcement(Ps = 3150 kg/m3, normsterktecement = 45 N/mm2);120 kg vliegas (Ps = 2200 kg/m3);2230 kg zand, vochtgehalte 4%;2835 kg grind 4-32 mm, vocht-gehalte 2%;648 kg betongranulaat(Pm = 2350 kg/m3, droog), totaalvochtgehalte 7%, geabsorbeerdvocht 4%;375 liter aanmaakwater.A. Wordt met dit mengselontwerpvoldaan aan de eisen voor sterk-teklasse B25, milieuklasse 2?B. Zou deze betonspecieverpompt kunnen worden alswordt aangenomen dat daar,voor een zetmaat van circa100 mm nodig is?e. Welke maatregelen zouukunnen nemen indien niet aandeze eisen wordt voldaan?Antwoordad A.Het watergehalte in de betonspecieis:uit zand22301 I,04 x 0,04 = 86 literuit grind28351 1,02 x 0,02 = 56 literuit betongranulaat6481 I,07 x 0,03 = 18 literaanl11aakwater 375 litertotaal 535 literJJJJJJJJJJJJaJJJJJJJJJJJJJJJDe water-cementfactor is535/930 = 0,575.Dit voldoet niet aan de eisen voormilieuklasse 2 (max. wcf= 0,55).Het ontworpen mengsel voldoetdus niet aan de eisen voormilieuklasse 2.Indien een gedeelte (20%) van hetvliegas als bindmiddel wordtmeegerekend, wordt de water-bindmiddelfactor535/(930 +0,2 x 120) == 0,56.Ook dit ligt nog boven hetmaximum van 0,55.N.B.: Sommige examenkandidatenrekenden met een marge van 0,02boven de maximum water-cement-factor en keurden 0,56 goed. Dit isechter alleen van toepassing opkeuring op water-cementfactorachterafen niet, ;zoals hier, voor hetontwerp van een mengsel.De bepaling van de druksterkte gaatmet de bekende formule:B= 0,8 x45 + 25/0,56 - 45 =36 N/mm2·Aan de eisen voor sterkteklasseB25 kan met het gegeven mengseldus worden voldaan.gehalte tenminste tot 170 11m3worden teruggebracht, uiteraardmet behoud van de gewensteverwerkbaarheid.Een andere mogelijkheid is verho-ging van het cementgehalte, al ofniet in combinatie met verhogingvan het vliegasgehalte.g 9( 15 punten)Een betonmengsel met portland-cement klasse A moet voldoen aande volgende eisen:sterkteklasse B25;milieuklasse 2;consistentiegebied 2.Daarbij moet gebruik wordengemaakt van toeslagmaterialen,waarvan de korrelverdeling isgegeven in tabel 9.Verdere gegevens:Lytag:psr: 1500 kg/m3vochtgehalte: 5%de maximale vochtabsorptie van12%wordt bereikt na 15 minutenBetonpuingranulaatPm : 2300 kg/m3vochtgehalte: 7%, inclusief4%geabsorbeerd vochtZandvochtgehalte: 4%.Cementnormsterkte: 45 N/mm2·A. Bepaal met behulp van de grafi-sche methode een mengverhou-ding van de toeslagmaterialenwaarvan de gradering ligt tussende lijnen A-B 3 I,5.(bij de examenopgaven washiertoe een grafiek verstrekt.)B. Ontwerp met dit toeslagmate·rialenmengsel een betonsamen-stelling die met 95%goedkeurkans zal voldoen aande eisen voor sterkteklasse B25.Hierbij mag worden gerekendmet een standaardafwijking van4 N/mm2voor de 28-daagsesterkte.Verder is bekend, dat de water-behoefte van dit mengsel 10liter/m3meer bedraagt dan vaneen verge!ijkbaar mengsel metbetongrind, terwijl ookgere-kend moet worden op 8%sterktereductie ten opzichte vannormaal grindbeton.ad B.Het watergehalte bedraagt535/3 = 1781/m3De