Betoniek114|20 Betoniek december 2008B A N D U I T G AV E14 20december 2008 V a k b l a d V o o r b o u w e n m e t b e t o nVeilig onderdak!De rijksweg A2 is de belangrijkste noord-zuidverbinding van Nederland. Dezesnelweg zorgt bij Utrecht voor veel overlast. Overlast voor de (toekomstige)bewoners van het nieuwe Utrechtse stadsdeel Leidsche Rijn als het gaat om ver-keershinder (geluid, stank en fijnstof) en overlast voor de automobilist als hetgaat om de gebrekkige doorstroming van het verkeer. Deze ongewenstesituatie wordt op dit moment stevig aangepakt. De A2 krijgt maar liefst vijfrijstroken in elke richting en wordt ter plaatse van de Leidsche Rijn door eenlandtunnel geleid. Bij een tunnel horen bijzondere veiligheidseisen zoals eenvluchtweg bij brand. Het speciale bij het ontwerp van deze landtunnel is dathet materiaal beton zowel voor de constructieve veiligheid als voor voldoendebrandwerendheid moet zorgen. Hoe dit in zijn werk gaat en hoe deze land-tunnel een veilig onderdak biedt, leest u in deze Betoniek.2 14|20 Betoniek december 2008Cdqjrvdf@1hr`kgddkk`mfddmanssdkmdjhmgdsvdfdmmds+unnq`kgdsfdcddksdstrrdmL``qrrdmdmNtcdmqm'ntcrsdudqjddqrjmnnootmsdmnnhscdddqrsdkdknb`shdu`mnmrk`mc(-Gdsudqfqnsdmu`mcdb`o`bhsdhshrc`mnnjyddqfdvdmrs-Lqddmhm-sdmrhdeadqdcdm@1hmgdsrsdcdkjdfdahdcTsqdbgshrmhdsvdmrdkjaunnqaddkcu`mvdfdfdkthcrnudq-k`rs-Fdjnydmhrnlcd@1sdqoksrdu`mTsqdbgscnnqddmynfdm``lcdk`mcstmmdksdundqdm-Chshrddmadsnmmdmnudqj`oohmfnol``hudkcmhud`tchdvnqcs`efdcdjsldsfqnmc-Ghdqcnnqkjsgdsk`sdq`krnedqddmcjhmgdsk`mcrbg`ohrfdantvc-Gdsrodbh`kdagdsnmsvdqou`mcdydk`mcstmmdk+hmcdunkjrlnmcCNCN'yhdj`cdq0(fdgdsdm+hrc`sgdsl`sdqh``kadsnmynvdkunnqcdbnmrsqtbshdududhkhfgdhc`krunkcndmcdaq`mcvdqdmcgdhcynqfs-HmcdydAdsnmhdjjjdmvdm``qgdsnmsvdqou`mcdk`mcstmmdkdmgndghdqhrnlfdf``mldscdudhkhf-gdhc-C``qm``rsunkfdmvdgdsoqnbdrc`shrcnnq-knodmnlsdjnldmsnsddmadsnmr`ldmrsdkkhmfchd``mcdaynmcdqdbnlahm`shdu`mdhrdmunkcnds-Het ontwerpCd`eldshmfdmu`mcdstmmdkbnmrsqtbshdymhm-cqtjvdjjdmc-Ghrl``qkhders7/ldsdqaqddcdm05//ldsdqk`mf-Hmundsa`kudkcdmthsfdcqtjshrchsqthl0undsa`kudkcaqddcdm05undsa`kudkcdmk`mfGdsudqjddqj`mrsq`jradrbghjjdmnudqlqkhdersshdmqrsqnjdm-Cdstmmdkhrnmcdqudqcddkchmuhdqstmmdkathydm9svddunnqgdscnnqfmcdudqjddqdmsvddunnqknjkudqjddq-Fdyhdmcddmnqldms`k-kdm`tsnlnahkhrsdmchdu`mcdydudqahmchmffdaqthjytkkdml`jdmhrudhkhfgdhcddm`arnktsdudqdhrsd-Ontwerp