Betoniek13|09 Betoniek oktober 2004 1Bouwbesluit & Beton`Het Bouwbesluit? Ja.. uh, ooit wel eens van gehoord'. `Heeft dat dan metbeton te maken?' Het antwoord hierop is `ja' en `nee'. Ja, omdat alle bouw-werken, ook die in beton, aan het Bouwbesluit moeten voldaan. Nee, omdatin het Bouwbesluit niets wordt geschreven over de kwaliteit van beton.Het Bouwbesluit betreft alle bouwwerken in Nederland en beschrijft deprestatie-eisen waaraan bij wet moet worden voldaan. Hierbij moeten wedenken aan de veiligheid tegen instorten bij brand of bijvoorbeeld de geluids-isolatie van woningscheidende wanden. Omdat meer dan de helft van deBetoniek-lezers hebben aangegeven geïnteresseerd te zijn in dit onderwerp,gaat deze Betoniek over de relatie tussen het materiaal Beton en hetBouwbesluit.13 09B A N D U I T G AV Eoktober 2 0 0 4 V A K B L A D V O O R B O U W E N M E T B E T O NBouwbesluit is niet hetzelfde alsBouwstoffenbesluitHet Bouwbesluit en het Bouwstoffenbesluit worden nogwel eens met elkaar verward.Het Bouwstoffenbesluit stelt regels voor het gebruik vansteenachtige bouwstoffen die in contact kunnen komenmet regen-, grond- of oppervlaktewater.Het besluit moet voorkomen dat steenachtige bouw-stoffen de bodem of het oppervlaktewater vervuilen.De regels zijn bedoeld om eventuele uitspoeling vanverontreinigingen uit bouwstoffen naar de bodem ofhet oppervlaktewater tot een maximum toelaatbaarniveau te beperken.Het Bouwbesluit beschrijft de technische prestatie-eisenwaaraan een bouwwerk moet voldoen.Woningwet: `Aan de basis van bouwen'In de Woningwet staan de spelregels voor hetbouwen, wanneer een bouwvergunning nodig is,hoe je die aanvraagt, wie er inspraak heeft, etc.De Woningwet is in 1901 opgesteld met als doel dekwaliteit van de woningbouw te verbeteren en hetwonen in slechte woningen onmogelijk te maken.In de jaren 1980 ­ 1982 kwamen er veel signalenuit het land met de roep om vereenvoudiging vande bouwregelgeving. Het wemelde in die tijd vangemeentelijke bouwverordeningen die technischeeisen stelden aan de bouwwerken. Alleen warendeze bouwverordeningen veelal verschillend pergemeente.Dit leidde in 1992 tot een Herziene Woningwet dievoor de technische eisen aan een bouwwerk door-verwijst naar het Bouwbesluit. Hiermee werd dewildgroei aan gemeentelijke bouwverordeningeneen halt toegeroepen.Bouwbesluit: `Wat is dat nu?'Mocht u gaan bouwen of verbouwen en daarvooreen vergunning aanvragen, dan zal de gemeentede bouwplannen onder andere toetsen aan hetBouwbesluit. Het Bouwbesluit beschrijft de mini-male technische prestatie-eisen waaraan het bouw-werk moet voldoen. Dit zijn eisen op het gebied vanveiligheid, gezondheid, bruikbaarheid en energie-zuinigheid. Aan afzonderlijke materialen wordenin het Bouwbesluit geen eisen gesteld.Wij kennen prestatie-eisen in de betontechnologiezoals een sterkte- of consistentieklasse. De prestatie-eisen in het Bouwbesluit zijn eisen aan een compleetbouwwerk. Een voorbeeld is de mate waarin geluidmoet worden tegengehouden door een woning-scheidende wand. De eis is opgenomen in hetBouwbesluit. Maar uit welke materiaal de wandmoet bestaan is niet beschreven.Hier liggen dan b.v. kansen voor beton. Maken weeen dikke massieve woningscheidende betonwand oftwee dunne wandjes met isolatie er tussenin?Beide kunnen voldoen aan de geluidsisolatie-eis endaarmee aan het Bouwbesluit. Op deze wijze wordennieuwe ontwikkelingen niet belemmerd.13|09 Betoniek oktober 20042Tabel 1Overzicht regelgevingWoningwetBouwbesluitTechnische