4|0 Betoniek januari 2007SpuitbetonHet is toch een mooi idee. Je gooit het beton heel hard tegen iets aan, het blijfthangen en het heeft nog een goede kwaliteit ook. Deze belofte maakt spuitbe-ton, als het goed is aangebracht, waar. In deze Betoniek besteden we na bijna20 jaar weer eens aandacht aan spuitbeton. Dit om de volgende drie redenen:er is nieuwe betontechnologie, er zijn nieuwe methoden van aanbrengen en erzijn nieuwe normen. Vandaag de dag kunnen we, door het slim inzetten vanversnellers en het gebruik van robots, nogal wat meer dan in het verleden. Dit iseen goede reden om iedereen weer eens op de hoogte te brengen van de moge-lijkheden van spuitbeton. In deze Betoniek wordt uitgelegd wat spuitbeton is,hoe het wordt aangebracht, wat belangrijke betontechnologische aandachts-punten zijn en wat de laatste ontwikkelingen zijn. Verder worden er voorbeel-den gegeven van toepassingen.@crml gci4 0B a n d U I T G aV Ejanuari 2 0 0 7 V a k b l a d V o o r b o u w e n m e t b e t o n2 4|0 Betoniek januari 2007wat is spuitbeton?Qnsgr`crmlgq`crmlb_rkcrncpqjsafrmncclmlbcp +epmlbumpbrecqnmrclclb__p`ghecjghiumpbrtcp +bgafr,Rp_bgrgmlccjumpbr`crmlccpqreckcleb*tcptmj+eclqecrp_lqnmprccpb*glccl`cigqrgleecqrmpr*tcpbgafrcl_decucpir,@ghqnsgr`crmltglbrfcrkcl+ecl*rp_lqnmprcpcl__l`pcleclcltcpbgafrclglle_lenj__rq,Fgcpgqeccl`ghxmlbcpkcleqcjtmmplm+bgexmb_rbc`crmlq_kclqrcjjgle`ghqnsgr`crmlec+ummltmjbmcr__lbc`crmlrcaflmjmegqafclmpk8bcLCL+CL0.4+/,Fcrqnsgrclt_l`crmlgqcafrcpucjbcecjghi_lbcpqb_lfcrqrmprclt_l`crml,Qnsgr`crmlfccdrfgcp`ghfcrepmrctmmpbccjb_rccl`cigqrglelgcrlmbgegq, $ Het spuiten van betonkader 1 toepassingen% Voorbeelden van toepassingen van spuitbeton in NederlandIn Nederland wordt spuitbeton traditioneel toegepastvoor betonreparaties. In andere landen wordt spuitbetonechter ook voor nieuwe constructies toegepast zoals bij:¢ Schaalconstructies voor daken;¢ Grondkerende wanden;¢ Silo's;¢ Caissons;¢ Bankkluizen.Ondergrondse constructies:¢ Tunnel linings;¢ Opslagreservoirs.Waterkerende constructies:¢ Zee- en riviermuren;¢ Reservoirs en dammen;¢ Aquaducten;¢ Zwembaden;¢ Watertorens;¢ Kanalen;¢ Irrigatie- en drainageleidingen.Verder is spuitbeton zeer handig als er vrije vormengemaakt moeten worden bijvoorbeeld voor:¢ Zwembaden;¢ Landschappen;¢ Klimmuren;¢ Pretparken;¢ Beeldende kunst;¢ Aquaria.Naast de betontoepassingen wordt de spuittechniek ooktoegepast voor:¢ Brandwerende bekleding;¢ Akoestische bekleding;¢ Vuurvaste isolatie.Fietstunnel HoofddorpING house4|0 Betoniek januari 2007waarvoor gebruik je het?Fcrqnsgrclt_l`crmli_lbsqtmmpqncagcicrmc+n_qqgleclumpbclec`psgir,GlLcbcpj_lbxgclucbcqnsgrrcaflgcitmmp_j`gh`crmlpcn_p_rgcq,Glbcxcect_jjclfc``cluc_jcclqrctgecmlbcpepmlbcli_lbcpcn_p_rgckmprcjrceclbc`jmmrecjcebcclqafmmleck__ircu_nclgle__lecqnmrclumpbcl,Bcrcaflgcigqcafrcpmmitmmplgcsu`msucclemcb_jrcpl_rgcd,Gl_lbcpcj_lbclumpbrbcrcaflgcib_lmmitccjtsjbgeec`psgir&xgci_bcp/'9t__i`ghaml+qrpsargcqu__p_jcclqrctgecmlbcpepmlb__lucxgegq*xm_jq`ghrsllcjqclepmlbicpclbcu_lbcl,Tcpbcpumpbrqnsgr`crmlec`psgirmktpghctmpkclrcisl+lclk_iclxm_jq`ghijgkkspclclnpcrn_picl,Hoe