BAND UITGAV E augustus 2020 0317 BAND UITGAV E WKB: Wat Kwaliteitsborging Betekent Uitleg wat de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen betekent voor de aannemer Betoniek Standaard 17-03.indd 1 03-08-20 11:27 2 AUGUSTUS 2020 STANDA ARD 17 03 WKB: Wat Kwaliteitsborging Betekent In 2022 treedt de wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in werking. Het belangrijkste doel van deze wet is dat er minder fouten worden gemaakt en de kwaliteit van bouwwerken beter wordt. Met deze wet verandert er nogal wat in de bouw, met name in de uitvoering. In deze Betoniek laten we zien hoe de betonbranche invulling kan geven aan de nieuwe wetgeving. Omdat betonmortel een belangrijke uitvoeringsdeel heeft op de bouwplaats, gaat deze Betoniek vooral daarover. Maar vele punten gelden ook voor prefab beton. WET K WALITEITSBORGING VOOR HET BOUWEN Het doel van de wet kwaliteitsborging voor het bouwen is dat er minder gebreken ont - staan bij de bouw. Daarom wil het kabinet dat bouwbedrijven de kwaliteit van hun werk beter controleren. In de wet wordt onder kwaliteitsborging verstaan het bewaken van de kwaliteit van ontwerp en uitvoering zodat het eindresultaat voldoet aan de voorschrif - ten van het Bouwbesluit (dat met de invoe - ring van de Omgevingswet het 'Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)' gaat heten). In het huidige stelsel toetst de gemeente bouwplannen vooraf en ziet toe op de uit - voering volgens de verleende vergunning. Onder de Wkb dragen partijen in de bouw zelf zorg voor het voldoen aan de voorschrif - ten op basis van een instrument voor kwali- teitsborging, toegepast door een onafhan- INVOERING WET K WALITEITSBORGING VOOR HET BOUWEN De wkb wordt op 1 januari 2022 ingevoerd. De wet is bedoeld voor de gehele bouw, maar geldt eerst alleen voor gevolgklasse 1. Deze gevolgklasse is beschreven in het Bouwbesluit en wijkt iets af van de gevolgklasse CC1 zoals beschreven in de Eurocodes. De gevolgklasse 1 in het Bouwbesluit is van toepas - sing op de volgende bouwwerken: ? Grondgebonden eengezinswoningen, inclusief nevenfuncties (garage, kantoor aan huis) ? Woonboten ? Vakantiewoningen ? Bedrijfspanden van maximaal 2 bouwlagen, inclu- sief een klein kantoor / kantine ? Kleine ets- en voetgangersbruggen (niet over rijks- of provinciale wegen) ? Overige bouwwerken geen gebouw zijnde tot maxi- maal 20 meter hoog (masten, antennes, etc.) Betoniek Standaard 17-03.indd 2 03-08-20 11:27 3 AUGUSTUS 2020 STANDA ARD 17 03 Stap 0: De Omgevingsvergunning Zodra een initiatiefnemer, opdrachtgever of aannemer, van plan is om te gaan bouwen moet een omgevingsvergunning worden kelijke kwaliteitsborger. Aan de hand van vier stappen in het bouwproces wordt uit- gelegd wat de nieuwe wet voor de praktijk betekent ( g. 2). 1 Wet Kwaliteits- borging voor het bouwen zorgt voor verande- ringen in het bouwproces idee ruimtelijk ontwerp technisch ontwerp gebruik bouwwerk dossier verklaring kwaliteitsborger dossiervorming aannemer controle kwaliteitsborger controlebouw Wet kwaliteitsborging voor de bouw beoordeling bouwplan melding gemeente melding gemeente stap 0 stap 1stap 2 stap 3 omgevings- vergunning bouw 2 Wet Kwaliteits borging voor het bouwen: van idee tot bouwwerk voor u? Betoniek Standaard 17-03.indd 3 03-08-20 11:27 4 AUGUSTUS 2020 STANDA ARD 17 03 aangevraagd . De indiener dient met de aan- vraag een ruimtelijk ontwerp in. Voor de gemeente is het dan duidelijk waar het bouwwerk straks voor gebruikt gaat worden en hoe het eruit ziet. De gemeente toetst de aanvraag aan de hand van het omgevings- plan van de gemeente en de risico's op de betreende locatie. Stap 1: Kwaliteitscontrole van het bouwplan Als de omgevingsvergunning er