bouwvoorschriftenNEN 2000Overzicht van uitgave data,onderdelen en correctiebladenvan de in het Bouwbesluitaangewezen normenNormenMeetmethode voor prestatie-eisenKwaliteitsverklaringenGeven aan of voldaan wordt aanhet bouwbesluitNormenHet bouwbesluit verwijst naar normen om de pre-staties die worden vereist te kunnen meten. Voor deventilatie van gebouwen wordt bijvoorbeeld ver-wezen naar NEN 1087 en voor het berekenen van eenbetonconstructie naar NEN 6720 (VBC). Met anderewoorden: als een betonconstructie wordt berekenden voldoet aan de eisen in de VBC, voldoet dezeconstructie aan de prestatie-eisen ten aanzien vanconstructieve veiligheid volgens het Bouwbesluit.Het Bouwbesluit hanteert als uitgangspunt datalleen prestatie-eisen worden voorgeschreven.Als in de norm waarnaar wordt verwezen een artikelstrijdig is met dit uitgangspunt, wordt dit artikeluitgesloten. Ook in de VBC staan artikelen die doorhet Bouwbesluit worden uitgesloten. Bijvoorbeeldartikel 9.4.1 waarin staat dat betonstaven mogenworden gebundeld als de bundeling uit maximaal 3staven bestaat en over de volle lengte van de staaftegen elkaar liggen. Dit artikel beschrijft oplossingenmet bijbehorende randvoorwaarden om te voldoenaan het vereiste wapeningspercentage.Het Bouwbesluit wil alleen voorschrijven waar deconstructie aan moet voldoen en niet hoe je datmet bepaalde materialen moet doen.13|09 Betoniek oktober 2004 3Ook een stal moet voldoen aan het BouwbesluitGeschiedenis van de Woningwet1901 Eerste Woningwet opgesteld door het kabinetPierson. Dit vormde de basis voor de verbete-ring van de volkshuisvesting;1931 In de Woningwet ontstaan de eerste regels ophet gebied van Ruimtelijke Ordening enbestemmingsplannen;1940 Aangepaste begrippen als Streekplannen enNationale Stedenbouwkundige plannen doenhun intrede;1945 Na de oorlog was alles gericht op de weder-opbouw van het land en woningnood wasvolksvijand nummer 1. Dit leidde tot weinigaanpassingen in de Woningwet;1960 Eerste nota Ruimtelijke Ordening in deWoningwet;1980 Roep om vereenvoudigde regelgeving van-wege de wildgroei aan gemeentelijke bouw-verordeningen die ook nog per gemeenteverschillen;1982 Start met de aanpassing van de Woningweten het opstellen van het Bouwbesluit tervervanging van alle bouwverordeningen;1992 Verschijning van de Herziene Woningwet enhet Bouwbesluit. Uniforme regelgeving voorbouwend Nederland is gerealiseerd;2003 Herziene Woningwet en Bouwbesluit treden inwerking met aangepaste, deels strengere eisen13|09 Betoniek oktober 20044Bouwbesluit is juridisch gezien een AMVBJuridisch gezien is het Bouwbesluit een AlgemeneMaatregel van Bestuur (AMVB) op grond van deWoningwet. Omdat een AMVB veel tijd vraagt om tewijzigen, wordt vanuit het Bouwbesluit doorverwezennaar Ministeriële Regelingen (MR's) waarbij dit snellerkan worden gerealiseerd. De verwijzingen naar normenzijn ondergebracht in deze MR omdat die veelvuldigkunnen wijzigen. Daarnaast kan een MR een normcorrigeren als die norm niet voldoet aan bijvoorbeeldéén van de uitgangspunten van het Bouwbesluit:prestatie-eisen. Wij beschouwen in deze Betoniek hetgeheel van de AMVB en de MR's als het Bouwbesluit.NEN 2000In het Bouwbesluit staat niet welke uitgave van denorm van toepassing is. Dit is opgenomen in eenapart document, NEN 2000, omdat het aanpassenvan het Bouwbesluit veel meer tijd vraagt dan hetaanpassen van een NEN-norm.In NEN 2000, die aangewezen is in de RegelingBouwbesluit 2003, staat precies aangegeven welkeonderdelen, welke