wordt spuitbeton aangebracht?Fcr`_qgqnpglagnct_lqnsgr`crmlgqccltmsbge,Fcrkcleqcjumpbr*kcr`cfsjnt_lncpqjsafr*mlbcpfmecbpsibmmpcclqj_leecrp_lqnmprccpb,@ghfcrtcpj_rclt_lbcqj_le*tg_bcqnsgrkmlb*qnsgrfcr`crmlbcmncljsafrglu__p`ghfcrkcrip_afrlccp+imkrmncclmlbcpepmlb,Fcrnpmacqtmmpfcr__l+`pcleclt_lqnsgr`crml`cqr__rsgrbctmjeclbcqr_n+ncl8tmmp`cpcgbclt_lbcmlbcpepmlb*kcleclcltcpnmkncl*qnsgrcl*_ducpicl*l_`cf_lbcjclclsgrcglbcjghifcrqafmmlk_icl,Tmmp`cpcgbclt_lbcmlbcpepmlbBmmpfcrec`psgit_ljsafrbpsiimkrfcr`crmlkcrip_afrrceclbcmlbcpepmlb__l,Bcmlbcpepmlbu__pmnfcrqnsgr`crml__lec`p_afrumpbrkmcrb__pmkqrcpiclqrghdeclmcexghl,B__pl__qrkmcrbcmlbcpepmlbqafmmlxghl,Bgr`crciclr8tpght_lpmcqr*qrmd*_jecl*tcpdclmjgc,@ghpcn_p_rgcqfmsbrbgrglb_rbcjmqqcmdtcpuccpbcbcjclclbcackclrfsgbt_lfcrmsbc`crmlt_lbcmlbcpepmlbkmcrclump+bcltcpughbcpbmkrcxmpecltmmptmjbmclbcfcaf+rgle,KcleclcltcpnmknclFcr__l`pcleclt_lqnsgr`crmli_lkcr`cfsjnt_lruccqwqrckclec`cspcl8bcbpmecclbcl_rrckc+rfmbc,?df_licjghit_lfcrqwqrcckx_jfcrkclecltcpqafgjjclbxghlclx_jccl_lbcpck_afglcec+`psgirumpbcl,@ghfcrbpmecqwqrcckumpbrbcbpmeckmprcjbmmpkgbbcjt_ljsafrbmmpbcqj_leecrp_lq+nmprccpbcln_q`ghbcqnsgrkmlbumpbru_rcprmcec+tmceb,Bc`ctmafrgebckmprcjumpbrtcptmjeclqtcp+qnmrcl,@ghbcl_rrckcrfmbcumpbrfcru_rcp_jtmmpfcrrp_lqnmpr`ghbcbpmeckmprcjectmceb,Tcptmj+eclqumpbrbgrbmmpbcqj_leecnmknr,@ghbcqnsgr+kmlbumpbrjsafrrmcectmcebmkfcr`crmlrctcp+qnsgrclmnbcmlbcpepmlb,QnsgrclCqqclrgccjtmmpfcrsgrcglbcjghicpcqsjr__rgqfcrqnsg+rclxcjd,?jqbgrmnbchsgqrcughxcec`cspr*i_lcclfmeciu_jgrcgr`cpcgirumpbcl,Bcqnsgrcp`cn__jrtmmpcclepmmrbccjbciu_jgrcgrbmmpbcqnsgrmnbcVoorbereiden van de ondergrondMengen en verpompenSpuitenAfwerkenNabehandelenSchoonmakenFiguur 1: De processtappen bij het aanbrengen van spuitbetonluchtdrukdroge mortelbetonmortel onder luchtdrukwaterluchtdrukbetonmortelluchtnatte mortelFiguur 2: De droge methodeluchtdrukdroge mortelbetonmortel onder luchtdrukwaterluchtdrukbetonmortelluchtnatte mortelFiguur 3: De natte methode4 4|0 Betoniek januari 2007bsllcj_ecli_lcp`crcplgcrkcrcclrpmddcjec+ucpirumpbcl*mkb_rcpb_lcclepmrci_lq`cqr__rb_rbcfcafrglekcrbcmlbcpepmlbqjcafrumpbr,@ghbsllcj_ecli_l*_jqfcrmnncptj_imnecqrghdbgq*bcj__eucjec`mpqrcjbumpbclmd*u_llccpbcj__etmj+bmclbctcpf_pbgqclbsqtmjbmclbcqrcpircfccdr*umpbcl_decucpirkcrccl_ducpij__e,L_`cf_lbcjclMmifcrl_`cf_lbcjclkmcrkcrxmpeec`cspclmkb_rfcrfgcpt__ie__rmk`crmlglbsllcj_ecl,Fcr`crmlbgclr_decqafcpkbrcumpbclkcrnj_qrgadmjgc*cclaspgleamknmslbmdpcecjk_rgeumpbcl`ctmafrgeb,Fmscafrcpucjpciclglekcrbcgltjmcbbgccclaspgleamknmslbfccdrmnccl_ducpij__e,Qafmmlk_icl@ghrmcn_qqglet_lqnsgr`crmlrpccbcplme_ju_rk_rcpg__jtcpjgcqmnrclmnxgafrt_lbcrmcn_qqglet_lamltclrgmlccj`crml,Bgrkmcrsgrcp__pbumpbclmnecpsgkb,@ghfcr__l`pcleclmlbcpjsafrbpsix_jcclbccjt_lkcrl_kcbcrmcqj_e_dicrqclclxsjjclbchlcbc+jclxm_jqackclrclu_rcptcplctcjcl,Bcrcpseqj_ei_lmnjmnclrmr/3#`ghbcl_rrckcrfmbcclxcjdqrmr2.