is, starten de activiteiten die binnen de Wkb vallen. Het begint met het maken van een bouwplan door de ontwerper en de aannemer. Er staat in wat er gebouwd gaat worden en hoe aan de tech- nische eisen zal worden voldaan. Deze tech- nische eisen komen voort uit het Bouwbe - sluit. Bij dit bouwplan hoort ook een borgingsplan. In dit plan staat welke risico's de betrokken partijen zien en hoe ze deze gaan beheersen. De kwaliteitsborger contro- leert het bouwplan en het borgingsplan en stelt het geheel, na eventuele aanpassingen vast. De kwaliteitsborger kijkt hoe de aanne - mer zijn eigen kwaliteitsborging heeft inge - richt. De kwaliteitsborger beoordeelt hoe risico's zijn geborgd en bepaalt zo wat en hoe vaak hij komt controleren op het werk. Bij de gemeente wordt, voordat de bouw start, gemeld dat er overeenkomstig het bouwplan gebouwd gaat worden. Daarbij wordt het borgingsplan ingediend en is aangegeven wie de kwaliteitsborger is en welk instrument voor de kwaliteitsborging wordt gebruikt. Er vindt hier dus geen beoordeling van het bouwplan door de gemeente plaats. Stap 2: Kwaliteitscontrole tijdens de bouw Tijdens de bouw verzamelt de aannemer al het bewijs, zoals controles die hij zelf uit - voert, waarmee hij aantoont dat aan de technische eisen wordt voldaan. Zo bouwt hij een dossier op. De kwaliteitsborger con- troleert of de aannemer zijn dossier goed opbouwt en controleert steekproefsgewijs of alle onderdelen zo worden uitgevoerd dat er wordt voldaan aan de technische eisen. Fundering, muren, ventilatie, balkons, ener - giezuinigheid, isolatie en vloeren worden zo allemaal gecontroleerd. Stap 3: Oplevering van het dossier Als alles goed is uitgevoerd en de kwaliteits - borger er vertrouwen in heeft, stelt hij een verklaring op waarin hij stelt dat aan alle eisen wordt voldaan. Deze verklaring wordt samen met het dossier overgedragen aan de gemeente. In het dossier is de as-built situatie van het bouwwerk opgenomen en is tevens aangeven hoe de borging van de risico's heeft plaatsgevonden. Is het dossier compleet, dan mag het bouwwerk 10 werk - dagen na de gereedmelding bij de gemeente in gebruik worden genomen. HET STELSEL VAN CONTROLES Om de kwaliteitsborging vorm te geven, is een stelsel van controles rond het bouwen gemaakt met de volgende actoren: de kwali- teitsborger, het instrument en de toelatings - organisatie (g. 3). De kwaliteitsborger De kwaliteitsborger heeft een belangrijke rol in de nieuwe wet. De kwaliteitsborger is een bedrijf dat voor de initiatiefnemer con- troleert of een bouwwerk voldoet aan de technische eisen. Daar voor controleert hij het ontwerp, het dossier van de aannemer en stuurt controleurs naar de bouwplaats om te controleren of alles wordt uitgevoerd volgens het bouwplan. Als de kwaliteitsbor - ger er vertrouwen in heeft dat aan alle eisen wordt voldaan, geeft hij een verklaring af dat het bouwwerk voldoet. Samen met het dos - sier geeft de initiatiefnemer dit door aan de gemeente en kan het bouwwerk worden gebruikt. Bij de controles kijkt de kwaliteits - Betoniek Standaard 17-03.indd 4 03-08-20 11:27 5 AUGUSTUS 2020 STANDA ARD 17 03 borger vooral naar de risico's die er bij een bouwwerk zijn en hoe deze gedurende het proces worden beheerst. Dit betekent dat er vooral wordt gekeken hoe de constructeur en de aannemer hun werk hebben ingericht en hoe ze er zelf voor hebben gezorgd dat aan de kwaliteit wordt voldaan. Hoe meer maatregelen er door de constructeur en aannemer aantoonbaar genomen zijn, des te lager is het risico dat er wat fout gaat. De kwaliteitsborger zal dan ook minder vaak langs komen om te controleren. De kwaliteitsborger mag contoleren als is aangetoond dat de kwaliteitsborger over de juiste