uitgave(datum) en welkewijziging -, aanvulling - of correctiebladen vantoepassing zijn.KwaliteitsverklaringenOmdat het ondoenlijk is voor een aannemer om zelfalle toegeleverde producten te controleren en aan tetonen dat aan de eisen van het Bouwbesluit wordtvoldaan, verwijst het Bouwbesluit naar kwaliteits-verklaringen. Het doel hiervan is vast te leggenonder welke voorwaarden mag worden aangenomendat een product, constructieonderdeel of bouwwerkvoldoet aan het Bouwbesluit.We moeten hierbij bijvoorbeeld denken aan hetKOMO-certificaat van een geprefabriceerde betonnenvloerplaat. Hieruit blijkt dat die voldoet aan deconstructieve regels van de VBC en als zodanigvoldoet aan de eisen voor constructieve veiligheidvolgens het Bouwbesluit.Indeling van de eisen in het BouwbesluitOm te achterhalen aan welke eisen een bouwwerkmoet voldoen, is het eerst nodig te weten waar hetbouwwerk voor wordt gebruikt (de zogenaamdegebruiksfunctie). Daarnaast zijn de eisen afhankelijkvan het feit of het gaat om nieuwbouw, aanpassingvan bestaande bouw of een tijdelijk bouwwerk.Indeling naar gebruikIn het Bouwbesluit wordt elk bouwwerk ingedeeld inéén van de 12 gebruiksfuncties, in tabel 2 wordendeze weergegeven. Afhankelijk van het gebruik vanhet bouwwerk worden de eisen gesteld. Bijvoorbeeldin een eengezinswoning stellen we hogere eisen aangeluidswering dan in een fabriek of tennishal. In detabel wordt ook duidelijk dat er een onderverdelingis in `Gebouw' en `Geen gebouw'. Voor een gebouwhebben we te maken met 'n voor mensen toeganke-lijke overdekte ruimte al dan niet geheel rondomvoorzien van wanden.Een brug of tunnel is `Geen gebouw', terwijl deAjaxarena omdat deze overdekt is, wel valt ondereen `Gebouw'.Indeling naar bouwtypeDe bouwvoorschriften gelden voor alle soortenbouwwerken; voor de nieuwbouw maar ook voor debestaande bouw (verbouwingen) en tijdelijke bouw-constructies. Deze onderverdeling wordt consequentin het Bouwbesluit doorgevoerd. Prestatie-eisen t.a.v.energie-zuinigheid zijn pas de laatste jaren ontwik-keld. Het zou niet rechtvaardig zijn als deze eisenook moeten gelden voor de verbouwing van eenbestaande woning wanneer bij de oorspronkelijkbouw hiermee geen rekening kon worden gehoudenEisen in het BouwbesluitHet Bouwbesluit beschrijft eisen ten aanzien van deveiligheid, gezondheid, bruikbaarheid en energie-zuinigheid van een bouwwerk.Een tunnel valt onder de woningwet als zijnde `Geen Gebouw'(foto: Henk van der Veen, Maassluis)VeiligheidseisenDe veiligheidseisen in het bouwbesluit zijn onder teverdelen in:· Constructieve veiligheidDe eisen moeten ervoor zorgen dat een construc-tie over het algemeen tenminste 50 jaar bestand istegen alle krachten die op de constructie werken.De minimale eisen voor de constructeur zijn hiervastgelegd.· BrandveiligheidHier is de minimale tijd weergegeven waarbij eenconstructie bij brand moet blijven staan.Daarnaast zijn eisen opgenomen ten aanzien vanhet beperken van brand, rookontwikkeling invluchtroutes en bestrijding van de brand.