Vraag en antwoord Betonmortel Vraag 17 Wat is de optimale afstand voor de tijdelijke ondersteuning van breedplaten? Puntvormig versus lijnvormige ondersteuning Breedplaatvloeren zijn recent veel in het nieuws. Uit onder- zoek naar aanleiding van de instorting van de parkeergarage bij Eindhoven Airport in 2017, blijken breedplaatvloeren niet altijd de bezwijklast te bezitten als waar in het ontwerp is van uitgegaan. Als er een significant positief moment aanwezig is haaks op de naad tussen twee elementen, kan er ter plaatse van die naad sprake zijn van een kritisch detail. Dit kan zich vooral voordoen bij puntvormig ondersteunde vloeren, met een overspanning in twee richtingen. Als gevolg van dit nieuwe inzicht moeten veel bestaande braadplaatconstructies opnieuw worden beoordeeld. Daartoe is een mei 2019 een stappenplan verschenen. De meeste breedplaatvloeren worden echter toegepast met een lijnvormige ondersteuning en overspanning in één rich- ting. Bijvoorbeeld in de woningbouw waarbij de breedplaat- vloeren zijn opgelegd op de (woningscheidende) wanden. In die gevallen is er geen sprake van een positief moment ter plaatse van de plaatnaad en is er dus ook geen sprake van overschatting van de bezwijklast. In dit artikel beperken we ons tot tijdelijke opleggingen van breedplaatvloeren die in één richting overspannen. Hierbij speelt de recente problematiek niet. E en van de functies van tralieliggers in breedplaatvloeren is het verzor- gen van sterkte en stijfheid van de breedplaat tijdens transport en hijsen en tijdens de bouwfase. Om de relatief grote belasting uit de te storten druk- laag op breedplaatvloeren (eigen gewicht onverhard beton en extra belasting door het storten) op te kun- nen nemen, moeten de breedplaten tij- delijk extra worden ondersteund. Daar- toe moeten stempelrijen, voorzien van onderslagbalken haaks op de richting van de tralieliggers van de elementen ? vaak de hoofdoverspanningsrichting ? worden aangebracht. Pas als de druk- laag is verhard, is de vloer zelfdragend. De afstand tussen het aantal stempel- rijen kan variëren. In de praktijk worden in één woningbeuk vaak 3, 4 of 5 stem- pelrijen toegepast (fig. 2). Voor de breedplaat zelf geldt in principe: hoe meer stempelrijen des te beter. Beper- king van de huur en arbeid van de ondersteuningsconstructie vraagt ech- ter om zo weinig mogelijk stempelrijen en daarmee grotere onderslagafstan- den. Hoe groot de optimale afstand / het optimale aantal rijen is, hangt af van verschillende factoren. Een goed beeld van dat optimum wordt pas verkregen na een integrale benadering van het inkoop- en voorbereidingsproces. Randvoorwaarden Het aantal stempelrijen wordt bepaald door de grenzen van de maximaal toe- laatbare onderslagafstand in relatie tot de mogelijkheden van de breedplaat- vloer en de mate van oplegging op de constructieve wand. De maximale onderslagafstand bij de breedplaatvloer is afhankelijk van de beukbreedte, de totale vloerdikte en de oplegging op de wand en daarmee wel of geen randstempel. Daarnaast spelen factoren als plaatafmetingen, schildikte, veranderlijke belasting tijdens de uit- voeringsfase, het soort bouw en de aan te houden belastingsfactoren een rol. Door te variëren met de schildikte, hoofdwapening c.q. voorspanwape- ning en de tralieligger, is een grotere of kleinere onderslagafstand mogelijk. Ook de draagkracht van de onderstem- peling speelt een rol. Deze is afhankelijk van het type onderslagen en stempels (badding, dubbele badding, H20-dra- ger of overige systemen). 1 Onderstempeling van een breedplaat, foto: Havebo 27 VAKBLAD I 3 2019 Traditioneel versus systeem Ondersteuningsconstructies worden traditioneel opgebouwd met stempels en baddingen. De ondersteuning kan ook worden uitgevoerd met een systeem ondersteuning. Een systeem ondersteuning vraagt in principe minder manuren in vergelijking met traditionele ondersteuning, maar kent veelal hogere huurkosten. De maximale h.o.h.-afstand van de onderslagen wordt aangegeven door de leverancier van de breedplaat en staat vermeld op de legplantekening van het vloerveld. De verantwoordelijk- heid voor een definitieve berekening en uitvoering van de ondersteuningscon- structie ligt bij de uitvoerende partij, omdat deze afhankelijk is van de specifieke omstandigheden van de situatie (o.a. jaargetijde, bouwcyclus, gewenste ontkistingssterkte en stempel capaciteit). 