kwali caties bezit, dat het bedrijf onafhankelijk is en dat er wordt gewerkt met een door de overheid gecontroleerd en toe- gelaten instrument. Het instrument Het instrument is een beoordelingsmetho- diek die beschrijft hoe de kwaliteitsborger te werk gaat en op welke punten er wordt gecontroleerd. Met het instrument kan worden aangetoond dat wordt voldaan aan de technische eisen. Deze instrumenten worden door instrumentaanbieders aan de kwaliteitsborgers aangeboden. Naast het aanbieden van instrumenten, controleren de instrumentaanbieders ook het werk van de kwaliteitsborgers. Of een instrument geschikt is om te gebruiken, wordt beoor- deeld door de toelatingsorganisatie. Voorbeelden van instrumenten zijn: ? KiK (KOMO) ? Technical Inspection Ser vice (TIS) ? Verbeterde Kwaliteitsborging (SWK) ? Woningborg Kwaliteitsborging Instrument (WKI) De toelatingsorganisatie De toelatingsorganisatie, een zelfstandig bestuursorgaan dat wordt aangewezen door de overheid, is de hoeder van het nieuwe stelsel. Zij beoordeelt de instrumentaanbie- ders en de instrumenten die zij aanbieden. En ze controleert via de instrumentaanbie- ders of de kwaliteitsborgers hun werk goed doen. Uiteindelijk kijkt toelatingsorganisatie of het systeem werkt door bij 3 tot 5% van de bouwprojecten te kijken of de bouwwerken werkelijk aan de eisen voldoen. DE VER ANDERING IN DE BETONKETEN De veranderingen gaan op voor iedereen die een bouwwerk bouwt dat onder het Bouw- besluit valt, zoals een huis, kantoor of brug. Voor iedere branche binnen de bouw heeft dat gevolgen. In het overzicht in guur 4 is weergegeven wat de verschillen zijn in het bouwproces, van ontwerp tot oplevering, tussen hoe het was en hoe het wordt. Dit is voor een project uitgevoerd in ter plaatse gestort beton. Het proces dat als voorbeeld wordt gebruikt, is gebaseerd op een traditioneel bouwproces. Bij bijvoor- Instrumentaanbieder KwaliteitsborgerBouwwerk Stelsel Kwaliteitsborging Bouw Toelatingsorganisatie 3 Het stelsel in de wet Kwaliteits- borging voor het bouwen Betoniek Standaard 17-03.indd 5 03-08-20 11:27 6 AUGUSTUS 2020 STANDA ARD 17 03 beeld een Design & Construct contract is het proces anders en kunnen ook de verschillen anders zijn. De grootste verandering in de betonketen betreft het aantonen van de kwaliteit tijdens het ontwerp en de uitvoering. Hier ligt in de in de huidige situatie een belangrijke rol bij de gemeente. De gemeente controleert, voordat de bouwvergunning wordt afgege- ven, of het constructieve ontwerp voldoet aan het Bouwbesluit. Tijdens de uitvoering komen ze langs om te controleren of er ook goed wordt uitgevoerd. In de nieuwe situatie is er een vergunning afgegeven om te gaan bouwen, de omge- vingsvergunning. Deze gaat echter niet over de technische invulling. De kwaliteit wordt voornamelijk geborgd door de aannemer zelf en bouwt hier een dossier voor op. Een kwali- teitsborger controleert of de aannemer zijn kwaliteitscontroles goed op orde heeft. De gemeente kijkt of het dossier compleet is en of er een verklaring is van de kwaliteitsborger dat het bouwwerk aan de eisen voldoet. HET A ANTONEN VAN K WALITEIT De kwaliteitsborger wil zien dat een bouw- werk aan alle eisen voldoet. Hoe gaat de betonaannemer dit nu de aan de kwaliteits- borger laten zien? Dat laat hij zien door kwa- liteit te leveren en door een dossier op te bouwen. Het aantonen van kwaliteit in de betonbouw is niet nieuw. Bij de grondsto en zand, grind STAP IN HET PROCES PARTIJWA S WORDT Initiatief Opdrachtgever Zorgt ervoor dat de bouwvergunning is geregeld. Zorgt ervoor dat de is omgevingsvergunning geregeld is. Ontwerpen Ontwerper Zorgt ervoor dat er een ontwerp is waarmee de opdrachtgever de vergunning kan