· GebruiksveiligheidDeze eisen zijn opgenomen om te voorkomendat mensen van vloeren of balkons kunnen vallenen te bevorderen dat ze veilig hoogteverschillenkunnen overbruggen binnen een gebouw.Daarnaast bepalen de eisen de gebruiksveiligheidvan elektrische installaties, verlichting, gas-installaties en voorkomen de eisen b.v. ongeluk-ken als gevolg van draaiende deuren en ramen.GezondheidseisenDe gezondheidseisen richten zich in een bouwwerkvooral op: geluid, afvoer van hemelwater en afval-water, luchtverversing, afvoer van rook, beperkingvan de toepassing van schadelijke materialen,bescherming tegen ratten en muizen, eisen aan dedrinkwatervoorziening en daglicht.BruikbaarheidseisenHier worden eisen gesteld aan het aantal toilettenen badkamers in gebouwen, almede de minimalegrootte van ruimtes in gebouwen, vrije indelingen de maatvoeringen van vrije doorgangen zoalsdeuren. Tevens zijn hier eisen weergegeven voor detoegankelijkheid van gebouwen.13|09 Betoniek oktober 2004 5Tabel 2 Indeling gebruiksfunctiesgebruiksfunctie voorbeelden1 woonfunctie eengezinswoning studentenhuisappartement woonwagen2 bijeenkomstfunctie vergaderzaal op kantoor caféruimtekerkzaal schouwburgzaal3 celfunctie cel van gevangenis cel van een stationcel van politiebureau dwangcel in een inrichting4 gezondheidszorgfunctie praktijkruimte huisarts patiëntenkamer ziekenhuispraktijkruimte tandarts operatiekamer5 industriefunctie fabriek opslagloodsreparatiewerkplaats koeienstal6 kantoorfunctie kantoorruimte kantoorruimte bij huis7 logiesfunctie hotelkamer stacaravanvakantiehuisje trekkershut8 onderwijsfunctie leslokaal in een school collegezaallerarenkamer op school instructielokaal9 sportfunctie tennishal bowlingbaanmanege voetbalveld overdekt stadion10 winkelfunctie winkel showroombenzinestation kapsalon11 overige gebruiksfunctie parkeergarage in een gebouw transformatorgebouwtelefooncel toiletgebouw op een camping12 bouwwerk zijnde geen gebouw brug tuinmuurtunnel tribune niet overdekt stadiongebouwgeengebouwEnergieprestatie-eisenHier vinden we de eisen voor de isolatiewaardes vanmuren, vloeren en daken. Daarnaast eisen voor deluchtdoorlatendheid en de energiezuinigheid vanhet gebouw.Relatie Bouwbesluit en het materiaal betonIn het Bouwbesluit wordt in principe niet overmaterialen gesproken. Dus ook niet over beton.Toch is er een relatie tussen het Bouwbesluit enbeton, zie tabel 3.Het bouwbesluit eist dat voor de constructieve veilig-heid van constructies van steenachtige materialenvoldaan wordt aan NEN 6720 (VBC). In NEN 2000staat dat naast de VBC ook het wijzigingsblad A3van toepassing is. In dit wijzigingsblad is aangegevendat het materiaal beton moet voldoen aan NEN-EN206-1 in samenhang met NEN 8005.Hiermee is de naam voor onze betontechnologienorm onderdeel geworden van het Bouwbesluit ende Woningwet.Dit betekent dat de Woningwet voorschrijft dat voorde constructieve veiligheid van betonconstructieshet gebruikte materiaal beton moet voldoen aan denieuwe betontechnologienormen: NEN-EN 206-1 enWoningwetNEN 2000NEN 6720 inclusiefwijzigingsblad A3Betontechnologie NEN-EN 206-1en NEN 8005BouwbesluitNEN 8005. Het Bouwbesluit verwijst nu nog via deVBC naar onze vertrouwde NEN 5950 (VBT). In 2005zal het Bouwbesluit zijn aangepast en valt de NEN-EN 206-1 uiteindelijk onder de woningwet.GelijkwaardigheidsbeginselHet Bouwbesluit kent een gelijkwaardigheids-beginsel. Dit maakt het mogelijk om oplossingenwaarvoor het bouwbesluit niet direct toepasbaar is,toch te toetsen aan de bedoeling van het Bouwbe-sluit en dit op basis hiervan mogelijk toe te passen.We zijn immers niet in staat regels te maken voorwat we nog niet kennen. Daarnaast zijn niet alledoorverwijzingen naar normen alleen maar op pres-taties gebaseerd. Neem nu NEN-EN 206-1 in combina-tie met NEN 8005. Hierin staat dat voor Nederlandbepaalde cementsoorten mogen worden toegepast.Wordt hiervan afgeweken, dan zal moeten wordenaangetoond dat de betreffende cementsoort