#`ghbcbpmeckcrfmbc,Tcpbcpgqbck_rct_lrcpseqj_e_df_licjghit_lbcq_kclqrcjjgle*bcml+bcpepmlbclbcucpiughxc,Xmgqbcrcpseqj_emlbcp_lbcpc_df_licjghit_lbcfmciu__pmlbcpbcqnsgr+kmlbqr__rrclmnxgafrt_lbcmlbcpepmlbclt_lbc_dqr_lbt_lbcqnsgrkmlbrmrbcmlbcpepmlb,Glessp2gqrcxgclb_r_jqbcqnsgrkmlbqafccdumpbrecfmsbclrclmnxgafrt_lbcmlbcpepmlbcptccjrcpseqj_egq,Glessp3gqrcxgclb_r`ghcclrcijcglc_dqr_lbcl`ghcclrcepmrc_dqr_lbcptccjrcpseqj_egq,Mmikcrcclj_ecjsafrbpsii_lbcrcpseqj_etcpkglbcpbumpbcl,?jqbcjsafrbpsicafrcprcj__egq*b_lumpbrbctcpbgafrclbcucpiglet_lbcjsafr+bpsimmikglbcp,Ccl_lbcpcmmpx__it_lk_rcpg__jtcpjgcqgqbc_ducp+igle,?jqqnsgr`crmlumpbr_decucpir*umpbrcpt__iec`psgieck__irt_lcclmtcpbgircbgcumpbr_dec+qlcbcl,Fgcpl_i_lfcr`crmltcpbcpumpbcl_dec+ucpirbmmp_dqn_lclmdbmmpqafspcl,?jqbgrk_rcpg+__jmmiuccpmnecpsgkbkmcrclumpbcl*fmsb_lpciclglekcrfcrdcgrb_rbmmpfcrec`psgit_ljsafr+bpsibcrcpseqj_eclbctcplctcjbcbcjcllgcrlcrhcqmnlnjcijgeecl,hsgqrcughxcpgafrglebcmlbcpepmlbrcfmsbclclmnbchsgqrc_dqr_lbrcqr__lt_lbcmlbcpepmlb,@ghfcrqnsgrclxsjjclbcjgafrcbcjcl*xm_jqu_rcpclac+kclr*ccpbcp_dpckkclb_lbcxu_pcbcjcl*bcrmc+qj_e,Fgcpbmmpxsjjclbcjgafrcbcjcltcplctcjclcltccjqrmdtcpmmpx_icl,Bcxu_pcbcjclimkclkcrcclepmrcqlcjfcgbmnbcmlbcpepmlbclxsjjclb__p+bmmpbccjqrcpseqrsgrcpcl,Bgrqr__r`ciclb_jqbcrcpseqj_e,Fcrepmmrqrcbccjt_lbc`crmlqncagcx_jcafrcp__lbcmlbcpepmlb`jghtclijctclclcclj__e`crmltmpkcl,?ducpiclQnsgr`crmlfccdreccl`cigqrgleclimkrbsqlgcr*xm_jqecumml`crml*qrp_isgrbc`cigqrgle,Fcrmn+ncptj_it_lqnsgr`crmlgqpsu,@ghbc_ducpiglet_l' Het ruwe oppervlak van spuitbeton& Het repareren van beton na brandschade4|0 Betoniek januari 2007Fcr__l`pcleclkcrjsafrbpsieccdrqnsgr`crmlccli_p_ircpgqrgcicglrcplcqrpsarssp,Bcxcumpbrtcpmmp+x__irbmmp8¢ Bcughxct_ltcpbgafrclkcrjsafrbpsi9¢ Cclackclrpghikcleqcj9¢ Bcrcpseqj_e*u__pbmmpfcrsgrcglbcjghicackclr+ecf_jrclmefmecpgq,Bgrpcqsjrccpr`ghtmmp`ccjbglqrcpircqt_l2.rmr3.L-kk 0,B__pl__qrxmperbcemcbctcpbgafrgle*_jqfcrk_rcpg__jemcbgq__lec`p_afr*tmmpcclbgafrc`sgrclj__eclbsqtmmpcclbsspx_kcamlqrpsargc,Bcbgafrfcgbclb__pkccmmibcqrcpircxghlcafrcpucjqrcpi_df_licjghit_lbcsgrtmcpgle,Xmgqbc_d+qr_lbrsqqclbcqnsgrkmlbclbcmlbcpepmlb`cn_+jclbtmmpbcqrcpirc,Glessp4umpbr__lecectclu_rbcpcj_rgcgqrsqqclbc_dqr_lbclbcqrcpirct_lfcrk_rcpg__j,Bmmpbcrcpseqj_e*t_lkcrl_kcbcrmcqj_e*gqfcrackclrecf_jrc3rmr/.