verlangde zetmaat van I00 mmvalt in consistentiegebied 3. Volgensde richtlijn voor de waterbehoefteis in consistentiegebied 3 circa180 11m3nodig. Met 178 11m3moetverpompen mogelijk zijn.ad C.Om aan de eisen van de maximalewater-cementfactor te voldoen,kan met behulp van een water-reducerende hulpstof het water-Tabe/9 (gegeven bij vraag 9)Korre/verdeling van beschikbare toeslagmateria/enJJJJJJJJJJJfafJJJJJJJJJJJJzw lSiiZAntwoordad A.Bij toepassing van de grafischemethode voor de bepaling van demengverhouding worden de grade-ringen van de toeslagmagerialen opeen bepaalde manier gestyleerd totrechte lijnen (fig. 6). Veel kandi-daten hebben verzuimd de zeefrestop zeef C 22,4 in de grafiek in tetekenen. Voor de uitkomst bestaatevenwel een zekere marge, omdatimmers de gevraagde mengsel-kromme binnen het A/B-gebiedmoet vallen.[IJ (bij ontwaard vraag 9) Zeefdiagram zand en grind, volgens de grafische methodebepaaldAangehouden is de volgende meng-verhouding (in vol.%):35% zand33% Iytag32% betongranulaatDeze mengverhouding valt binnenhet AtB-gebied.ad B.Waterbehoefte voor consistentie-gebied 2:165 + 10= 175 11m3Streefwaarde gemiddelde sterkte:25 + 2,2 x 4 = 33,S N/mm2In verband met sterktereductie vanS% aanhouden:I,OS x 33,S = 36,7 N/mm2De aan te houden water-cement-factor volgt dan uit de formule:36,7 = O,S x 45 + 25/wd - 45wd=0,547en voldoet daarmee aanmilieuklasse 2.Voorhet toeslagmateriaal resteerteen volume van1000 - 292 = 70Sliterzanddroog: 0,35 x 70S x 2,65 = 655 kgvochtig: 655 x 1,04 = 6S2 kgbevat 27 liter waterLytagdroog: 0,33 x 70S x l,S = 350 kgvochtig: 350 x 1,05= 367 kgbenodigd extra water vanwegevochtabsorptie:(0,12 - 0,05) x 350 = 25 literbetongranulaatdroog: 0,32 x 70S x 2,3 = 520 kgnat: 520 x 1,07 = 557 kgvolume vrij water:(0,07 - 0,04) x 520 = 161iterg 10 (IOpunten)In een betonwarenfabriek wordenbetonnen dakpannen geprodu-ceerd. De betonspeçje voor dezepannen wordt gecontroleerd opdruksterkte de controleproef.Er moet worden voldaan aan deeisen voorsterkteklasse B45.Hierbij moetrekeningwordengehouden met het feit, dat dekubussen gezien de aardvochtigeconsistentie (consistentiegebied I)van de betonspeçje net zoals bij dedakpannen niet volledig kunnenworden verdicht. Rekening moetworden gehouden met eenluchtge-halte van 5% (of 95% verdichtings-graad).102 literGegeven:Cementhoogovencement klasse Bnormsterkte na 2S dagen:60N/mm2Toeslagmateriaal:De gradering van de beschikbaretoeslagmaterialen is gegeven intabel 10. De zand-grindverhouding14 liter116 11m3cement =uit zand0,40 x 70S x 0,05 =- - - - - -totaalControle hoeveelheid fijn toeslag-materiaal:Waterdosering:175 - 27+25 - 16= I57Hter102 liter175liter15 liter292 literUitleveringsberekeningcement 320/3, 15 =waterluchttotaalcementgehalte175/0,547 = 320 kg/m3JJJDJJJJJKKKKKIKKKJJJJJJJJJfxgJ?JJJJJJJJJJJ8 X + (100 - X) 90 = 5 1,5 x I00X=47,0%Gemiddelde van de twee gevondenpercentages zand(48,4 + 47,0)/2 = 47,7%Dus 48% zand 0 - 2 mmen 52% grind 2 - 8 mmoDe gradering van dit mengsel