op brandveiligheidCdaq`mcudhkhfgdhcunnqcdk`mcstmmdku`mcd@1vnqcsfdqd`khrddqccnnq90- gdsahdcdmu`mddmudhkhfduktbgsqntsd:1- ddmbnmrsqtbshdchdk`mffdmndfhmrs`mcakesnludhkhfathsdmsdjnldm'aq`mcvdqdmcgdhc(-Vdf``mvdddqrshmnogdsnmsvdqou`mcduktbgs-qntsddmcqm`nocdvydv``qnocdbnmrsqtbshdunkcndmcdaq`mcvdqdmchrfdljs-dicht dicht dichtopen openmaaiveldmaaiveldkader 1: dodo, open of dicht?De landtunnel over de A2 bij Utrecht is volledig dicht.Aanvankelijk bestond het ontwerp uit een zogenoem-de DODO, een Dicht-Open-Dicht-Open-constructie.Bij eventuele explosies in de tunnel zouden zo dedrukgolven door de openingen naar buiten kunnenwegvloeien. Na onderzoek door TNO bleken dezeopeningen echter geen positief effect te hebben. In2006 heeft de gemeente Utrecht hierop Rijkswater-staat verzocht het ontwerp aan te passen naar eenvolledig dichte overkapping, ofwel een landtunnel.De voordelen voor de gemeente zijn groot: naastminder hinder voor de omgeving biedt het nieuweontwerp ruimte voor meervoudig gebruik door ophet tunneldak verbindingswegen, een stadsplein ensport accommodaties te realiseren.De tunnel bevindt zich op maaiveldniveau die navoltooiing wordt aangevuld en afgedekt met grondzodat in het landschap een dijklichaam ontstaatwaarop tal van voorzieningen zijn te realiserenFiguur 2: Dicht-Open-Dicht-Open-constructieFiguur 1: Volledig dichte overkapping$Één voetbalveld breed en zestien voetbalvelden lang!BartBrieffies314|20 Betoniek december 2008VluchtrouteVhdcdantvjtmchfdcnnqrmdcdu`mcdnudqj`o-ohmfrbnmrsqtbshd'yhdfttq2(``mc`bgshfadjjsyhdsm``rscduhdqaqdcdstmmdkathydmunnqgdsudq-jddqmnfsvddrl`kkdstmmdkathydm-Cdydynfdgdsdmlhccdmstmmdkj`m`kdmadrs``mthssvddanudmdkj``qfdkdfdmcdkdm9gdsadmdcdmcddkhrcduktbgsf`mfunnqcd`tsnlnahkhrs'ensn2(dmgdsanudmcddkhrgdsynfdgdsdmj`adkj`m``k'ensn1(v``qhmcdadj`adkhmfunnq`kkduhs`kdhmrs`kk`-shdrudhkhfhrnmcdqfdaq`bgs-Cduktbgsf`mfdmymu`mthscduhdqudqjddqrstmmdkathydmsdadqdhjdmuh`uktbgscdtqdmchdnlcd0//ldsdqym``mfd-aq`bgs-Cduktbgsf`mfdmlndsdmcd`tsnlnahkhrsdmddmudhkhfdnmsrm`oohmfrqntsdahdcdmhmfdu`ku`mddmfqnnsnmfdktjneq`lo-Ylndsdmc`mvdkfdqthldscu`mchdudhkhfdnmsrm`oohmfrqntsdfdaqthjjtmmdml`jdm-Nlchssdf`q`mcdqdmrsdksQVRdhrdm``mcdaq`mcvdqdmcgdhcu`mcdbnmrsqtbshd-Unnqcdudqjddqrstmmdkathydmfdkcsddmlhmhl`kdaq`mcvdqdmcgdhcu`m0ttq-Unnqcdlhccdmstmmdkj`m`kdmhrc`s1ttq-brandwerendheidHmAdsnmhdj03.05gdaadmvdjtmmdmkdydmc`saq`mcadrbgntvcj`mvnqcdm`krddmaynmcdqdadk`rshmfv``qsdfdmddmadsnmbnmrsqtbshdfdqthldscadrs`mclndsym-Vdgdaadmnnjjtmmdmkdydmc`sgdsscrshov``qnoddmbnmrsqtbshdaddmaq`mcadyvjshmgnnecy``jcnnqsvdde`bsnqdmvnqcsado``kc9`kkdqddqrscdadk`rshmf'v``qnmcdqcdaq`mc(dmudqunkfdmrcdnosqdcdmcdl`sdqh``ksdlodq`stqdmldsaadgnqdmcdldbg`-mhrbgddhfdmrbg`oodm`krrsdqjsddmrsegdhc-Cdv`odmhmfhrafdv`odmcadsnmcdyv`jjdrbg`jdknlc`sgds`kasdlodq`stqdmu`m`e2//'Bsqdj-rsdqjsdudqkhdrs-Hmgdsnmsvdqonoaq`mcvdqdmc-gdhclndscdydv`odmhmfc`mnnjvnqcdmfdLrn-kddqcync`scdydmhdsadyvjsunnqc`shdcdqddmhmudhkhfgdhchr-1 uur 2 uur 2 uur 1 uur 1 uur 2 uur 2 uur 1 uurKabelkanaalVluchtgangKabelkanaalVluchtgangFiguur 3: Naast de vier brede tunnelbuizen voor het verkeer zijn er nog twee zogeheten `middentunnelkanalen'&VluchtgangBartBrieffies%Kabelkanaalkader 2: brandveiligheidBrandveiligheid, ontleend aan de uitgangspuntenvan Het Bouwbesluit, wordt als volgt omschreven:"Brandveiligheid is de mate waarin personen bij brand,zelfstandig of met hulp van andere aanwezigen, opveilige wijze een gebouw kunnen verlaten of op eenveilige plaats kunnen wachten en op veilige wijze doorde brandweer kunnen worden gered."4 14|20 Betoniek december 2008Nlchssdqd`khrdqdmlndsgdsnmsvdqou`mcdstmmdkunkcndm``mcddhrdmyn`krchdymnofdrbgqdudmhmcdQNAJ'QhbgskmdmunnqgdsNmsvdqodmu`mAdsnm-mdmJtmrsvdqjdm(udqrhd5-Unnqstmmdkr+`mcdqrc`mfdkdfdmnmcdqnodmv`sdq+adsdjdmschsddmaq`mc-adk`rshmfunkfdmrcdQVR,aq`mcbtqudldsaadgn-qdmcdl`whl`kdsdlodq`stqdmu`mcdv`odmhmfdmhmgdsadsnmfdctqdmcdcdodqhncdv``qhmcdaq`mc-vdqdmcgdhcfdkcs-Yhdghdqunnqj`cdq2-ontwerp op brandwerendheidGdshradk`mfqjc`scdsdlodq`sttqsdqok``srdu`mcdv`odmhmfmhdssdgnnfvnqcs-Unnqc`schsfdadtqslndscdsdlodq`sttqvdkddqrscdcdjjhmfo`r-rdqdm-@`mfdyhdmadsnmv`qlsdrkdbgsfdkdhcshrchsddmrdqhdtrnars`jdk-C``qlddhrcdcdjjhmfnnjaaq`mcddme`bsnqu`madk`mf9gndfqnsdqcdcdjjhmfgndk`mfdqgdscttqsunnqc`scdsdlodq`sttqu`mcdv`odmhmfy`knoknodm-Gdshrctrdqfadk`mfqjc`scdcdjjhmfunkcndmcdfqnnshrdmhms`bsakes-Onder de RWS-brandcurve wordt een tempe-ratuurregime verstaan die het betonoppervlakzeer snel belast tot een temperatuur van 1200ºCen waarbij na 120 minuten de temperatuursbe-lasting nog ten minste 1200 ºC is. De