aanvragen. Zorgt voor een technisch ontwerp dat in het dossier komt waarmee wordt aangetoond dat het bouwwerk, indien uitgevoerd conform ontwerp, voldoet aan het Bouwbesluit. Winnen grondsto en Grondsto en- leverancier Zorgt ervoor dat grondsto en worden geleverd bij de betonmortelcentrale en voert hiervoor controles op de producten uit. Idem (geen veranderingen). Maken betonmortel Betonmortel- centrale Maakt de betonmortel en levert deze af op de bouwplaats. Ook de betonmortelcentrale voert kwaliteitscontroles uit. Er kunnen meer vragen komen om gegevens aan te leveren dat het beton voldoet; certi caten en leveringsbonnen worden belangrijke bewijsstukken. Realiseren van de betonconstructie Hoofdaannemer Voert het werk uit conform het ontwerp en geeft aan de stortploeg aan hoe het beton moet worden gestort. Voert het werk uit. De aannemer maakt het dossier. Hiermee toont de aannemer aan dat de betonconstructie voldoet aan de eisen. Het storten van het beton Stortploeg Stort het beton overeenkomstig het uitvoeringsplan van de hoofdaannemer. Stort het beton en levert de aan hoofdaannemer de gegevens aan waaruit blijkt dat het volgens de eisen is uitgevoerd. 4 Veranderingen in het bouw- proces; in het grijs zijn de stappen weer- gegeven waar het meeste verandert Betoniek Standaard 17-03.indd 6 03-08-20 11:27 7 AUGUSTUS 2020 STANDA ARD 17 03 en cement geeft de leverancier een presta- tieverklaring mee waarin staat waar de pro- ducten aan voldoen aan de betreende pro- ductnormen. Deze prestaties meet de leverancier zelf en deze metingen worden vastgelegd. Afhankelijk van eventuele risico's die er zijn, komt een certicerende instelling de grondstofproducent controleren. Bijvoor- beeld bij cement voert hij ook nog eens testen uit om te kijken of de beloofde prestaties worden gehaald. Hierbij worden in de regel controles aan de hand van productnormen en beoordelingsrichtlijnen uitgevoerd in het kader van de CE-markering en KOMO. Nu de betoncentrale vertrouwen heeft in zijn grondstoen en daar voor de juiste bewijslast in huis heeft, gaat hij er beton van maken. Ook die de betoncentrale moet aantonen dat zijn beton aan de eisen voldoet. In de norm voor beton, NEN-EN 206 samen met de nationale bijlage NEN 8005, staat hoe een beton- centrale er voor zorgt dat kwaliteit wordt gehaald en hoe dit wordt geregistreerd. Dit kwaliteitssysteem en het beton van de beton- centrale worden ver volgens weer gecontro- leerd door een certicerende instellingen aan de hand van de Beoordelingsrichtlijn 1801 voor het produceren van betonmortel. Tot aan de poort van de bouwplaats is er dus een systeem van controles door producen- ten gecombineerd met externe controles. Op de bouwplaats gaat de aannemer verder met kwaliteit toevoegen aan de betoncon- structie. Hij legt dit met registraties vast, zodat dit aantoonbaar is. Voor beton bete - 5 onderlinge relatietussen de nationale bouw - wetgeving en de normen met in het blauw de keten van wet - geving, ontwerp, uitvoering, betonmortel en testnormen Nationale bouwwetgeving en regelgeving: Bouwbesluit NEN-EN 1990+NB Grondslagen voor het constructieve ontwerp NEN-EN 1992+NB Ontwerp en berekening betonconstrcuties EN 13670 + NEN 8670 Het ver vaardigen van betonconstructies NEN-EN 206 + NEN 8005 Beton NEN-EN 10080 + NEN 6008 Betonstaal NEN-prEN 10138 of ETA voorspanstaal en -systemen NEN-EN 13369 en normen voor vooraf ver vaardigde betonproducten Productnormen ProductnormenProductnormen Productnormen Testnormen Testnormen TestnormenTestnormen Betoniek Standaard 17-03.indd 7 03-08-20 11:27 8 AUGUSTUS 2020 STANDA ARD 17 03 kent dit bijvoorbeeld voor de sterkte van de constructie dat er wordt gekeken: ? Of het bouwwerk is ontworpen overeen- komstig