#fmecpb_lfcrmmpqnpmlic+jghickcleqcj,Fgcp`ghxgclucucjcclbsgbcjghitcp+betontechnologie van spuitbetonMk`crmlqncagcecqafgirrck_icltmmpfcrqnsgrclkmcrkcrccl__lr_jx_iclpciclgleecfmsbclump+bcl,Tmmpbcrmcqj_eumpbrcclimppcjt_l/-2 crmr/-1 ct_lbcqnsgrj__e__lecfmsbcl,Mkb_rfcr`crmlt__iglbsllcj_eclumpbr__lec`p_afr*umpbrcpkccqr_jec`psgieck__irt_lcclimppcjt_lk_vg+k__j6kk,Bcu_rcpackclrd_armpumpbrj__eec+fmsbclmksgrx_iiclrctmmpimkcl*rcpughjfcrackclrecf_jrc__lbcfmeci_lrgqt_lucecbcijcg+lck_vgk_jcimppcjclmktcplctcjgle*fcrbu_ppc+jclt_lbcjgafrcbcjcl*rceclrce__l,Fsjnqrmddclbgc&kcrl_kc`ghbcl_rrckcrfmbc'ec`psgirump+bclxghlnj_qrgaccpbcpqmkfcr`crmltcpnmkn`__prck_iclcltcpqlcjjcpq*bgc`ghbcqnsgrkmlbump+bclrmcectmceb*mkbc`glbrghbrctcpimprcl,% terugslag6025090 30 05075^^^ = de hoek tussen de spuitmond ende ondergrond in gradenFiguur 4: Terugslag door het scheef houden van de spuitmond0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 [m]100152025% terugslagAfstand tot ondergrondFiguur 5: Terugslag door het te dichtbij of te ver weg houden van de spuit-mondkenmerken voor spuitbeton zijn:¢ Maximale korrelgrootte van 8 mm;¢ Aardvochtig bij de droge methode;¢ Plastisch bij de natte methode;¢ Iedere gangbare cement soort wordt gebruikt;¢ Cement 350 400 kg/m3;¢ Watercementfactor 0,25 0,45;¢ Eventueel plastificeerders (natte methode);¢ Eventueel versnellers (natte methode);¢ Eventueel vezels.3 [m]0Afstand tot ondergrondsterkteFiguur 6: Afstand tot de spuitmond en het effect op de druksterkte. 4|0 Betoniek januari 2007qafgjglackclrecf_jrc`ghbcmlbcpepmlbrclmnxgaf +rct_lbc`sgrclfsgb,Bcepmtcrmcqj_ex_jtmmp_jglfcr`cegltccjrcpsei__rqclt_lbcmlbcpepmlb,Jgaf+rcbcjclxm_jqackclrclu_rcptcplctcjclqlcjjcp,Bgr_j_decpckbcackclrclu_rcpxsjjclkglbcpqlcjrcpsei__rqcl,Fgcpbmmpmlrqr__rcclackclrpghicccpqrcj__eu__pglj_rcpmmibcrmcqj_ekglbcprcpse +i__rqr,Bc`sgrclj__ex_jbsqtccjrmcqj_epghicpxghlb_lbcj__ebgafr`ghbcmlbcpepmlb&xgcessp5',waarom wordt spuitbeton weinig toegepast?Rmr/765ucpbtmmp_jbcbpmeckcrfmbcglLcbcp+j_lbrmcecn_qr,Bmmpbcbsllcj_eclbgckcrbcxckcrfmbc__lecjcebisllclumpbclu_qbck_vg+k_jcimppcjepmrct_lfcrkcleqcj6kk,Glbgcrghbucpbclcpnpmbsargcqecf__jbt_l/+2k 1ncpb_e`ghbcl_rrckcrfmbccl0+6k 1ncpb_e`ghbcbpmeckcrfmbc,Kcrbcl_rrckcrfmbcucpbcclk_vgk_jcbgirc`cpcgirt_l3.kkcl`ghbcbpmeckcrfmbct_l03.kk,Bcl_rrckcrfmbcucpbl_sucjghiqrmcecn_qr_jf_bbcxckcrfmbcccl__lr_jepmrctmmp+bcjclrclmnxgafrct_lbcbpmeckcrfmbcxm_jq8¢ Cpu_qkglbcpqnp_ict_ltcplctcjgleclqrmdtmp+kgle*u__pbmmpbcucpimkqr_lbgefcbcl`crcpu_pcl,¢ Cpu_qkglbcprcpseqj_eu__pbmmpcpmmikglbcpk_rcpg__jtcpjgcqmnrp_bclcp_afrcp_dkglbcpmnecpsgkbfmcdbcrcumpbcl,¢ Bci_lqmnglfmkmeccl`crmlu_qijcglcpmkb_rbcq_kclqrcjjglet_lfcrkcleqcjlgcrucpb`c+n__jbbmmpbcqnsgrcp,@ghbcbpmeckcrfmbcgqbgrucjfcrect_jmkb_rb__pfcru_rcpn_q`ghbcqnsgrkmlbumpbrrmcectmcebclfcrpcecjclt_lbcu_rcprmctmcpbmmpbcqnsgrcpec`cspb,Bckcrfmbcf_bcafrcpmmicplqrgecl_bcjcl,Mkfcr`crmlrcisllcltcpnmknclucpbclt__ikcle+qcjqkcrcclfmecu_rcpackclrd_armpec`psgir,Fgcp+bmmpu_qbcfcafrgleqjcafrcp*cpu_qcclepmrcpci_lqmnfcrsgrx_iiclt_lfcr`crmlclmnipgkn+qafcspcl,nieuwe