gelijk-waardig is voor die toepassing en een zelfde matevan veiligheid en duurzaamheid kent (denk aan de50 jaar).13|09 Betoniek oktober 20046Gelijkwaardigheidsbeginsel toegepast bijattestbetonBetonsamenstellingen zoals bijvoorbeeld attestbetonzijn afwijkend ten opzichte van de door het Bouw-besluit aangewezen NEN-EN206-1 en NEN 8005.Om deze betonsamenstelling toe te laten in eenbouwwerk dat voldoet aan het bouwbesluit wordteen beroep gedaan op het gelijkwaardigheidsbeginsel.Aangetoond moet worden dat een zelfde mate vanveiligheid, gezondheidsbescherming, bruikbaarheiden energiezuinigheid wordt bereikt als met beton-mengsels die wel mogen worden toegepast.Gelijkwaardigheid kan worden aangetoond met eenkwaliteitsverklaring. Een attest voor cement/poeder-koolvliegas beton toont aan dat het mengsel gelijk-waardig is aan een door de norm toegelaten beton-mengsel. Op het niveau van het materiaal beton tenbehoeve van een bouwwerk wordt nu aansluitingverkregen bij het Bouwbesluit en zal het van hetontwerp afhangen of aan de andere prestatie-eisenwordt voldaan zoals bijvoorbeeld geluidsisolatie.Tabel 3 Relatie regelgeving13|09 Betoniek oktober 2004 7Ook een kerk moet voldoen aan het BouwbesluitHet betonnen Bouwbesluit-gevoelHet materiaal beton is uitstekend geschikt omconstructies aan veel eisen van het Bouwbesluit telaten voldoen. Als materiaal dat in allerlei vormente gieten is en hoge sterktes kan bereiken wordt hetdaarom veelvuldig toegepast in bouwwerken.Wanneer we de vier technische uitgangspunten nogeens langslopen en het materiaal beton hierin plaat-sen, komt het gevoel boven dat beton de ontwerperveel mogelijkheden biedt om aan de eisen van hetBouwbesluit te voldoen.VeiligheidConstructieve veiligheidOf nu een C20/25 of C70/85 gemaakt moet worden,het kan allemaal met beton. De constructeurberekent aan de hand van de VBC de constructie.De betontechnoloog maakt de betonsamenstellingaan de hand van NEN-EN 206-1. Uitgangspunt vanhet Bouwbesluit is een constructieve veiligheidvoor de duur van 50 jaar. Dit komt overeen metNEN-EN 206-1. Voor de Nederlandse situatie wordtdit gewaarborgd door de bij de milieuklasse horendemaximale water-cementfactor en minimaal cement-gehalte, vastgelegd in NEN 8005. Brandschade aan geluidsscherm DordrechtBestandheid tegen brandDe brandwerendheid met betrekking tot hetbezwijken van een betonnen draagconstructiemoet afhankelijk van de gebruiksfunctie, de hoogtevan het plafond of hoogte van de vuurbelastingten minste 0, 30, 60, 90 of 120 minuten bedragen.Voor een bibliotheek bijvoorbeeld is de vuur-belasting erg hoog.Belangrijke aspecten voor de brandwerendheid vanbetonconstructies zijn de dekking en de dikte vande constructie. Een grotere dekking betekent dathet langer duurt voordat de stalen wapening tewarm wordt en de trekspanning niet meer goedop kan nemen.Bijvoorbeeld: betonnen kolommen kunnen aandeze eisen voldoen, mits ze zijn gedimensioneerdconform tabel 4. Voor vloeren en balken zijn ver-gelijkbare tabellen opgesteld.GezondheidGeluidGoede geluidsisolatie komt tot stand door een goedebouwkundige detaillering, voldoende massa in devloer of wand en een vanzelfsprekende goede uit-voering. Het Bouwbesluit geeft aan dat voor woning-scheidende verdiepingvloeren en wanden eencontactgeluidsisolatie van +5 dB moet wordengerealiseerd. Tabel 5 geeft voor de gietbouw de mini-male diktes waar de vloeren en wanden aan moetenvoldoen om de eis van +5 dB te halen.13|09 Betoniek oktober 20048In het Bouwbesluit zijn