de NEN-EN 1990 Grondslagen van het constructief ontwerp, NEN-EN 1991 Belastingen op constructies en NEN-EN 1992 Ontwerp en berekening van betonconstructies inclusief alle subdelen en nationale bijlagen. ? Of de constructie is uitgevoerd overeen- komstig het ontwerp. Er zal dus worden gekeken of de wapening wel op zijn plek ligt zoals beschreven in het ontwerp en of het beton netjes is verwerkt. Dit is aan te tonen door overeenkomstig de uitvoe - ringsnorm NEN-EN 13670 te werken. ? Of de gebruikte materialen overeenkomen met de prestaties die zijn geëist in het ont - werp. Voor betonconstructies wordt bij- voorbeeld gekeken of de geleverde betons - terkte overeenkomt met de gevraagde sterkte zoals beschreven in de EN 206. Deze structuur zal ook met de invoering van de Wkb niet veranderen (g. 5). Wat wel verandert, is dat er een dossier wordt opge - bouwd zodat het aantoonbaar is dat aan de technische eisen wordt voldaan. Voor de grondstoen, de betonmortel en prefabbeton zijn er reeds vele regelingen waarbij met een KOMO-certicaat kan wor - den aangetoond dat aan eisen wordt vol- daan. Voor de uitvoering zijn er ook KOMO- certicaten op basis van beoordelingsrichtlijnen, bijvoorbeeld: ? BRL 1513 Dakdekken hellende daken voor het leggen van de betonnen dakpannen ? BRL 0507 Het aanbrengen van wape - ningsstaal op de bouwplaats (in ontwik - keling) ? BRL 0509 Het aanbrengen van construc - tieve ankers in verhard beton ? BRL 2800 Montage van constructieve pre - fab betonelementen Met de KOMO-certicaten kunnen aanne - mers aantonen dat het halen van de beloofde eisen is geborgd. Ten eerste wordt er gekeken of er is gewerkt op basis van een ontwerp. Daarnaast is het belangrijk dat er met de juiste materialen wordt gewerkt. Deze twee punten dekken vooral de voorbe - reiding af. Tijdens de uitvoering zal de aan- nemer met gekwaliceerde mensen werken en stap voor stap registreren hoe de uitvoe - ring heeft plaatsgevonden. Aan het lijstje beoordelingsrichtlijnen voor de uitvoering wordt binnenkort een nieuwe beoordelingsrichtlijn toegevoegd: BRL 1518 voor het storten van beton (zie kader). De certicaten op basis van de beoorde - lingsrichtlijnen zullen in het nieuwe stelsel de volgende functie hebben. De kwaliteits - borger gaat ten eerste uit van de controles die de aannemer zelf uitvoert en vastlegt in het dossier. Afhankelijk van het risico zal de kwaliteitsborger aanvullende controles doen door zelf te gaan kijken op het werk of de kwaliteit ook aantoonbaar aanwezig is. Dit kan dus ook betekenen dat de kwaliteits - borger naar een producent gaat om daar te kijken of prestaties aantoonbaar zijn BRL 1518 De basis voor de BRL 1518 is NEN-EN 13670 en de bijbehorende nationale bijlage, NEN 8670 waarin de eisen staan voor de uitvoering. In de BRL 1518 wordt geregeld hoe wordt gecontroleerd dat de aannemer zich aan deze normen houdt. De BRL geeft invulling aan specieke onderwerpen zoals het opstellen van het kwaliteitsplan. Een certicerende instelling komt vervolgens regelmatig langs en neemt steekproeven om te kijken of de aannemer zich houdt aan de eisen die in de beoordelingsrichtlijn staan. Betoniek Standaard 17-03.indd 8 03-08-20 11:27 9 AUGUSTUS 2020 STANDA ARD 17 03 geborgd. Door het stelsel van certicering wordt het werk van de kwaliteitsborger ech- ter verlicht. Bij producten en processen waar certicering al aanwezig is en er regel- matig door een onafhankelijk derde partij wordt gecontroleerd, zal het risico op niet halen van de prestaties lager zijn en zal de kwaliteitsborger minder controleren. K WALITEITSBORGING TIJDENS HET STORTEN VAN BETON In het nieuwe stelsel bouwt de aannemer een dossier op waarmee hij laat zien dat hij werkt volgens NEN-EN 