isgevonden in tabel I I.Bij controle blijkt het mengsel in hetA-B gebied te liggen. De aan-genomen waterbehoefte was dusjuist...,moet zodanig worden gekozen, datde zogenaamde Fullerkromme opde zeven 500 mm en 2 mm zo dichtmogelijk wordt benaderd.formule: P = 100 V d/DmaxP is het percentage van het toeslag-materiaal dat de zeef me1; opening dpasseert;d is de zeefopening;Dmax is de grootste korrelafmeting.Voor de standaardafwijking in dekubusdruksterkte mag 3,5 N/mm2worden aangehouden.Gevraagd:Ontwerp een betonsamenstellingdie met 95% zekerheid aan de eisenvoor sterkteklasse B45 zal voldoenen geef de afte wegen hoeveel-heden grondstoffen per m3·"'water + lucht = 175 + 40 = 215 literHet cementgehalte is dan215/0,50 = 430 kg/m3Berekening zand-grindverhouding:De grootste korrelafmeting is(grafisch bepaald) circa 8,5 mmoStel het percentage zand is X.Zeefrest op zeef 500 f.Lm:100 - 100 VO,5/8,5 = 75,8%Zeefrest op zeef 2 mm:100 - 100 V278,S = 51 ,5%Toe te passen zand-grindverhou-ding op zeef 500 f.Lm50X + 100 (100 - X)= 75,8x 100X=48,4%Toe te passen zand-grindverhou-ding op zeef2 mmUitleveringsberekeningcement 430/2,95waterluchttotaal14Gliter175 liter50 liter371 literAntwoordDe onvolledige verdichting moet ineerste instantie worden verdiscon-teerd in te berekenen(water + lucht)lcement-factor.Voor de extra ingebrachte luchtkan5 - I = 4% = 40 liter worden aange-houden.N.B.: Antwoorden uitgaande van3% extra ingebrachte lucht zijn ookakkoord bevonden.De gemiddelde kubusdruksterktemoet zijn45 + 2,2 x 3,5 = circa 53 N/mm2·De waterbehoefte van het mengselis in consistentiegebied I bij eengrootste korrelafmeting van 8 mmen graderingsgebied A-B 1751/m3·De toe te passen (W + L)/C-factorvolgt dan uit53 =0,8 x GO + 251W - 45W=0,50Tabel 10 (gegeven bij vraag 10) Gradering beschikbare taeslagmaterialenTabel 11 (antwoord vraag 10) Gradering van het berekende mengsel taeslagmaterialenJJJJJJJJJJJJJQaJJJJJJJJJJJJJz muugl I (5 punten)Controle hoeveelheid fijn toeslag-materiaalGevraagd:A. Wat is de karakteristieke beton-10l,7liter226,4 liter150 liter478,1 literVolumeberekening:cement 300/2,95 =zand 600/2,65 =watertotaal volumeDemassa van vat + specie + droogtoeslagmateriaal is 21,16 kg.Massa van de specie:21,16 - 3,0 - 6,0 = 12,16 kgHet volume hiervan bedraagt12,16/2,15 = 5,66 literVoor het volume van het toeslag-materiaal resteert dan:8,0 - 5,66 = 2,34 litersamenstelling. Op deze manierwordt het toeslagmateriaal min ofmeer homogeen verdeeld.Vervolgens wordt de specieverdicht en het vat afgevuld en weergewogen. De massa van het vatgevuld met specie en toeslagmate-riaal bedraagt 21,16 kg.De volumieke massa Ps van hettoeslagmateriaal bedraagt:6,0/2,34 =2,56 kgllGevraagd:Bereken de volumieke massa Ps vanhet toeslagmateriaal.Antwoordtotale massa:300 + 600 + I50 = I050 kgDe massa van vat + specie is2021 kg;massa specie:20,21 - 3,0 =17,21 kgHet volume van het vat is dan:17,2112,15 =8 literHierbij komt nog 2% lucht478,1/0,98 = 488 literDusPm specie =1050/488 =2,15 kgllg 