minimale eisen vastgelegd voor de isolatie van contactgeluidTabel 4Betondekking en brandbestandheid uitgaande van een vierzijdigverhitte betonkolom (NEN 6071)brandbestandheid 30 60 90 120in minutendekking in mm 25 35 45 45afmeting in mm 150 200 300 400Bij gebruik van bijvoorbeeld kanaalplaatvloeren kanaan de eis van het Bouwbesluit worden voldaan doorde vloerplaten op akoestisch oplegmateriaal (bijvoor-beeld rubber) te leggen. Hiermee wordt voorkomendat contactgeluid van de vloer de wanden in gaat.Andere prefab fabrieken vervaardigen specifiek ver-zwaarde vloeren om met meer massa aan de eisenvan het Bouwbesluit te voldoen. Hieruit blijkt dat ermeer mogelijkheden zijn om aan het Bouwbesluit tevoldoen.BruikbaarheidVrije indeelbaarheidHet bouwbesluit beschrijft een vrije indeelbaarheidvan gebouwen. Dit vraagt om een minimaal aantaldraagmuren of kolommen en veelal grote overspan-ningen. Beton en zeker hogesterktebeton is hiervooruitermate geschikt.EnergiezuinigheidThermische isolatieDit onderdeel heeft alles te maken met de warmte-weerstand (Rc)van de constructie. Als het binnenwarm is moet die warmte ook binnen blijven enniet direct via de wand afgegeven worden aan bij-voorbeeld de koude buitenlucht. De warmteweer-stand wordt berekend door de dikte van de wandte vermenigvuldigen met de warmtegeleidings-coëfficient. (Rc = \ * d).13|09 Betoniek oktober 2004 90/+5 dB woningscheidende wanden woningscheidende vloereneengezinswoningen massief, 250 mm n.v.t.woongebouwen massief, 250 mm massieve vloer 280 mm + dekvloer 50 mm ofzwevende dekvloerbetonvloer 190 mm + isolatie 20 mm+ dekvloer 50 mmTabel 5Minimale diktes wanden en vloeren bij gietbouwTabel 6Waarden beton voor de warmtegeleidingscoëfficiëntIsolatie indexIsolatie-index voor contactgeluid Ico is een waardedie de geluidsisolatie voor contactgeluid op een vloertot uitdrukking brengt ten opzichte van een gestan-daardiseerde geluidsisolatie van contactgeluid op eenvloer tussen twee ruimtes.Het geluidsniveau dat in een andere ruimte wordtgemeten als een automatisch hamer op de grondslaat bij een gestandaardiseerde vloer volgens NEN5077 is het Ico = 0 dB niveau.Als +5 dB wordt geëist moet de geluidswering 5 dBmeer zijn dan in de gestandaardiseerde proef.Voor meer informatie over warmteweerstand wordt verwezen naar Betoniek 8/15.warmtegeleidingscoëfficiënt (\) [ W/mK]omstandigheden schuimbeton lichtbeton normaalbeton(500-1000 kg/m3) (1200-2000 kg/m3) (2200-2500 kg/m3)droog 0,1 ­ 0,3 0,4 ­ 1,2 1,7 ­ 2,0nat 0,2 ­ 0,5 0,7 ­ 1,6 2,1 ­ 2,3Tot slotHoewel het Bouwbesluit in eerste instantie eenver van ons bed show lijkt, werken we er al regel-matig mee. Het Bouwbesluit bevat veel vanzelf-sprekendheden die we heel normaal achten.Een gebouw stort toch niet vanzelf in of in een een-gezinswoning zit toch een toilet.Veel eisen in het Bouwbesluit zijn gericht op leef- enwerkbaarheid van gebouwen.Het materiaal beton mag dan niet direct in hetBouwbesluit genoemd worden, maar dat betongebruikt kan worden om bouwwerken te laten vol-doen aan de prestatie-eisen van het Bouwbesluitstaat vast.LiteratuurM. van Overveld, Handboek Bouwbesluit 2003C. Souwerbren, De invloed van het Bouwbesluit opde VBT, Cement oktober 1995Stufib rapport 1, Beton en brandveiligheid (2002)Bouwbesluit en de Bouwmaterialenbranche,Cursusboek HibinBetoniek 8/15: Eigenschappen van Beton II (1990)NEN 6071 Rekenkundige bepaling van de brand-werendheid van bouwdelen - Betonconstructies(2001)Informatieve websiteswww.gietbouw.nlwww.bouwbesluitonline.nlwww.bfbn.nl13|09 