maximumtemperatuursbelasting van 1380 ºC wordt na60 minuten bereikt.Afhankelijk van de situatie gelden de volgendeeisen.1. Betontrekzone is gelegen aan de brandzijde:a. de wapening als gevolg van momentenen/of trekkrachten in de constructie mag geenhogere temperatuur bereiken dan 250 ºC;b. het beton mag op 25 mm vanaf de buitenzijdevan de wapening geen hogere temperatuurbereiken dan 380 ºC.2. Betondrukzone is gelegen aan de brandzijde:a. de in de berekening aan te houden construc-tiehoogte moet worden verminderd met hetgedeelte van het beton dat een hogere tempe-ratuur dan 380 ºC heeft bereikt.00 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 1201002003004005006007008009001000110012001300tijd [min.]temperatuur[°C]Figuur 4: RWS-brandcurve' Polypropyleenvezels verhogen de brandwerendheidGerardDrostkader 3: eisen aan de brandwerendheid volgens de robk versie 6514|20 Betoniek december 2008Ynmcdql``sqdfdkdmy`kchsasq`chshnmddkadsnmmhdsktjjdmdmadrs``scdj`mrc`scdadsnmcdjjhmfdwokn-rhde`ero`s-Chsjnlscnnqc`sunbgshmadsnm'``mvdyhfhmcdonqhm(cnnqcdsdlodq`sttqrsfhmfsnsanudm0//?Budqc`los-Chsthsc`lodmvnqcscnnqgdsadsnmydkehmlddqnelhmcdqdl`sdudqghmcdqc+v``q-cnnqdqddmrmdksndmdldmcdc`locqtjnmsrs``s'yhdnnjAdsnmhdj03.05(-Nlcdv`odmhmfunkcndmcdsdhrnkdqdmymdqsvddlnfdkjgdcdm90- Cdadsnmmdmbnmrsqtbshdaq`mcvdqdmcadjkdcdm-1- Rkdtsdkdm``mcddhfdmrbg`oodmu`madsnm+ync`sgds`ero`sfdcq`fu`madsnmvnqcsunnqjnldm-Aunkcndmcdcdjjhmfhrgdsadsnmc`mydkehmrs``snlcdv`odmhmfsdfdmsdgnfdsdlodq`stqdmsdadrbgdqldm-Ddmldsgncdnlcdaq`mcvdqdmcgdhcu`madsnmsdudqfqnsdmhrgdssndundfdmu`monkxoqnoxkddmudydkr-Ghdqlddvnqcsunnqsrbgqcdmcdwoknrhde`ero`ssdmadodqjsneunnqjnldm-Chsjnlscnnqc`scdonkxoqn-oxkddmudydkraudqghsshmfddqrsrldksdmdmudqunk-fdmrudqaq`mcdmdmnochdl`mhdqkdfdj`m``ksidr`bg-sdqk`sdmv``qcnnqcdnoantvu`mgnfdc`locqtjjdm'cnnqgdsudqc`lodmu`mv`sdq(vnqcsunnqjnldmdmgds`ero`ssdmvnqcssdfdmfdf``m-Cd``mmdldqrbnlahm`shd>Bnlahm`shdJtmrsvdqjdmTsqdbgs>BJT'Adrhw+Ctq`UdqlddqdmFSH(gddesm`ddmkhsdq`sttqrstchdu`mudqrbghkkdmcdqdedqdmshdoqn-idbsdm+adbedqcc`scdsndo`rrhmfu`maq`mcvdqdmcadsnm+nmc`mjrcdmnncy`jdkjdfqnsdqdcdjjhmf+dbnmnlhrbgdqhrc`mgdsfdaqthju`maq`mcvdqdmcdadjkdchmf-Anudmchdmhr`o`qs``mfdaq`bgsdaq`mc-vdqdmcdadjkdchmfddmuntchfdqsdadrbg`chfdmcnnqdwoknrhdrdmqnmcukhdfdmcdaqnjrstjjdmc`madsnmydke-Aq`mcvdqdmcadsnmahdcsctrdwsq`ydjdqgdhc-brandwerend, constructief