PROJECTGEGEVENS Project CoolTower Opdrachtgever De Vijf Heeren B.V. / U-Vastgoed Architect V8 Architects Constructeur Van Rossum Raadgevende Ingenieurs Hoofdaannemer Ballast Nedam Leverancier bekisting PERI BeNeLux Steigerbouwer Steigerbouw van der Panne Leverancier prefab beton Hoco Beton Heiwerk Funderingstechnieken Verstraeten 1 Skyline van Rotterdam met de CoolTower, bron: Chris WM Willemsen 10 VAKBL AD 4 2022 Auteur Tjerk Janssen, PERI BeNeLux ? Jacques Linssen, Aeneas Media / Redactie Betoniek BV 4-2022 4-Cooltoren.indd 10BV 4-2022 4-Cooltoren.indd 10 19-12-22 10:2519-12-22 10:25 In het hart van Rotterdam wordt de laatste hand gelegd aan weer een nieuwe hoogbouwtoren: de 154 m hoge CoolTower. Opvallend aan de spraakmakende woontoren is vooral de midden- kroon. Uitvoeringstechnisch misschien nog wel interessanter is de bovenkroon. Over de hoogte van de toren zijn verschillende bouwmethodieken en bekistingsoplossingen gekozen. 2 CoolTower in aanbouw. Verschillende bouwstromen duidelijk zichtbaar: boven de klimkist voor de kern, er vlak onder de ruwbouwschermen, circa zes verdiepingen eronder de afbouwschermen. Onderin op de hoeken de platforms voor de uitvoering van de balkons voor de middenkroon, bron: PERI CONSTRUCTIE COOLTOWER Weggewerkt in het gebouw van de CoolTower bevin- den zich een aantal bijzondere con- structies. Scan de qr-code en lees meer daarover in het artikel 'Bijzondere constructies voor de Cooltoren', uit Cement 2021/2, geschreven door Alexandros Glias en Maurice Prumpeler van Van Rossum Raadgevende Ingenieurs. Dit artikel is ook toegankelijk voor Betoniek -leden. D e CoolTower staat centraal in Rotter- dam, achter de Schiedamsedijk in het Baankwartier, een van de meest karak- teristieke wederopbouwwijken van de stad. De toren is 154,4 m hoog en telt 52 bouwlagen met 283 hoogwaardige appartementen en luxe penthouses. Het vloeropper vlak bedraagt ruim 36.000 m 2. Het gebouw is in twee delen gesplitst: de plint en de toren. De bredere plint bestaat uit zeven bouwlagen en heeft op de onderste verdiepin- gen naast woningen ook commerciële functies en bergingen. De toren bestaat uit 45 woon- lagen. Alle appartementen bieden een spectaculair uitzicht over de stad. Door de plaatsing en variatie van de grootte van de balkons verloopt het beeld van luchtig op straat naar zwaar in het midden naar wederom luchtig in de wolken. Opvallend is vooral de mid- denkroon op 70 m hoogte. Die zorgt niet alleen voor een uniek ontwerp maar ook voor extra ruimte. In de bovenkroon, over de bovenste vijf lagen van de toren, bevinden zich de penthouses. De plattegronden van deze lagen wijken af ten opzichte van de lagen eronder, wat in de uitvoe- ring om afwijkende oplossingen vroeg. CONSTRUCTIE Het hele gebouw, de toren én de plint, is gefun- deerd op een 2,0 m dikke betonnen poer van 31,0 m x 31,0 m 2, die wordt ondersteund door 167 palen. De toren is voor het grootste deel opgetrokken in beton. Om het gebouw vol- doende stijf te maken, is een stabiliteitssysteem gekozen met op twee niveaus outriggers (16 e tot 20 e en 32 e tot 36 e verdieping, fi g. 3). Per outriggerniveau zijn acht wanden toegepast die de kern met de gevel-kolommen koppelt. Op ieder niveau zijn deze outriggerwanden vier verdiepingen hoog. Al met al is het een behoor- lijk uitdagend project, waarbij vanwege de combinatie van verschillende materialen en gevelelementen, alles op de