ontwikkelingenGl0.h__pgqcprmafucju_rtcp_lbcpb,Bcrcpseqj_eclbcb__p`gh`cfmpclbccvrp__dqafcpkglefccdrbctmmpicsptmmpbcbpmeckcrfmbcrclgcrecb__l,Bcl_rrckcrfmbcumpbrbmmpbc`crmlrcaflgqafc`c+bpghtcl_jq`pcbcpglxcr`__pecnpcqclrccpb,Gl0..4ucpbglfcr`j_bAckclrccl_prgicjecns`jgaccpbmtcpccllgcsucrcaflgcitmmpqnsgr`crml8Fmeca_n_agrcgrqnsgr`crml,Bcxclgcsucrcaflgcigqcclbmmpmlrugiicjglet_lfcrl_rrcqwqrcck,Bmmpfcrqjgkglxcrrclt_lfsjnqrmddcl*bctcpqlcjjcpq*clfcrec`psgit_lpm`mrqu_qfcrkmecjghibcccpbcpec+lmckbcl_bcjclmkrcxcrrclgltmmpbcjcl,Bcec+`psgicjghicqwqrckcltmmpqnsgr`crmlt_lrceclummp+bgeumpbclglr_`cj/`cqafpctcl,BctcpqlcjjcpqCcl`cj_lepghicmlrugiicjglegqfcrqjgkglxcrrclt_ltcpqlcjjcpq,Bcxc`cltjmcbclfcrpc_argcnpmacqt_lackclr,Xmxghlcptcpqlcjjcpqbgcbcbmpk_lrcVerloop cementgehalteVerloop gehaltegrove toeslagSpuitbetonFiguur 7: De interne structuur van spuitbeton( Het aanbrengen van spuitbeton74|0 Betoniek januari 2007d_qc*bcd_qcu__pglfcrackclrclbsq`crmltcpucpi +`__pxghl*tcpimprcl&tcpqlcjjcprwnc/glessp6',Bcxcbmpk_lrcd_qcumpbrfgcpimprcpbmmpb_rbc`cqafcpkclbcj__epmlbackclrimppcjqqlcjjcpumpbr_dec`pmicl,B__pl__qrxghlcptcpqlcjjcpqbgchsgqrl_bcbmpk_lrcd_qcbcpc_argctcpqlcjjcl*xmb_rcpccp +bcpccltpmcecqrcpircmlrugiicjbumpbr&tcpqlcjjcprwnc0glessp6',@ghqnsgr`crmlumpbrec`psgiec +k__irt_lqnsgrtcpqlcjjcpqrwnc/xm_jq`ghtmmp`ccjb_jskgl__r,Ccltmmp`ccjbt_lfcrpcqsjr__rt_lbcrmcn_qqglet_ltcpqlcjjcpqgqb_rfcr`crmlgl4.qc +amlbcl__lrpcirclbcqrcpircmlrugiicjgle`ceglrl_3rmr/.kglsrcl,L_0.rmr1.kglsrclgqbcqrcpirct_lfcrk_rcpg__j.*2L-kk 0*u_rtmjbmclbcgqmkfcrcgeclecugafrrcbp_ecl,Bmmpbcxccgeclqaf_n+nclgqfcrkmecjghibgircqrck_iclrmr3..kk*cclbgircbgci_lumpbcltcpipceclbmmptcpqafgjjclbcj_eclt_l0.rmr/0.kkl_cji__p__lrc`pclecl,Bcpm`mr?jq`crmlkcrcclfmeca_n_agrcgrumpbrtcpucpir*gqcclbgiic__ltmcpqj_lelmbge,Bmmpbcxcepmrcbgircgqfcrl_sucjghiqkccpkmecjghibcqnsgrf_lbk_rgercf_lrcpcl,Fgcp`gcbrcclpm`mrsgrimkqr,Cpgqcclpm`mr_pkmlrugiicjbbgcbc`cucegleclt_lccl`crmlqnsgrcpl_bmcr,Tmmpbc`cqrspgleumpbrec`psgieck__irt_lcclhmwqrgaimd`ghepmrctj_iiclt_lccl`cqrspglekcrj_qcp,Tmmpbcjclt_lfcrec`psgit_lcclpm`mrxghlbc`crcpc_p`cgbqmkqr_lbgefcbcl&bcnatte systemen droog systeemtraditioneel Hoge capaciteit (robot)ToepassingsgebiedRenovatie enbetonherstelRenovatie, betonherstelen nieuwbouwRenovatie, betonherstel en nieuwbouwType materiaalGemodificeerdereparatiemortelBetonmortel metspuitversnellersBetonmortelAlgemeen toegepaste laagdikte Tot 50 mm 50 500 mm 50 250 mmHomogeniteit aangebrachte materiaal Groot GrootAfhankelijk vanbetonspuiterCapaciteit per machine incl. afwerkingonder normale omstandigheden1 4 m3 per dag 10 25 m3 per dag 2 8 m3 per dagArbeidsomstandigheden(gewicht van de spuitmond/slang)AanvaardbaarLicht door het gebruikvan een robotAanvaardbaarTerugslag 5 15 % 5 15 % 25 40 %Stofvorming Gering Gering GrootTabel 1: Spuittechnieken zoals die nu in Nederland vaak gebruikt worden) De robottijdZonder versnellerVersneller type 1Versneller type 2reactiesnelheidDormante faseFiguur 8: Het effect van versnellers op het reactieproces van cement 4|0 Betoniek januari 2007pm`mrbmcrgkkcpqfcrxu_pcucpi'clb_rcpkglbcpqrcgecpucpilmbgegq,LgcsuclmpkclGlLcbcpj_lbec`psgicluctmmp_jASP?