betonGndjnlidmtu`mthscdfdrsdkcddhrdmsnscdlddrsfdhfdmcdnoknrrhmf>Fdyhdmgdsfqnsdadk`mfu`mudhkhfgdhclndscdoqdrs`shdaq`mcvdqdmcgdhcnmnlrsnsdkjvnqcdm``mfdsnnmc-Chsadsdjdmsc`scdadnnfcdadsnmr`ldmrsdkkhmf+m`udqg`qchmf+nocdyddhfdmrbg`olndsvnqcdmfdsdrs-Unnqgdsynudqhrlndsdbgsdqddqrsddm``ms`k`mcdqddhfdm-rbg`oodmvnqcdmnmcdqynbgs-V`msldsadsnmc`s`kkddmaq`mcvdqdmchr+antvidmnffddmstmmdk-Ddmdhfdmrbg`o`krudqvdqja``qgdhclndsaunnqaddkcync`mhfymc`sldsadgtkou`mcdadsnmonlodmv`mcdmdmukndqdmddmuntchfjtmmdmvnqcdmfd-rsnqs'yhdj`cdq3(-kader 4: eisen aan het brandwerende constructieve betonDe uitgangspunten voor de betonsamenstellingen:Sterkteklasse : C28/35 (wanden) en C35/45 (dak)Milieuklasse : XD3*Chloridenklasse : CL 0,40Deze constructieve eisen zijn aangevuld met:Water-bindmiddelfactor. : max. 0,50*Consistentieklasse : S3 (inclusief superplas tificeerder)Toe te passen cementsoort : CEM III/B 42,5 N LHToe te passen grof toeslagmateriaal : KalksteenGrootste korrelafmeting : Dmax 20 mmVerbeterde brandwerendheid : Polypropyleenvezels 32 jm / 12 mm* Rijkswaterstaat heeft in de aanvullingen op de ROBK versie 6 voor dit werk bepaald dat het in afwijking van NEN 8005is toegestaan dat voor sterkteklassen C28/35, bij gebruik van CEM III (slakgehalte > 65%), bij milieuklasse XD3 en XS3,zonder eisen aan het luchtgehalte, de maximale water-bindmiddelfactor te verhogen naar 0,50.6 14|20 Betoniek december 2008BartBrieffieskeuze van de materialenBindmiddel@krahmclhccdkhr+nlvhkkdu`mgnfdvddqrs`mcsdfdmgdsahmmdmcqhmfdmu`mbgknqhcddmcdk`fdv`qlsdnmsvhjjdkhmf+fdjnydmunnqBDLHHH.A31+4MKGGRldsddmrk`jfdg`ksd=54$-ToeslagmateriaalUnnqgdsfqnudsndrk`fl`sdqhkhr+u`mvdfdddmk`fdqdsgdqlhrbgdthsydsshmfrbnebhms+fdjnydmunnqg`qcdj`kjrsddm-Agnfdsdlodq`stqdmudq-unqlschsg`qcdj`kjrsddmlhmcdqdmyncndmcdakudmcdro`mmhmfdmhmgdsadsnmadodqjs-VezelsNlcdaq`mcvdqdmcddhfdmrbg`ou`madsnmsdudq-rsdqjdm+vnqcs`krsndundfhmfddmonkxoqnoxkddmud-ydksndfdo`rs-Gndvdkddmjkdhmdqdudydkdeedbshdudqhrc`mddmfqnsdqd'addmydkecdl`rr`cnrdqhmflddqudydkrdmctrddmimdqdudqcdkhmfdmynddmfqnsdqdeedbs(+hrfdjnydmunnqddmhdsrfqnsdqdudydku`m21^lchjdm01llk`mf-Chsnlvhkkdu`munkcndmcdudqvdqja``qgdhcdmadgddqrhmfu`mgdsktbgsfdg`ksd-Ok`rshbddqcdqHmudqa`mcldssndo`rrdmu`monkxoqnoxkddmudydkrhrfdjnydmunnqgdssndo`rrdmu`mddmrtodqok`rsh-bddqcdq'yhdj`cdq4(-kader 