bouwetages moest worden samengesteld. Gevarieerde bekistingsoplossing CoolTower AFWIJKENDE PL AT TEGRONDEN BOVENSTE VERDIEPINGEN COOLTOWER VR AGEN OM AFWIJKENDE BEKISTINGSOPLOSSING 11 VAKBL AD 4 2022 BV 4-2022 4-Cooltoren.indd 11BV 4-2022 4-Cooltoren.indd 11 19-12-22 10:2619-12-22 10:26 BOUWMETHODIEK Om de verdiepingscyclus zo kort mogelijk te houden, zijn de gevelkolommen uitgevoerd in prefab beton. De verdiepingsvloeren en de kern (m.u.v. de bovenste kroon) zijn in het werk gestort. Dat geldt voor zowel de buiten- ste kernwanden als de wanden in het midden van de kern. De plint is uitgevoerd in een traditionele wand- en vloerbekisting. Vanaf de 7 e verdieping, waar de standaard plattegrond van de toren start, is de kern uitgevoerd met een zelfklimmende klimbekisting. Deze loopt drie verdiepingen vooruit op de uitvoering van de vloeren en de gevelkolommen. De cyclus per verdieping was zes werkdagen. Om er voor te zorgen dat op de vloeren zo veilig mogelijk kon worden gebouwd, zijn op ver - schillende niveaus veiligheidsschermen toe - gepast (foto 1 en 2). Voor het realiseren van de vloeren is een ruwbouwveiligheidsscherm gebruikt (fig. 4a). Die klimt via klimschoenen die aan de ondergelegen verdiepingen zijn bevestigd, mee omhoog. De gevel volgt een aantal verdiepingen lager en is uitgerust met een afbouwscherm, waarin op drie verdiepin- gen werkplatforms zijn gecreëerd (fig. 4b). Ook deze klimt via klimschoenen mee omhoog. BOUWMETHODIEK BOVENKROON De eerder benoemde bovenkroon bestaat uit vijf lagen, met een afwijkende plattegrond (fig. 5). De standaard verdiepingen hebben een vierkante plattegrond, de verdiepingen van de kroon een kruisvormige plattegrond. Dit zorgt er voor dat de vier hoeken van de toren eigenlijk ver vallen. De acht balkons (twee per gevel) blijven echter in dezelfde lijn doorlopen tot aan de dakvloer. Voor de bovenkroon kon de manier van werken van de rest van de verdiepingen niet een-op- BETON De in het werk gestorte vloeren hebben een dikte van 250 mm. De buitenste kernwanden worden uitgevoerd met een dikte van 500 mm. De betonsterkteklasse van de in het werk gestorte elementen is C55/67 (voor sommige elementen wordt ook C70/85 gebruikt) en C70/85 voor het prefab beton. Het beton is gestort met een hoogbouwpomp die meeklom in de vloeren van de kern. 3 Doorsnede met constructieprincipe 4 Ruwbouwveiligheidsscherm (a) en afbouwveiligheidsscherm (b) a b 12 VAKBL AD 4 2022 BV 4-2022 4-Cooltoren.indd 12BV 4-2022 4-Cooltoren.indd 12 19-12-22 10:2619-12-22 10:26 een worden overgenomen. Vanwege de andere vorm en de kleinere dikte is gekozen om de kernwanden in prefab uit te voeren. Bovendien springen de hoeken in deze verdiepingen in. Het bevestigen van de ruwbouwveiligheids- schermen via klimschoenen aan de ondergele - gen vloeren was daarom niet mogelijk. Om die reden is er, in overleg met de aannemer, voor gekozen de bovenkroon volledig in de steigers te zetten (fig. 6) en qua bouwmethodiek over te gaan naar de vloer-wand-vloermethode. Systeemplatforms Om een volledige steiger voor de ruw- en afbouw te kunnen realiseren, zijn er voor de kroon op de 46 e verdieping rondom systeem- platforms gecreëerd (PERI VARIOKIT), die buiten de vloer- en balkonrand uitkragen (foto 7). Hierop zijn ver volgens steigers gebouwd (PERI UP FLEX). Voor het bevestigen van de platforms zijn uit - kragende balken (RCS) toegepast die werden ondersteund door