_l`ctcjgle31Qnsgr`crmlclecqnmrclackclrec`mlbclkmp +rcjq,Bcgltjmcbt_lCspmn_gqfgcpcafrcpmmixgafr+`__pglbctmpkt_lcclpcciqCspmncqclmpkcl,Bcxcxghlcafrcplmelgcsuclkclx_jcpglbcnp_irghibsqlmecpt_pglekcckmcrclmnbmcl,Fcrec`psgit_lqnsgr`crmlB_rqnsgr`crmlepmrctmmpbcjcli_lfc``cl*`jghirsgrfcrtmjeclbctmmp`ccjb8Tmmpfcrk_iclt_lecipmk+bctmpkclgqlmpk__jcclbspc`cigqrglelmbge,@ghbcnj_llcltmmpfcrl_`msuclt_lfcrNfgjgnqn_tgjhmcljghirqnsgr`crmlcclemcb_jrcpl_rgcd,@ghfcrmmpqnpmlicjghicNfgjgnqn_tgjhmclec`psgirckclgl/736lmeccl`cigqrglebgcxm_jqmnbcdmrmrcxgclgq`cfmmpjghiamknjcvgq,Bctmpkbgctcpipceclkmcrumpbcli_lmmieck__irumpbclbmmpfcrmn +qn_llclt_lcclbmci,Bmmprceclbgrbmci`crml__lrcqnsgrcl*gqfcrkmecjghimkmnccl`crpciicjghiccltmsbgeck_lgcpbcecipmkbctmpkclrck_icl,Bcfmecimqrcltmmpfcrk_iclt_lbc`cigqrgleimkrfgcp`ghrctcpt_jjcl,normen voor spuitbetonNEN-EN 14487 Spuitbeton Deel 1: Definities, eisen en conformiteit (2005) Deel 2: Uitvoering (2003) (nog niet gereed)NEN-EN 14488 Beproevingsmethoden voor spuitbeton Deel 1: Monsterneming van betonspecie en verhardbeton (2005) Deel 2: Druksterkte van vers spuitbeton (2006) Deel 3: Buigsterkten (eerste piek, uiterste en rest-sterkte) van vezelversterkte liggervormige proef-stukken (2006) Deel 4: Hechtsterkte van boorkernen met behulpvan een directe trekproef (2005) Deel 5: Bepaling van de energie-absorptiecapaciteitvan vezelversterkte plaatvormige proefstukken(2006) Deel 6: Dikte van beton op een ondergrond (2006) Deel 7: Bepaling van het vezelgehalte van met vezelversterkt beton (2006)Bron: www.nen.nl.* De bekisting voor het Philipspaviljoen in 19584|0 Betoniek januari 2007tenslotte: echt of nep?Fmccddcargcdqnsgr`crmlgq`jghirucjsgrbctmjeclbcosgx,Ighirsk__pcclqemcbl__pbcdmrmqcl`c+bclimdfcrucfgcprck_iclkcrbcl_rsspmdkcrbcapc_rgctckmecjghifcbclt_lqnsgr`crml,Bc_lr+ummpbcltglbrsmnbc_afrcpn_egl_,+ Echt of Nep?a bC de F0In onze volgende uitgavede antwoordenA: De bok is echt, de omgeving is spuitbetonB: Is een echte grotC: Is een nepgrotD: Is de rustieke omgeving van een aquariumE: Is de wilde oceaanF: Is een nagemaakte rotswandreferenties:¢ Fmeca_n_agrcgrqnsgr`crml*L,Qnccjk_l*Ackclrlp,3*0..4¢ Qnsgr`crmlmntmmpecqn_llclkck`p_lcl*Gp,?,B,A,Npmli*Ackclrlp,3*0..4¢ GlrpmbsargmlrmQnp_wcbAmlapcrc*RfcQnp_wcbAmlapcrc?qqmag_rgml*/777¢ @_s`crpgc`slb@_stcpd_fpclgkRsllcj`_s*Npmd,bp,gle,E,Egpkqafcgb*0...dankwoordBcpcb_argct_l@crmlgci`cb_lirL_lrimQnccjk_lclLcjsqLcrrcltmmpfcrgl`pcleclt_lfslicllgqclcvncprgqc`ghbcrmrqr_lbimkglet_lbgrlskkcp,BleedingBetonspecie zonder water is ondenkbaar. Wateris nodig om samen met cement te reageren endaarmee cementsteen te vormen. Daarnaast iswater nodig om betonspecie de gewenste ver-werkbaarheid te geven. Niet altijd blijkt al hetwater door de specie te worden vastgehouden.Soms zien we dat kort na het storten en afwer-ken van betonspecie een laagje water aan hetspecieoppervlak verschijnt. We noemen ditbleeding. Kan dit kwaad, of