De Nieuwe Sluis Terneuzen is na de Nieuwe Zeesluis IJmuiden de grootste sluis van Nederland. De sluis zorgt voor een betere toegang naar het Kanaal Gent-Terneuzen en vormt een cruciale schakel in de Seine-Scheldeverbinding. Dit artikel gaat over de belangrijkste uitvoeringstechnische onderwerpen van het project.
UIT VOERING VAN DE OP EEN NA
GROOTSTE SLUIS VAN NEDERL AND
Nieuwe Sluis
TERNEUZEN
1
Natte ontgraving bouwkuip van het buitenhoofd en droge
ontgraving bouwkuip van het binnenhoofd, juni 2020.
Foto: Mario Vermeirssen / Droneteam Rijkswaterstaat
ARTIKELENSERIE IN CEMENT
Dit artikel is een samenvatting van een vier
delige artikelenserie en een aanvullend los
staand artikel over de Nieuwe Sluis Terneuzen
die tussen 2021 en 2023 in Cement zijn ver
schenen. Deze Cement artikelen gaan met
name in op het constructief ontwerp.
Lees de vijf artikelen over de Nieuwe Sluis
Terneuzen nu tijdelijk gratis in Cement:
De Nieuwe Sluis Terneuzen (1) ? Ontwerp,
fasering en bouwmethode van de een na
grootste sluis in Nederland (31 maart 2021),
door Emile van Doorn, Paul Wernsen,
Marc Bool (Sassevaart / BAM Infraconsult)
en Tommy Erdsieck (Sassevaart / Royal
HaskoningDHV)
De Nieuwe Sluis Terneuzen (2) ? Ontwerp van
de sluiskolk (14 juni 2023), door Martin de
Graaf, John Snepvangers (Sassevaart / DEME
Infra), Paul Wernsen en Marc Bool (Sasse
vaart / BAM Infraconsult)
De Nieuwe Sluis Terneuzen (3) ? Ontwerp van
de sluishoofden (15 augustus 2023), door
Emile van Doorn (Sassevaart / BAM Infra
consult), Ronnie de Rooij (Sassevaart / De
Rooij Engineering (tijdens het project BAM
Infraconsult)) en Edwin Swarttouw (Sasse
vaart / Blackrope)
De Nieuwe Sluis Terneuzen (4) ? Ontwerp van
de brugkelders (5 oktober 2023), door Floren
tijn de Beukelaer (Sassevaart / Boskalis (tij
dens het project BAM Infraconsult)), Arjan van
der Giessen (Sassevaart / Iv Infra), Ronnie de
Rooij (Sassevaart / De Rooij Engineering (tij
dens het project BAM Infraconsult)) en Emile
van Doorn (Sassevaart / Royal HaskoningDHV
(tijdens het project BAM Infraconsult))
Ontwerp en afzinken bodemroosters ?
Bodemroosters in sluiskolk van Nieuwe Sluis
Terneuzen onderdeel van nivelleersysteem
(20 oktober 2022), door Koen van Doremaele
(BAM Infraconsult) en Sander van Dalen (door
CI Engineers gedetacheerd
bij BAM Infraconsult)
Auteurs Marc Bool, Sassevaart / BAM Infraconsult met diverse medeauteurs (zie kader 'Artikelenserie in Cement')
2 2024 4
04-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 404-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 4 27-05-2024 10:3027-05-2024 10:30
De Nieuwe Sluis Terneuzen is na de Nieuwe Zeesluis
IJmuiden de grootste sluis van Nederland. De sluis zorgt
voor een betere toegang naar het Kanaal Gent-Terneuzen
en vormt een cruciale schakel in de Seine-Schelde-
verbinding. Dit artikel gaat over de belangrijkste
uitvoeringstechnische onderwerpen van het project. PROJECTGEGEVENS
Project Nieuwe Sluis Terneuzen
Opdrachtgever Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie
(VNSC, een samenwerkingsverband tussen het Nederlandse
Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het Vlaamse
Departement van Mobiliteit en Openbare Werken)
Opdrachtnemer Consortium Sassevaart (een samenwerking
van BAM, DEME, Stadsbader Contractors, Van Laere en Equans)
Integraal ontwerp BAM Infraconsult, DIMCO, Equans, Van
Laere en Dredging International, ondersteund door onder
andere Arcadis, Iv-Infra, Fugro en Royal HaskoningDHV
Contractvorm Design & Construct (UAV-GC)
5
VAKBL AD 2 2024
04-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 504-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 5 27-05-2024 10:3027-05-2024 10:30
H
et sluizencomplex Terneuzen bestond
tot voor kort uit drie sluizen: de Midden-
sluis, de Oostsluis en de Westsluis.
Alleen de Westsluis (lengte × breedte × drem -
peldiepte = 290 m × 40 m × NAP ?13,5 m) is
geschikt voor de grotere zeescheepvaart. Sinds
2017 bouwt het consortium Sassevaart aan een nieuwe zeesluis met afmetingen van 427 m × 55 m
× NAP ?16,44 m (foto 2 en 3) De Nieuwe Sluis is
geschikt voor zeeschepen met afmetingen van
366 m lang, 49 m breed en een diepgang van
14,5 m en is volgens planning operatief in 2024.