5: Vezels en verwerkbaarheidHet toevoegen van polypropyleenvezels heeft,afhankelijk van vezeltype en dosering, een groteinvloed op het gedrag van betonspecie. Ondanks eengeringe dosering in massa van maximaal enkele kilo'sgaat het om vele miljoenen vezels per m3 die wordentoegevoegd. Door de grote hoeveelheid vezelsneemt het specifieke oppervlak van de betonsamen-stelling enorm toe. In combinatie met de vezelvormdie invloed heeft op de reologie van de betonspecie,neemt het vermogen om te vloeien daarmee sterk af.Om dit op verantwoorde wijze tegen te gaan is vaakeen hoge dosering superplastificeerder nodig.(Landtunnel in aanbouw)De afmeting van de polypropyleenvezels in vergelijking met eenspeld714|20 Betoniek december 2008GeschiktheidsonderzoekNlu`rssdrsdkkdmc`sldscdfdjnydmfqnmcrsneedm``m`kkdnofdkdfcddhrdmdmq`mcunnqv``qcdmj`mvnqcdmunkcm+hrddmthsfdaqdhcfdrbghjsgdhcrnm-cdqyndjthsfdundqcunnqadhcdrsdqjsdjk`rrdm-Unnqcdaq`mcvdqdmcgdhcymodqrsdqjsdjk`rrduhdqudqrbghkkdmcdudydkcnrdqhmfdmfdsdrs-Cdcn-rdqhmfdmymunnqgdsnmcdqyndju`rsfdrsdkcno0+/0+41+/2+/jf.l 2-Fdjnoodkcmcdsvddrsdqjsdjk`rrdmadsdjdmcdmcdyduhdqcnrdqhmfdmhmsns``k`bgsoqndeldmfrdkr-Gdsfdrbghjsgdhcrnmcdq-yndjhrhmddmms`krs`oodmthsfdundqc-M`sttqkjf``sgdsthsdhmcdkjnlddmrsdqjd+cttqy`lddmaq`mcvdqdmcdbnmrsqtbshd+l``qdhfdmrbg`oodm`krldmfdm+sq`mronqsdqdm+gnlnfdmhrdqdm+udqvdqj-aqgdhc+udqchbgsaqgdhc+v`qlsdnmsvhjjdkhmfdmrsdqjsdnmsvhjjdkhmfrodkdmacdqd`khr`shdu`mgdsoqnidbsnnjddmadk`mfqjdqnk-AdsnmrodbhdGdsfdrbghjsgdhcrnmcdqyndjunnqcddhfdmrbg`oodmu`mcdadsnmrodbhdhrthsfdundqcnoe`aqhdjrrbgkhmcdadsnmbdmsq`kdchdnnjcdadsnmrodbhdoqnct-bddqsdmkdudqs-Odqldmfrdkhrddmbg`qfdu`m1l 2adsnmrodbhdfdoqnctbddqcldsddmldmfscu`m3/rdbnmcdm-@krddqrsdymcdmm`ldrldsadsqdjjhmfsnscdfqnmcrsnejdtyddmcnrdqhmfdmfdsndsrs``mcdfd-vdmrsdadsnm'rodbhd(dhfdmrbg`oodm-Ghdqthsakddjc`snogdsfdahdcu`mldmfrdkrs`ahkhsdhsddm``m-o`rrhmfmnncy`jdkjv`r-Cnnqcdgnfdcnrdqhmfrtodqok`rshbddqcdqcqdhfcdhlldqrnmsldmfhmf-Nlcdrs`ahkhsdhssdudqadsdqdmhrgdsfdg`ksd``miml`sdqhk'p14/^l(udqgnnfccnnq1/jfj`kj-rsddmlddksndsdundfdm-Sdudmrhrddmudqgnnfcktbgsfdg`ksdfdbnmrs`sddqc-Ddm'sd(gnnfktbgs-fdg`ksdhrm`cdkhfunnqcdthsdhmcdkjdrsdqjsddmdudmstddkddmg`mchb`oagdsudqonlodmu`mcdadsnmrodbhddmcqnlmhdsfdvdmrs-Chshrnofdknrscnnqddmo`rrdmcdrtodqok`rshbddqcdqsdjhdydm-Gdsakddjc`scdydsl``sddmudqsdjdmcaddkcf`eu`mcdudqvdqja``qgdhc-Cnnqcd``mvdyhfgdhcu`mcdudkdudydkrdmcdcqlddfdoqcfmcdfqnsdr`ldmg`mf+sq`cdqm`tvdkjrhmy`jjhmfno+sdq-vkcdadsnmrodbhdvdkudqvdqja``qv`r-Cdrbgtc-lshrhmchsfdu`klddqnmcdqrbgdhcdmc-Ddmnosh-ltlstrrdmudqvdqja``qgdhcdmldmfrdkrs`ahkhsdhsvdqcadqdhjsaddmrbgtclsu`m35/37/ll-Ldscdydvdsdmrbg`ohrcdbnmrhrsdmshdjk`rrdR2nlfdydshmE2-ProefplatenScdmrgdsfdrbghjsgdhcrnmcdqyndjymdquddqshdmoqndeok`sdmfdoqnctbddqcvqnocdaq`mcvdqdmc-gdhchrfdsdrs-U`mcdr`ldmrsdkkhmfdmnoa`rhru`m0+4jf.l 2onkxoqnoxkddmudydkymfddmoqndeok`sdmfdoqnctbddqc-Dqhrfdvdqjshmbg`qfdru`m2+4l 2dmnlunk-cndmcdgnlnfdmhsdhssdvqanqfdmhr`krldmfsclhmhl``k5/rdbnmcdm``mfdgntcdm-Fdyhdmcdgnduddkgdhcadsnmchdlndsvnqcdmudqvdqjs+hrddmlhwdqonlohmfdyds-C``qlddhrcdudqonlo-a``qgdhcldsddmhmcdoq`jsjfdsdrs-Cd`eld-shmfdmu`mcdoqndeok`sdmym4w1+4w/+3l-Cdchjsdu`m/+3ljnlsnudqddmldscdrl`krsdv`mchmgdsthsdhmcdkjdnmsvdqo-Nlcddeedbsdmnoudqvdqjaqgdhc+ktbgsfdg`ksddmgnlnfdmhsdhssdadnnqcdkdmhrdqhmldmfscfdu`qhddqc-Cdydldmfsclndsu`mydkeroqdjdmcunkcndmcdymnl`kkdudqdhrsddmfdvdmrsddhfdm-rbg`oodmsdnmsvhjjdkdm+l``qmhdsynk`mfc`scdb`o`bhsdhsu`mcdadsnmbdmsq`kdnmmnchfsdqtfknnos-Anudmchdmj`msdk`mfldmfdmnnjsnslhmcdqfdvdmrsddeedbsdmnocdr`ldmrsdkkmfkdhcdm-C`sk``srsdakddjhmcdqc``cgdsfdu`k9aldmfscdmanudmcd5/rdbnmcdmkhdogdsktbgsfdg`ksdsdgnnfno-Nlc`saddmjnqsdqdldmfsccdgnlnfdmh-sdhsu`mcdadsnmrodbhdhmfdu``qjnls+hrhmnudqkdfldscdkdudq`mbhdqu`mcdrtodqok`rshbddqcdqfd-jnydmnlghdqddmktbgsadkqdlldmcdbnlonmdmsmsndsdundfdm-Cdudqvdqjaqgdhcu`mcdldmfrdkrlds2jfudydkrakddecthcdkj`bgsdqacd`mcdqdudydkcnrdqhmfdm-Unnqcdnudqhfdudydkcnrdqhmfdmv`qdmcddqu`qhmfdmldsudqonlodmdmudqchbgsdm+ldshm`bgsmdlhmfu`mcdithrsdl`qfdunnqcdrbgtc-lsu`m35/,37/ll+unkcndmcdsnsfndc-M`gdsrsnqsdm+udqchbgsdmdmnmsjhrsdmymcddkdldmsdmfdctqdmcdcqhdlmcdm+`efdcdjsldsddmydhk+nofdrk`fdmnlunkcndmcdsdudqg`qcdm-8 14|20 Betoniek december 2008Gdsakddjc`ssndundfdmu`monkxoqnoxkddmudydkrddmfqnsdonrhshdudhmukndcgddesnogds`ero`sfd-cq`fu`madsnm+dmc``qlddnocdudqadsdqhmfu`mcdaq`mcvdqdmcgdhc-Cnnqc`sgdsadsnmlhmcdqoqnfqdrrhde`ero`sakescdcdjjhmfk`mfdqhmrs`mcdmj`mcdydcnnqymhrnkdqdmcudqlnfdm'adsnmhrddmrkdbgsdv`qlsdfdkdhcdq(cdv`odmhmfsdfdmsdgnfdsdlodq`stqdmadrbgdqldm-Thscdfdlhccdkcfdldsdm`ero`schdosdjnmgdsdbnmnlhrbgnoshltlstrrdmudydkcnrdqhmfdmlhmhl`kdcdjjhmfunnq5/dm01/lhmtsdmaq`mc-adk`rshmfvnqcdmado``kc-Unnqcddhru