hoort het er ge-woon bij? Wat is normaal? Waar moeten we opletten en hoe kunnen we ongewenste bleedingverminderen?In de volgende aflevering van Betoniek kijkenwe naar de oorzaken én naar de voor- en nade-len van bleeding.Foto pagina 1: Spuitbeton toegepast in een dierentuinColofonBetoniek is een praktijkgerichtvoorlichtingsblad op het gebied vande betontechnologie en verschijnt10 keer per jaar. Betoniek wordtuitgegeven in opdracht van hetCement&BetonCentrum. In de redactiezijn vertegenwoordigd: ENCI, MEBIN,CUR, BAM Civiel en de BouwdienstRijkswaterstaat.Uitgave:Uitgeverij ÆneasPostbus 101, 5280 AC, BoxtelTel: 0411 650085Fax: 0411 650080Email: info@aeneas.nlRedactie:0411 650089Email: betoniek@ aeneas.nlVormgeving en productie:Twin Design bvAbonnementen/adreswijzigingen:Uitgeverij ÆneasPostbus 101, 5280 AC, BoxtelTel: 0411 650085Fax: 0411 650080Email: info@aeneas.nlAbonnementsprijzen 2007:Nederland ? 42,België ? 44,Overige landen ? 58,Aanmeldingen/opzeggingen:Abonnementen kunnen op iedergewenst moment ingaan en wordenautomatisch voor een jaar verlengd,tenzij twee maanden voor de vervaldatum schriftelijk wordt opgezegd.Overname van artikelen en illustraties (met uitzondering van foto's) istoegestaan onder voorwaarde vanbronvermelding.ISSN 0166137xRedactie en uitgever stellen dezeuitgave zorgvuldig en naar besteweten samen. Zij aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheidvoor schade, van welke aard ook,die het gevolg is van handelingenen/of beslissingen gebaseerd op deinformatie in deze uitgave. Niet altijdkunnen alle rechthebbenden vangebruikt beeldmateriaal worden achterhaald. Belanghebbenden kunnencontact opnemen met de uitgever.4|0 Betoniek januari 20074|0 Betoniek januari 2007`msuucpiclgl`crml,Bcnmaicr`ct_rmlbcp_lbcpc_jeckclcgldmpk_rgcmtcpbccgeclqaf_nnclt_l`crmlkmprcj*mtcpbcughxct_l`cqrcjjclclmtcplmpkclcltmmpqafpgdrcl,B__pl__qrumpbrcpglbcsgre_tcmmi__lb_afr`c+qrccb__lglqrpsargcqmtcpbctmmp+`cpcgbgle*fcrqrmprcl*fcrtcp+lgcsuqbetoniek 2007Bgrgquccpfcrccpqrclskkcpt_l@crmlgcit_lfcrh__p,Bgriccpglccllgcsuctcpx_kcj`_lb,Lsk +kcp/2_juccp,K__pcptcp_lbcprkccpbgrh__ptmmp@crmlgci,Ml +j_leqgqfcrAckclr$@crml Acl+rpskmnecpgafrb_rt_l_dh_ls_pgt_lbgrh__ptcp_lrummpbcjghigqtmmpbcicllgqmtcpbp_afrmtcpackclr+ cl`crmlrmcn_qqglecl*mlbcpkccpbmmpkgbbcjt_lfcrt_i`j_b@crmlgci,FcrAckclr$+@crmlAclrpskpc_jgqccprbcsgr +e_tct_lfcr`j_bt_l_dbgrh__pgll_sucq_kclucpiglekcrSgrec+tcpgh«lc_q*bgct_l_dlsmmitcp+_lrummpbcjghigqtmmpfcr`cfccpt_lbc_`mllckclrcl,L__p__l+jcgbglet_lfcrpcaclrcjcxcpqml+bcpxmcix_jq_kclkcrbcpcb_argcecxmafrumpbcll__ptcpbcpctcp +`crcpglet_lfcr`j_b,Tcpbcpx_jbctcprmsubcab +pmke__ltcpbughlcl,Fgcptmmpglbcnj__rqimkrccllgcsucuc`qgrc*uuu,`crmlgci,lj*bgckmkclrccjmlrugiicjbumpbr,monitor van