Betoniek oktober 200410ColofonBetoniek is een praktijkgerichtvoorlichtingsblad op het gebied van debetontechnologie en verschijnt 10 keerper jaar. In de redactie zijn vertegen-woordigd: ENCI, MEBIN, CUR, BAM Civielen de Bouwdienst Rijkswaterstaat.Uitgave: ENCI MediaPostbus 3532,5203 DM `s-HertogenboschRedactie: 073 - 640 12 23E-mail: encimedia@enci.nlWebsite: www.enci.nlAbonnementen/adreswijzigingen:Abonnementen en adreswijzigingenvoor betoniek worden verzorgd door:Betapress Abonnementen ServicesPostbus 97, 5126 ZH Gilzetel: 0161 - 45 95 86fax: 0161 - 45 29 13email: betoniek@Betapress.Audax.nlAbonnementsprijzen 2003:Nederland 1 18,00België 1 19,00Overige landen 1 25,50Aanmeldingen/opzeggingen:Abonnementen kunnen op ieder gewenstmoment ingaan en worden automatischvoor een jaar verlengd, tenzij één maandvoor vervaldatum schriftelijk wordt opge-zegd.Overname van artikelen en illustratiesis toegestaan, onder voorwaarde vanbronvermelding.ISSN 0166-137xStralend betonIn de afgelopen 10 jaar heeft in de luwte van de publiciteit een slependediscussie plaatsgehad tussen overheid en bedrijfsleven over de bijdragevan bouwmaterialen aan de stralingsbelasting in het binnenmilieu.Op 5 oktober is het dossier in de Tweede Kamer behandeld tijdenseen Algemeen Overleg met Staatssecretaris Van Geel van Milieu.Voor de komende 10 jaar heeft de bouwtoelevering, de cement- en beton-sector voorop, zich tegenover de Staatssecretaris verplicht om de stralings-eigenschappen van beton te monitoren en verder te onderzoeken.In de komende Betoniek gaan we in op nut en noodzaak van dit beleid,op het uit te voeren betononderzoek en op de resultaten die daarvanworden verwacht.In onze volgende uitgaveFoto pagina 1: Tijdens de bouw is regelmatig overleg noodzakelijk (foto: Steef Croonen, Malden)13|09 Betoniek oktober 2004nieuwsWijziging bouwregels pashalverwege 2005De bouwregels zullen een halfjaar later wijzigen dan oorspron-kelijk gepland. In een brief aan degemeenten heeft minister Dekker(VROM) laten weten dat zij er van-uit gaat dat de nieuwe regels per1 juli 2005 in werking zullentreden.De belangrijkste wijziging van debouwregels is de verbetering vande handhaafbaarheid. Burgersworden meer verantwoordelijkvoor het laten voldoen van hungebouw aan de regels.Gemeenten worden verplicht eengemeentelijk handhavingsbeleidvoor de bouwregels op te stellen.De woningwet zal hiervoorworden gewijzigd.Daarnaast komen er specifiekeeisen aan gebouwen voor kinder-opvang om gemeentelijke regelsop dit punt te voorkomen enworden de eisen voor onderwijs-gebouwen vereenvoudigd.Daarvoor zal het Bouwbesluit2003 wijzigen.Het wetsvoorstel voor de Woning-wet is op dit moment in behande-ling bij de Tweede Kamer.De minister verwacht echter nietdat de behandeling van het voor-stel op tijd is afgerond, waardoorhet niet op 1 januari 2005 maarop 1 juli 2005 in werking kantreden. De wijzigingen in hetBouwbesluit zullen gelijktijdigmet de wijziging van deWoningwet van kracht worden.Meer informatie kunt u vinden opde website van het Ministerie vanVROM, www.vrom.nl.LiteratuurHandboek Bouwbesluit 2003Ir. M. van OverveldUitgegeven door Sdu Uitgevers,2003267 pagina'sISBN 90-12-09958-7In de tweede, herziene druk vanhet Handboek Bouwbesluit 2003wordt kort en krachtig uitgelegdhoe het Bouwbesluit moet wordentoegepast. Door de toevoegingvan een groot aantal tekeningen,tabellen, aandachtspunten envoorbeelden wordt dit Bouw-besluit veel inzichtelijkergemaakt. Tevens zijn in