12 (10 punten)Uit de algemene gegevens, tabel 4,blijkt dat bij k =115,9% van de populatie groter is dan33 N/mm2druksterkte van samenstelling B?B. Maak een schatting van hetpercentage druksterkten uit deeerste populatie (samenstellingA) die groter zijn dan de karak-teristieke druksterkte uit detweede populatie (samenstellingB).Antwoordad A.De karakteristieke druksterkte iseenvoudig te berekenen:38 -1,64 x 3 = 33,I N/mm2Een vat met een massa van 3 kgwordt gevuld met een specie van devolgende samenstelling:300 kg hoogovencement;600 kg droog zand;I50 liter water;Het luchtgehalte van de specie naverdichten bedraagt 2%.De massa van het vat gevuld metspecie is na verdichten 20,21 kg.Na wegen wordt het vat geledigd enschoongemaakt.Vervolgens wordt van een onbe-kend type droog toeslagmateriaal 6kg afgewogen. Dit toeslagmateriaalwordt in het vat gedaan, waarna hetvat onder roeren wordt bijgevuldmet specie van bovengenoemdead B.Om te weten welk percentage vaneen populatie groter is dan eenbepaalde grenswaarde, moet dek-waarde bekend zijn.Deze volgt uit:30 + k x 3 =33,1k=1146 liter45 liter191 litercementuit zand0,48x629xO,15 =JJJJtotaalDit is ruim voldoende.Volume toeslagmateriaal1000 - 371 = 629 literTwee populaties van betondruk-sterktecijfers hebben beide eenstandaardafwijking van 3 N/mm2.De eerste populatie wordtgemaaktmeteen betonsamenstelling A ende tweede populatie met eenbetonsamenstelling B.De gemiddelde sterkte van samen-stelling A bedraagt 30 N/mm2envan samenstelling B38 N/mm2·N.B.: Voor de berekening van dehoeveelheid fijn materiaal mag de4% extra ingebrachte lucht nietworden meegerekend. Deze luchtfunctioneert immers niet als fijnmateriaal zoals dat wel bij een dooreen luchtbelvormer ingebrachtelucht het geval is.Te doseren per m3:cement430 kgdroog zand:0,48 x 629 x 2,65 = 800 kgnat zand:800 x 104,5/100 =836 kg/m3(bevat 41 liter water)droog grind:0,52 x 629 x 2,65 =867 kgnat grind:867 x 102,5/100 = 888 kg(bevat 21 1iter water)aanmaakwater157 -(36+ 21) = I 18 literJ JJJJJ JJJJJJI JJ JJJJJ JJSymbolisch voorde opleiding Betontechnoloog? foto: Bob de RuiterlVNCJJJJJJJJJJJJJJJNxNzfJJJJJJJJJJJJJJIn onze volgende uitgave:Vloeistofdicht betonDe aanleg van vloeistofdichte constructies, zoals vloeren bij tankstations, steltspeciale eisen aan ontwerp, mengsel en uitvoering. Een state-of-the-art.Daar maak.je 't mee.fonBETONlEK is een praktijkgerichtvoorlichtingsblad op hetgebiedvan de betontechnologie enverschijnt 10 keer per jaar.Redactie:tel. 073 - 40 I 225Abonnementen:tel. 073 - 40 I 231ISSN 0166-137xAbonnementsprijzen voor 1992:Nederland, Nederlandse Antillenen _ OPIandere landen f 36,-Uitgave:Vereniging NederlandseCementindustrie (VNC),Postbus 30 I I,5203 DA 's-HertogenboschAbonnementen lopen perkalenderjaar. Aan het eind vaneen kalenderjaar wordt hetabonnement automatischverlengd, tenzij voor I decemberschriftelijk wordt opgezegd.Overname van artikelen enillustraties is toegestaan, ondervoorwaarde van bronvermelding.JJJJJJJJJJJJbJJJJJJJJJJ