betonFcrGllmt_rgmlJ_`sgrBclck_p+iclfccdrglq_kclucpiglekcrruccqrsbclrclclfcrctclcclqBcclqcB_jrml@crmlbcccpqrckmlgrmpt_l`crmlmlrugiicjb,Glfcr`crmllclqafcpkxghlej_qtc+xcjqtcpucpirbgcjgafrbmmpisl+lclj_rcl,Ccl_d`ccjbglemdccljkbgc__lbc_afrcpi_lrt_lbctcxcjqumpbrecnpmhcarccpbx_jbmmpbctcxcjqmtcpecbp_eclump+bcll__pbctmmpi_lrt_lfcrqafcpk,Fcrqafcpkgqglnpglagncmmircec`psgicl_jqp__k*mkb_rfcrmmil_rsspjghijgafrbmmpj__r,PublicatiesGietbouwpocketFcrEgcr`msuaclrpskfccdrml+j_leqbcEgcr`msunmaicrecnpc+qclrccpb,Glbcxcsgre_tcgqgldmp+k_rgcec`slbcjbbgclsrrgegqtmmpcclemcbcsgrtmcpglet_l_eclb_25 januari 2007UmpiqfmnPgqgamtcpbcjgleEcmrcaflgciKm`gjgml*SrpcafrKccpgldmpk_rgc8uuu,asp,lj5 - 10 februari 2007Glrcpl_rgml_jc@msu`cspq0..5H__p`cspqSrpcafrKccpgldmpk_rgc8uuu,`msu`cspq,lj13 - 15 februari 2007@crmlR_ecCbuglQaf_pdd+F_sq*lcs+SjkKccpgldmpk_rgc8uuu,`crmlr_ec,bc15 februari 2007@cbpghdqtjmcpcl*qrsbgcb_eAmlepcqaclrpskBpgc`cpeclKccpgldmpk_rgc8uuu,`crmltcpclgegle,lj15 maart 2007AmlqrpsargctcTcgjgefcgb*bcHsgqrc?_ln_i@msufsgq*XmcrcpkccpKccpgldmpk_rgc8uuu,`crmltcpclgegle,lj16 maart 2007@cfccpclmlbcpfmsbt_lgldp_+qrpsarsspH__p`cspqSrpcafrKccpgldmpk_rgc8uuu,cjqctgcpamlepcqqcl,lj4 0B a n d U I T G aV Ejanuari 2 0 0 7Foto'sMortenFauerbybgafrcl*fcrl_`cf_lbcjclt_l`crml*`cigqrglecl*imsbcegcr`msu*kmlmjgcrtjmcpclcltcgjgefcgb,BcEgcr`msunmaicrgqtmmp_j`cbmcjbtmmpucpitmmp`cpcg+bcpqclsgrtmcpbcpq`gh`msu`cbpghtclcltmmpmlbcpughqgl+qrcjjglecl,Bcns`jg+a_rgcgqep_rgq__lrctp_eclmdrcbmuljm_bcltg_uuu,egcr`msuaclrpsk,lj,bouwen met betonCcllgcsucns`jga_rgct_lbcglrcpl_rgml_jcns`jg+a_rgcqcpgc@msuclkcr`crmlgqmlj_leqsgrecim+kcl,Glbgr`j_bb_rcclqglbcrucch__psgrimkrumpbcl`ciclbcclkglbcp`ciclbcnpmhcarclec+rmmlbu__p`crmlcclucxcljghicpmjglbc_pafgrca+rsspqnccjr,Bc_decjmncl0.h__pucpb@msuclkcr`crmlq_+kclecqrcjbbmmpbcBsgrqc_pafgrcar*dmrmep__dclep_qafmlrucpncpIj_sqIglmjb*k__pt_l_d0..3fccdrfcr`j_bccllgcsucmnxcrecipceclclgq_jqfmmdbpcb_arcspbcXugrqcpqc_pafgrcarsspapgrgasqK_prglRqaf_lx__lecqrcjb,Bcdmpksjcgqlgcruc+xcljghitcp_lbcpr*k__pbcep_qafctmpkgqucjtmjjcbgeecughxgeb,Tmmpfcrlgcsucep_qafmlrucpngqfcrXugrqcpqcbsmRpgv@_pkcrrjcpclKgph_k@mq+q_pbtcp_lrummpbcjghi,BcLcbcpj_lbqcdmrmep__dIgkXu_prqfccdrbcamknjcrcdmrmep_ctmmpbcccpqrccbgrgclgcsucqrghjtcpxmpeb,Fcr`j_bgqrmcecqrsspb__l_jjc_pafgrcarcl`spc_sqbgcjgbxghlt_lbc@L?,Mtcpgececlrcpcqqccpbclisllclcclcvcknj__pt_lfcr`j_b__ltp_eclncpck_gjecpgafr__lgldm>ackclrcl`crml,lj,PrijsStudieprijs 2006Mnbc@crmlb_e0..4gqbcqrsbgcnpghq0..4sgrec+pcgir,Tmmpbcxcnpghqu_pclbpgca_rcempgclglec+qrcjb,L_kcjghibgctmmpqrsbgcqt_lqrsbclrclmd_decqrsbccpbclt_lslgtcpqgrcgrclmdk_qrcpmnjcg+bglecl*t_lrcaflgqafcfmecqafmjclmd`_afcjmpmn+jcgbgleclclt_l`crmlecpcj_rccpbcnpmdcqqgml_jk_qrcpmnjcgbglecl,Cpxghlglrmr__j0/qrsbgcqecl+tclr_pgqccpbmnLcbcpj_lbqcclTj__kqcSlgtcpqgrcg+rcl*FmecqafmjclclNpmdcqqgml_jK_qrcpmnjcgbgleclu__pglfcrk_rcpg__j`crmlmdbcepmlbqrmdackclrcclmtcpfccpqclbcpmjfccdrecqnccjb,Glcjica_rcem+pgcucpbclcclccpqrcclcclruccbcnpghqclctclrs+ccjlmdkccpccptmjjctcpkcjbgleclrmceciclb,Kccpgldmpk_rgc8uuu,`crmltcpclgegle,lj4|0 Betoniek januari 2007
Reacties