13670 - Het ver vaar- digen van betonconstructies, met de daarbij behorende nationale aanvulling: NEN 8670 - Aanvullende voorschriften bij NEN-EN 13670. Met dit dossier toont hij aan dat aan de bouwregelgeving wordt voldaan. We gaan nu in op wat dit betekent voor de prak - tijk door het proces van het storten van beton te doorlopen en vooral in te gaan op wat er vastgelegd gaat worden. Het ontwerp Voordat er wordt gestort, moet er al heel wat zijn geregeld . En dat begint met een ont - werp. Tijdens het ontwerp wordt de kwali- teit geborgd door de betrouwbaarheid goed te deniëren en door er voor te zorgen dat er een goede organisatie is en er controles zijn in de fases: ontwerp, uitvoering, gebruik en onderhoud (bron NEN-EN 1990). In het ontwerp worden de eisen aan het eindproduct vastgelegd zoals: ? De functie. Dit komt vaak ook voor bij spe - cieke functie-eisen zoals het keren van water. Dit wordt dan vertaald in bijvoor - beeld het niet aanwezig mogen zijn van water voerende scheuren. ? De vorm. Dit komt voor een belangrijk deel terug op de tekeningen, met de maten en de daarbij behorende toleranties. ? De levensduur. Dit wordt vertaald in een milieuklasse voor het beton en een dikte van de dekking. ? De sterkte van de constructie. Dit wordt vertaald in een sterkteklasse van het beton en in de conguratie van de wape - ning. Bij deze conguratie komen ook punten naar voren zoals de dekking, las - sen buigstralen etc. ? Esthetiek. Dit zien we vooral bij schoon- beton waarbij bijvoorbeeld eisen uit CUR- Aanbeveling 100 ? Schoonbeton terugko- men. Hoeveel er door de aannemer tijdens de uit - voering moet worden gecontroleerd, is afhankelijk van de risico's die er zijn bij het uiteindelijke gebruik van het bouwwerk. Dit is in de Eurocodes verder uitgewerkt in gevolgklassen CC1 t/m CC3. Hoe hoger de gevolgklasse hoe groter de gevolgen als er wat misgaat en hoe meer er moet worden gecontroleerd (zie verder kader 'Gevolg- klassen volgens de Eurocode'. 6 Dit huis valt in gevolgklasse CC1 Betoniek Standaard 17-03.indd 9 03-08-20 11:27 10 AUGUSTUS 2020 STANDA ARD 17 03 GEVOLGKL ASSEN VOLGENS DE EUROCODE Bij verschillende soorten bouwwerken zijn er verschillende risico's. Om deze goed te kun- nen inschatten, zijn voor de verschillende bouwwerken de gevolgen bij het niet voldoen aan de eisen ingeschat. Hiervoor staan er in de Eurocodes drie gevolgklassen. De klassen zijn ingeschat op gevolgen voor de veiligheid, de economie, sociaal aspecten en het milieu. Bij eenvoudige bouwwerken zoals eengezins- woningen en bruggen in woonwijken (CC1) zijn de gevolgen laag. Bij stadions en bruggen in de snelweg (CC3) zijn de gevolgen groot. De mate van kwaliteitsborging door de ont - werper en aannemer is voor de verschillende gevolgklassen verder uitgewerkt. Voor de hoge gevolgklasse (CC3) waarbij de gevolgen van het falen een bouwwerk hoog zijn, zijn de maatregelen met betrekking tot de kwaliteits - borging groter dan bij gevolgklasse CC1 waar de gevolgen met betrekking op het verliezen van mensenlevens, en de economische, soci- ale en milieugevolgen klein zijn. Deze structuur geeft wel aan wie er contro- leert maar niet wat er wordt gecontroleerd en hoe er wordt gecontroleerd. Deze invulling is voor de uitvoering van betonmortel en prefab- beton verder uitgewerkt in NEN-EN 13670. Hierin zijn de gevolgklassen verder uitge - werkt in uitvoeringsklassen. Per uitvoerings - klasse staat beschreven hoe de controles moeten worden uitgevoerd en wat er allemaal moet worden geregistreerd tijdens het uitvoe - ren van betonwerk. GEVOLG- KL ASSE BESCHRIJVING VOORBEELDEN K WALITEITS- BORGING ONTWERPK WALITEITS- BORGING UITVOERING CC3 Grote gevolgen met betrekking tot