stempels (MULTIPROP). Daar waar zich balkons bevinden zijn deze extra afgesteund op die balkons. Dat was ech- ter niet overal mogelijk. De trekkracht aan de achterzijde wordt opgenomen door verticale trekstempels. Op de systeemplatforms zijn vlonders gelegd die bij PERI, inclusief leuningwerk, zijn voor- gemonteerd. Zo ontstond er na montage ter plaatse direct een dichte vloer en een veilig werkplatform, waarop de steiger kon worden opgebouwd. Tijdens de ruwbouw is rondom een volledig dichte vloerrandbeveiliging aan de rand van de platforms gerealiseerd zodat de veiligheid was gewaarborgd tijdens de ruw - bouwfase. Steigers De steigers zijn per laag verankerd met trek- drukschoren die op de achterliggende beton- 6 Model van de kroon met onderin de systeemplatforms waarop steigers rusten 5 Standaard plattegrond (links) en plattegrond bovenkroon (rechts), bron: Van Rossum Raadgevende Ingenieurs vloer zijn vastgezet (fig. 8). De steigers zijn ter hoogte van iedere verdieping volledig voorzien van stalen roosters om een zo dicht mogelijke werkvloer te creëren. De binnenzijde van de steiger is rondom voorzien van consoles in de ruwbouwfase. Op deze manier zijn alle openingen tussen de steiger en de betonvloer gesloten. Deze konden worden verwijderd op het moment dat met de gevel werd gestart. 13 VAKBL AD 4 2022 BV 4-2022 4-Cooltoren.indd 13BV 4-2022 4-Cooltoren.indd 13 19-12-22 10:2619-12-22 10:26 Zo is de veiligheid in alle fases gewaarborgd. Om de steiger te allen tijde veilig te kunnen betreden, is er voor gekozen om twee van de vier binnenhoeken te voorzien van een trappentoren die op de dakvloer van de hoeken staat (fi g. 6). De steigers zijn rondom volledig voorzien van netten om valgevaar van de kleinste deeltjes te voorkomen. Om de werkzaamheden op hoogte zoveel mogelijk te beperken, is er voor gekozen de steiger 'beneden' in kleine pakketten samen te stellen en naar boven te hijsen. Op deze manier kon per sectie het juiste materiaal worden aangevoerd en stonden er niet onnodig materi- alen in de weg die op dat moment niet nodig waren. Dit alles vergde een strakke planning, samenwerking en goede voorbereiding. SAMENWERKING ALS ÉÉN TEAM Om een steiger als deze te kunnen realiseren, is een nauwe samenwerking nodig tussen de hoofdaannemer, leverancier en steiger- bouwer. De strakke planning en de verschil- lende eisen aan de steiger in diverse fasen vraagt van iedere partij de juiste kennis en expertise. Enerzijds de eisen van de aannemer met betrekking tot de uitvoeringsfase en de afbouwfase, anderzijds de kennis en er varing van een steigerbouwer. Het is belangrijk dat je als één team samenwerkt. MIDDENKROON De middenkroon is gerealiseerd met balkons die rondom het gebouw doorlopen, daar waar de balkons over de rest van de toren zich alleen in het midden bevinden. Om een veilige uitvoering ter plaatse van deze balkons mogelijk te maken, zijn onder de onderste rij, op de 24 e verdieping, platforms gecreëerd op de hoeken van het gebouw (foto 2). Deze zijn vergelijkbaar met de platforms voor de bovenkroon op de 46 e verdieping. 7 Systeemplatforms in opbouw, bron: Fred Meijer, hoofduitvoerder Ballast Nedam 8 Systeemplatforms voor ondersteuning van de steigers. Rechts een doorsnede waar geen balkons zitten en links een doorsnede waar wel balkons zitten 14 VAKBL AD 4 2022 BV 4-2022 4-Cooltoren.indd 14BV 4-2022 4-Cooltoren.indd 14 19-12-22 10:2619-12-22 10:26