2 Ondersteuning breedplaat met 3, 4 of 5 stempelrijen, bron: Betonhuis Onderslag- afstand o verstek Onderslag- afstand eindveld Onderslag- afstand tussen veld Onderslag- afstand o verstek Geïnteresseerd in werken bij BAM Infraconsult? Bekijk de mogelijkheden op https://infraconsult.baminfra.nl of neem contact op met onze recruiter Nynke Wouda, +31 (0)6 11 07 41 08, nynke.wouda@bam.com Wil jij ontwerpen op Formule1 niveau? Dat is wat wij doen bij BAM Infraconsult. Werk jij binnenkort ook in één van onze topteams voor prachtige projecten? BAM Infraconsult: de top van Nederlandse ingenieurs In een snel veranderende wereld formuleert advies- en ingenieursbureau BAM Infraconsult antwoorden op complexe infrastructurele en waterbouwkundige vraagstukken. Vanwege onze multidisciplinaire projecten, zoeken wij (assistent) ontwerpleiders voor verschillende disciplines: Civiele techniek, Wegen, Maritieme constructies, Technische installaties en Rail. Wat ons uniek maakt Bij BAM zie je het model dat je hebt ontworpen realiteit worden. Misschien rijdt je binnenkort wel over de vernieuwde Afsluitdijk, waarvan jij de vismigratievijver hebt ontworpen. Of je rijdt door de meest duurzame tunnel van Nederland, de Rotterdamsebaan. En wist je al dat wij zelfs actief zijn op Antarctica? Wat bieden wij jou? Wij bieden jou zeer veel mogelijkheden voor persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast krijg jij de kans om een cruciale rol te vervullen bij het realiseren van een meer duurzame en veilige infrastructuur. In het verlengde daarvan zijn wij ook een zeer innovatief bedrijf. En vanzelfsprekend bieden wij goede arbeidsvoorwaarden. Advertentie Cement halve pagina.indd 1 23-8-2019 9:26:47 28 VAKBLAD I 3 2019 Aandachtspunten Randoplegging Er kan een keuze worden gemaakt tus- sen een ondersteuningsconstructie met of zonder randondersteuning (stempel dicht bij oplegging). Of een randonder- steuning nodig is, hangt af van de opleglengte van de breedplaatvloer op de ondersteuning. Bij een opleglengte van a < 50 mm mag de eerste stempel- rij niet verder dan 500 à 600 mm (afhankelijk van leverancier) uit de wand of balk worden geplaatst. Som- mige leveranciers houden 60 mm aan als grens. Bij een opleglengte van a > 50/60 mm mag de aangegeven stempelafstand worden aangehouden (h.o.h. fig. 3). Extra stempels Bij het bepalen van de maximale stem- pelafstand, wordt uitgegaan van een doorgaande tralie over de gehele lengte van de plaat. Indien de tralie wordt onderbroken, bijvoorbeeld vanwege het aanbrengen van leidingen, is een extra stempel nodig. Ook op locaties waar tijdens uitvoering extra belasting wordt verwacht of bij grote sparingen in de vloer, kunnen extra stempelrijen noodzakelijk zijn. Zeeg Het al dan niet toepassen van een zeeg heeft invloed op het aantal stempel- rijen. Bij een even aantal onderslagen is het immers moeilijker of zelfs niet mogelijk een zeeg te creëren. Bronnen Bij dit artikel is gebruikgemaakt van onder meer het informa- tieblad 'Optimalisatie van ondersteuningsconstructies en breedplaatvloeren' van Betonhuis/VSB en de Verwerkingsin- structie breedplaatvloeren van Dycore. Vraag en antwoord Dit is een aflevering in de vraag-en- antwoordrubriek van Betoniek Vak- blad . Heb je ook een vraag over be- tonuitvoering of -technologie? Mail die dan naar betoniek@aeneas.nl. vloer 4 vloer 3 vloer 2 vloer 1 vloer 0 herstemp eld herstempeld te stor ten vloer Doorstempeling Dankzij de ondersteuningsconstructie wordt de stortbelasting afgedragen aan de ondergelegen vloerconstructie. Die vloer moet die belasting wel kunnen dragen. In de prakrijk wordt er vaak doorgestempeld. Dat wil zeggen dat de stortbelasting over meerdere onderlig- gende vloeren wordt verdeeld (fig. 4). Optimalisatie Traditioneel worden offertes van de ondersteuningsconstructie en breed- plaatvloer in het calculatie- en inkoop- traject afzonderlijk van elkaar aange- vraagd. Beide leveranciers zullen ieder afzonderlijk proberen de meest voorde- lige offerte aan het bouwbedrijf aan te bieden om in aanmerking te komen voor de opdracht. Zoals gezegd is voor alleen de breedplaat een zo klein moge- lijke onderslagafstand het meest gun- stig (bijv. 1800 mm). Maar een zo goedkoop mogelijke ondersteunings- constructie vraagt juist om zo weinig mogelijk materiaal c.q. stempelrijen in de beuk en daarmee een grotere onder- slagafstand. Hierin zit het spannings- veld voor de optimalisatie. De inkoper sluit vaak afzonderlijke contracten af, zonder dat optimalisatie heeft plaatsgevonden. Pas in de fase van de werkvoorbereiding komen de mogelijkheden van optimalisatie aan het licht en zijn de contracten al afgesloten. Onderhandelingen over meer- en minderwerk kunnen het gevolg zijn. Geadviseerd wordt dus om in het 4 Vaak wordt stortbelasting doorgestempeld naar ondergelegen lagen, bron: Betonhuis 3 Of een randstempel nodig is, hangt af van de opleglengte, bron: Dycore h.o.h. # 600 a h.o.h. # offertestadium met zowel de leverancier van de ondersteuningsconstructie en de breedplaatvloer de meeste optimale situatie uit te werken. Uit onderzoek blijkt dat optimalisatie door deze inte- grale benadering het bouwbedrijf flinke besparingen kan opleveren. 29 VAKBLAD I 3 2019