mensenlevens, economisch, sociaal of milieu ? Grote publieke gebouwen zoals een concertzaal en school ? Spoorbrug Controle door een derde partij (dit is een organisatie die zelf niet het ontwerp heeft gemaakt) Inspectie door een derde partij (dit is niet de kwaliteits - borger) CC2 Middelmatige gevolgen met betrekking tot mensenlevens, economisch, sociaal of milieu ? Woongebouwen en kantoor gebouwen Controle door mensen binnen de ontwerporganisatie die niet betrokken zijn bij het ontwerpen zelf Inspectie door mensen die werken bij de aannemer volgens de door de aannemer vastgelegde procedures CC1 Kleine gevolgen met betrekking tot mensenlevens, economisch, sociaal of milieu ? Eengezinswoningen ? Landbouwbedrijven ? Kassen ? Kleine Industrie - gebouwen ? Brug voor langzaam verkeer Controle door de ontwerper zelf Inspectie door de aannemer zelf 7 Gevolgklassen volgens de Eurocode Betoniek Standaard 17-03.indd 10 03-08-20 11:27 11 AUGUSTUS 2020 STANDA ARD 17 03 De uitvoering stap voor stap De uitvoering van het storten van beton begint bij de materiaalkeuze, daarna komt de voorbereiding, de installatie en uiteinde- lijk het afronden. In NEN-EN 13670 wordt voor de verschillende onderdelen ? bekis - ting, wapening, voorspanning, betonstorten en het installeren prefab-elementen ? stap voor stap beschreven hoe deze moeten wor - den uitgevoerd. Voor het deel betonstorten staan er de volgende stappen: ? De specicatie van het beton. Hierin wordt beschreven hoe het beton moet worden besteld bij de betonmortelfabrikant. ? Werkzaamheden voorafgaand aan het betonstorten. Hier staat dat er een stort - plan moet zijn en welke voorbereidingen moet worden getroen om de stort zo goed als mogelijk te laten verlopen. ? Aevering, ontvangst en transport van beton op de bouwlocatie. Hier staat wat er moet worden gedaan zodra het beton op de bouwplaats komt. ? Storten en verdichten. Hier staat hoe het beton het beste kan worden gestort reke - ning houdend met de verschillende ver - werkingswijzen zoals zelfverdichtend beton en glijbekistingen. ? Nabehandeling, bescherming, ontkisten en opper vlakte afwerking. Hier staat wat er moet gebeuren na het storten. De documenten en registraties In het kader van de nieuwe wet moet er veel worden vastgelegd in het dossier. NEN-EN 13670 geeft reeds aan wat er allemaal moet worden vastgelegd om aan te tonen dat vol- gens deze norm gewerkt is. Om de uitvoeringsstappen goed te doorlo- pen, wordt er een uitvoeringsspecicatie gemaakt. Hierin staan de eerdergenoemde punten in detail uitgewerkt. Je kunt het zien als een draaiboek voor de uitvoering van betonwerk op de bouwplaats. Een belangrijk onderdeel daar van is het storten van beton dat wordt uitgewerkt in het stortplan. In de uitvoeringspecicatie staat vooral wat er moet gebeuren. Daarbij horen echter ook registraties om later vast te kunnen stellen dat het ook is gebeurd. Zo wordt vastgelegd waar de materialen vandaan komen met daarbij behorende beproevingsrapporten en certicaten. Het is belangrijk om vast te leggen hoe de betonconstructie uiteindelijk is gemaakt. Als wordt besloten om tijdens de uitvoeringen wijzigingen door te voeren ten opzichte van de specicaties, dan moet dat worden vastgelegd. Hierbij horen natuurlijk de as-built tekeningen. Alle informatie die belangrijk is voor het vaststellen of de kwaliteit is gehaald, wordt vastgelegd. Als er bijvoorbeeld vloeimaten of rijpheid worden gemeten op het werk, dan komen de resultaten in het dossier. Ook de weersomstandigheden voor, tijdens en na de stort worden vastgelegd, omdat deze invloed hebben op de uiteindelijke kwaliteit. Het werk is af en het dossier is compleet De aannemer heeft het werk gedaan, alle controles zijn uitgevoerd en de