hetboek diverse gelijkwaardigeoplossingen opgenomen.Regelgevingagenda26-29 Oktober 20044. InternationalerBWI-Kongress, BonnMeer informatie:www.bwi-kongress.de27 oktober 2004Stutech ledenvergaderingMeer informatie: www.stutech.nl28 oktober 2004(bij voldoende belangstelling)Workshop NEN-EN 206-1 /NEN 8005, ZwolleMeer informatie:www.betonvereniging.nl /nieuwebetonnormen5-8 november 2004Excursie ondergronds bouwennaar ZwitserlandMeer informatie:www.betonvereniging.nl/vor9 november 2004(bij voldoende belangstelling)Workshop NEN-EN 206-1 /NEN 8005, AmersfoortMeer informatie:www.betonvereniging.nl /nieuwebetonnormen17 november 2004(bij voldoende belangstelling)Workshop NEN-EN 206-1 /NEN 8005, LeidenMeer informatie:www.betonvereniging.nl /nieuwebetonnormen18 november 2004Betondag, RotterdamMeer informatie:www.betonvereniging.nl18 november 2004Stubeco uitvoeringsprijsMeer informatie: www.stubeco.nl23 november 2004Bouwnormalisatiemiddag:CE-markering in de praktijkMeer informatie: www.nen.nl25 november 20044e Avond in de lezingencyclus`ICT in de Bouw', NieuwegeinMeer informatie: www.stumico.nl13 09B A N D U I T G AV Eoktober 2 0 0 4Het Handboek Bouwbesluit is primair geschrevenvoor medewerkers van architectenbureaus, aan-nemers, adviseurs, woningbouwverenigingen enbouw- en woningtoezichten.Het laat zich goed direct in de praktijk gebruiken.Dit wordt nog vergemakkelijkt doordat de infor-matie in het Handboek in dezelfde volgorde isgerangschikt als in het Bouwbesluit zelf.Hoofdstukindeling: Inleiding ­ Algemeen ­ Veiligheid ­Gezondheid ­ Bruikbaarheid ­ Energiezuinigheid ­Bijlage ­ Overzicht van de terminologieHet handboek kost ? 40,- en kan besteld worden bijSdu Uitgevers, www.sdu.nl.InternetBRIS ­ Bouwbesluit Online(www.bouwbesluitonline.nl)Wie af en toe het Bouwbesluit nodig heeft maarhet niet zinvol vindt om de papieren versie aante schaffen, die kan gebruik maken vanwww.bouwbesluitonline.nl.Op de website vindt u het volgende:· de tekst van het Bouwbesluit zelf· de Nota van toelichting (Algemeen)· de Nota van toelichting (Artikelsgewijs).· de Regeling Bouwbesluit.Bij elk artikel van het Bouwbesluit kunt u de bijbe-horende tekst van toelichting eenvoudig oproepen.U kunt op drie manieren door de informatie zoeken:· bladeren in de Inhoudsopgave· met behulp van de Index zoeken op afdelingstitelsvan het Bouwbesluit· met behulp van de optie Zoeken, op trefwoordenof combinaties daarvan.Voor zover relevant zijn bij ieder artikel de eisenvoor alle gebruiksfuncties opgenomen.Daarzoor wordt vaak veel informatie gegeven dievoor de actuele vraag niet van toepassing is.Het is daarom mogelijk gemaakt om bij het bladerenin het Bouwbesluit een bepaalde selectie toe tepassen en daarmee niet relevante informatie weg tefilteren. U kunt op twee manieren selecteren:· op bouwtype (nieuwbouw of bestaande bouw)· op één of meerdere gebruiksfuncties(woonfunctie, kantoorfunctie, winkelfunctie, etc.).Tenslotte biedt de website de mogelijkheid omgevonden artikelen ook uit te printen. Daarbij wordttelkens de complete tekst van het gehele artikelafgedrukt, waarbij de tekst die op basis van degemaakte selecties niet relevant is, grijs is gemaakt.Tevens wordt een boomstructuur afgedrukt, waar-mee bepaald kan worden waar het bewuste artikelzich bevindt binnen de totale structuur van hetBouwbesluit en de functionele basiseis met de bij-behorende stuurtabel.Bouwbesluitonline.nl is samengesteld door BRIS bven het gebruik van de website is gratis.13|09 Betoniek oktober 2004