`m5/lh-mtsdmaq`mcvdqdmchrcdydno64lldmunnq01/lhmtsdmno0//llu`rsfdrsdkc-Udquqchfdmu`mcdadsnmrodbhdCdoqnctbshdu`mcdadsnmrodbhdfdadtqsnolhmnelddqfdaqthjdkjdvyd-U`mthscdrhknrdmc`f-atmjdqrvnqcdmcdithrsdgnduddkgdcdmfqnmcrsne-edm`efdvnfdm-Yn`krddqcdqfdrsdkccqhsgdsachsoqnidbsnlcdudydkrchdudq`msvnnqcdkjymunnqgdsadodqjdmu`mgds`ero`sfdcq`f-C``qnllndsdmcdudydkrm`tvjdtqhfvnqcdm`efdvnfdmdmfdcnrddqc-Unnqgds`evdfdmhrddm`o`qsdhm-rs`kk`shdmfdkdfc+ldsddml`whl`kdvddfsnkd-q`mshdu`m*.,4$'l.l(-Cd`efdvnfdmgnduddkgdhcudydkrodqbg`qfdvnqcs`tsnl`shrbgfdqdfhrsqddqc-Gdsrxrsddlbnqqhfddqsyhbgydke+c`svhkydffdmc`saddmdudmstddkunkfdmcdbg`qfdsduddknesdvdh-mhffdcnrddqcdudydkrvnqcdmudqqdjdmc-Cdudydkrvnqcdmu`mthsgdscnrddq`oo`qsldsadgtkou`mddmnocdudydk`efdrsdlcdeqdptdmshdrohqkrfd-BrandproevenM`cdudqg`qchmfrodqhncdunkfcdddmmhdtvdrs`o+m`ldkjgdsu`rsrsdkkdmu`mcdaq`mcvdqdmcgdhc``mcdg`mcu`mqd`khrshrbgdaq`mcoqndudm-Cdydaq`mcoqndudmymaDedbshrhmQrvjthsfdundqc-Unnqc`scdaq`mcoqndudmymthsfdundqc+ymcddkdldmsdmddqrsdmhfdscnm`efdcdjshmddmnmudq-v`qlcdqthlsdnofdrk`fdm-Chssdmadgndudu`mddmunbgsgthrgntchmfchdfdkjvqchfhrmgdsadsnmchdvnqcsfdwonrddqchmddmstmmdk-Dqymhmsnskueaq`mcoqndudmthsfdundqc9cqhdv``qacdadsnmdkdldmsdmhmgnqhynms`kdonrhshdymadk`rsunkfdmrcdQVR,aq`mcbtquddmsvddhmudqshb`kdonrhshd-Cdoqndekdhccdsnsfndcjdtqhmfhmchdmsvddhcdmshdjddkdldmsdmgdsydkecdfdcq`fudqsnmdmdmdqvnqcsunkcmmcdbqhsdqh`u`mQVRu`ml`wh-lk27/?Bno14llu`mcdv`odmhmfdm14/?Bnocdv`odmhmf-Scdmrcdoqndudmhrcdsdlodq`-sttqbnmshmtfdldsdmdmhrgdsudqknnodmro`sfd-cq`fnoCUCu`rsfdkdfc-*Schadebeeld na brandbelastingFiguur 5: Temperatuur ontwikkeling van het dak gemeten op 75, 100 en125 mm diepteFiguur 6: Temperatuurontwikkeling van de wand gemeten op 75, 100 en125 mm diepte0501001502002503000 50 100 150 200 250tijd [min.]temperatuur[°C]75 mm100 mm125 mm0501001502002503000 50 100 150 200 250tijd [min.]temperatuur[°C]75 mm100 mm125 mmGerardDrost914|20 Betoniek december 2008vrm``qddmkhesidnlgnnffdsqhkc'yhdensn7(-Gdskhesidsq`mronqsddqscdudydkmqanudmcdbdmsq`kdhmdmuh`ddmrbgthefnnsvnqcdmcdudydkrhmcdfqhmcvdfdqfdcnrddqc-Cdldmflddrsdqgddesghdq+sdqbnmsqnkd+cnnqlhccdku`mddmb`ldq`yhbgsno-M`vdfhmfvnqcdmcdfqnmcrsneedmhmcdldmfdqfdknrsdmfdctqdmcd5/rdbnmcdmfdldmfcsnsddmgnlnfdmdl`rr`-Verwerken van de betonspecieCdantvhrfdrs`qshm1//6dmy`khm1/00fdqddcym-Hmsnsky`kdqbhqb`03/-///l