resultaten daar van geregistreerd. Het dossier, met daarin de gegevens over het ontwerp en de uitvoering, wordt ver volgens aan de kwali- teitsborger overhandigd. Omdat de kwali- teitsborger ook tijdens de uitvoering langs is geweest, heeft hij nu een beeld van het werk en kan er worden beoordeeld of aan alle eisen is voldaan. Als er genoeg vertrouwen is dan stelt de kwaliteitsborger een verklaring op die samen met het dossier naar de opdracht - gever wordt gestuurd. De opdrachtgever stuurt deze documenten weer naar de gemeente. De gemeente controleert of de verklaring en het dossier volledig is en geeft toestemming om het bouwwerk te gebruiken. Betoniek Standaard 17-03.indd 11 03-08-20 11:27 12 AUGUSTUS 2020 STANDA ARD 17 03 KENNISDELING VIA BETONIEK, DANKZIJ ONZE PARTNERS BETONIEK = STANDAARD + VAKBLAD Onderdeel van het Betoniek-abonnement is naast Betoniek Standaard ook Betoniek Vakblad. Dit is een magazine op groot formaat met artikelen over onder meer projecten, ontwikkelingen, onderzoek, regelgeving en onderwijs. Deze artikelen worden geschreven door de lezers van Betoniek zelf. Daarin wijkt Betoniek Vakblad dus af van Betoniek Standaard, dat volledig door een deskundige redactie wordt geschreven. Betoniek Vakblad verschijnt vier keer per jaar. Alle artikelen zijn te raadplegen op www.betoniek.nl. Voor leden van Betoniek is dat gratis! BETONIEK = STANDAARD + VAKBLAD Onderdeel van het Vakblad VOOR TECHNOLOGIE EN UIT VOERING VAN BETON V A K B L A D 2 2020 Betongranulaat: geen lichte materie PREFAB-BETONDEK BIJ WA ALBRUG? VER ANTWOORD CIRCUL AIR BETON ? NEN 8670 ? DELTAL ANDSCHAP IN GEVEL MET STRIPS BV 2-Cover.indd 1 03-06-20 15:50 Lidmaatschap 2020 Kijk voor meer informatie over onze lidmaatschappen op www.betoniek.nl/lidworden of neem contact op via lezers- ser vice@aeneas.nl of 073 205 10 10. Voorwaarden Je vindt onze algemene voorwaarden op www.betoniek.nl/algemene- publicatievoorwaarden-betoniek. Betoniek Standaard is onderdeel van Betoniek Platform, hét kennisplatform over technologie en uitvoering van beton. Betoniek Standaard verschijnt 4x per jaar en is een uitgave van Aeneas Media bv, in opdracht van het Cement&BetonCentrum. In de redactie zijn vertegenwoordigd: BAM Infraconsult, ENCI, Mebin, Mobile Concrete Group, SKG-IKOB, Consolis Spanbeton en TNO. Uitgave Aeneas Media bv Ruimte 4121 Veemarktkade 8 5222 AE 's-Hertogenbosch Website www.betoniek.nl Lezersservice T: 073 205 10 10 E: lezersser vice@aeneas.nl Vormgeving Inpladi bv, Cuijk Redactie T: 073 205 10 27 E: betoniek@aeneas.nl Hoewel de grootst mogelijke zorg wordt besteed aan de inhoud van het blad, zijn redactie en uitgever van Betoniek niet aansprakelijk voor de gevolgen, van welke aard ook, van handelingen en/of beslis- singen gebaseerd op de informatie in deze uitgave. Niet altijd kunnen rechthebbenden van gebruikt beeldmateriaal worden achterhaald. Belang- hebbenden kunnen contact opnemen met de uitgever. © Aeneas Media bv 2020 ISSN: 2352-1090 TOT SLOT Met de invoering van de wet Kwaliteitsbor- ging voor het bouwen komen er een aantal grote veranderingen op ons af. De belang- rijkste is dat de aannemer moet aantonen dat aan de eisen wordt voldaan door een dossier op te bouwen. Er zal daar voor veel worden vastgelegd en er komt een kwali- teitsborger langs op de bouw die controleert of alles wel volgens de regels wordt uitge- voerd. Dit moet ertoe leiden dat eigenaren bouwwerken krijgen die aantoonbaar aan de regels voldoen en de kwaliteit hebben waar- voor is betaald. DANK WOORD De redactie van Betoniek bedankt Hajé van Egmond, Adviseur Geregeld BV en Kwartier- maker instituut voor Bouwkwaliteit, voor het delen van informatie. Betoniek Standaard 17-03.indd 12 03-08-20 11:27