Het consortium ontwerpt, bouwt en onderhoudt
de sluis tot twee jaar na oplevering.Het project Nieuwe Sluis Terneuzen omvat de
bouw van een sluiskolk, twee sluishoofden, de
realisatie van diverse kades, geleidewerken,
wacht- en opstelplaatsen, het verdiepen van
de voorhavens, een nieuwe dienstenhaven,
drie gebouwen en de sloop van de Middensluis,
alsmede de aangepaste weginfrastructuur en
de landschappelijke inpassing. Het ver volg van
dit artikel gaat in op de realisatie van de sluis
-
kolk en de sluishoofden (zie kader 'Onderdelen
van een sluis').
4
Overzicht van de sluisonderdelen. Bron: nieuwesluisterneuzen.eu
2
Voormalige sluizencomplex Terneuzen 3
Impressie van de toekomstige situatie
Meer dan vijftig bodemperforaties garanderen dat de opwaartse
druk onder de onderwaterbetonvloer van de sluiskolk nooit te hoog
kan oplopen
6 VAKBL AD 2 2024
04-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 604-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 6 27-05-2024 10:3027-05-2024 10:30
SLUISKOLK
De sluiskolk verbindt de twee sluishoofden met
elkaar en biedt ruimte aan schepen tijdens het
schutproces (fig. 5). De sluiskolk bestaat grof-
weg uit de volgende onderdelen: een oostelijk
gelegen kolkwand en parallel hieraan een wes -
telijke kolkwand, met hierin geïntegreerd een
nivelleerkanaal, en een kolkbodem.
Het nivelleersysteem bestaat uit een inlaat bij
elk van de sluishoofden, die in verbinding staan
met het nivelleerkanaal dat langs de volledige
lengte van de kolk loopt. Het nivelleerkanaal
sluit aan op een betonnen caisson dat op twee
symmetrische locaties in de kolk is gepositio -
neerd en openingen in het dak bevat ten
behoeve van de nivelleerfunctie. Vanwege
deze geometrie worden deze caissons bodem -
roosters genoemd. Bouwkuip
De sluiskolk wordt in den natte gemaakt (laag -
ste waterstand in de kolk gedurende realisatie
NAP ?5,0 m). De kolkwanden worden uitge -
voerd als combiwand, een combinatie van
damwandprofielen en stalen buispalen. Het
nivelleerkanaal is gemaakt door achter de
westelijke kolkwand een 1,5 m dikke betonnen
grondkerende diepwand te realiseren (fig.6).
De combiwand van de westelijke kolkwand
keert alleen waterstandsverschillen en kon
daarom lichter worden uitgevoerd dan de
grondkerende wand. Deze werd geplaatst op
het moment dat de kolk was ontgraven en kon
daardoor vrijstaand vanaf het water en zeer
nauwkeurig worden geplaatst.
Conform contract moest het nivelleerkanaal in
beton worden uitgevoerd. Tegen de combi -
5
Bovenaanzicht sluis met in het midden de sluiskolk met twee bodemroosters
6
Isometrisch aanzicht bodemrooster (over de breedte van de kolk)
ONDERDELEN VAN EEN SLUIS
Er zijn twee typen sluizen, sluizen met een
scheepvaartfunctie en sluizen voor de water
huishouding. Het eerste type wordt ook wel
schutsluis genoemd. Het is een kunstwerk dat
het mogelijk maakt om schepen van het ene naar
het andere peilgebied te brengen. Een schip kan
ermee worden opgeschut of afgeschut, respec
tievelijk omhoog of omlaaggebracht.
De Nieuwe Sluis Terneuzen is een combinatie
van de twee typen. De sluis is bedoeld voor
grote scheepvaart, tussen de Oosterschelde
en het Kanaal Gent Terneuzen, maar heeft ook
een waterhuishoudkundige functie. Bij een
extreem hoog of laag kanaalpeil kan de sluis
water spuien respectievelijk innemen, ten
behoeve van de waterhuishouding rond het
Kanaal Gent Terneuzen.
De schutsluis bestaat uit een sluiskolk met aan
beide zijden een sluisdeur. Deze deuren vormen
de beweegbare waterkering en bevinden zich
in de sluishoofden. Daarbij ligt het zoge
noemde binnenhoofd aan de kanaalzijde en
het buitenhoofd aan het buitenwater.
De Nieuwe Sluis Terneuzen heeft een
nivelleer
kanaal, ook wel het omloopriool
genoemd. Het nivelleerkanaal dient ervoor om
de waterstand in de sluiskolk aan te passen.
Door ofwel water aan te voeren of juist weg te
laten stromen, afhankelijk van de waterstand
aan de kant waar het schip naartoe moet. Dit
heet nivelleren.
diepwand
nivelleerkanaal
westelijke kolkwand(combiwand)
bodemrooster
holle ruimte
7 VAKBL AD 2 2024
04-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 704-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 7 27-05-2024 10:3027-05-2024 10:30
wanden zijn prefab-betonschorten afgehangen.
De ruimte tussen schort en combiwand werd na
afhangen, stellen en fixeren opgevuld met
beton, zodat er één geheel voor het nivelleer -
kanaal ontstond. Aan de bovenzijde zijn combi -
wand en diepwand met elkaar verbonden door
middel van een betonnen kokerconstructie. Kolkbodem
De bodem van de sluiskolk bestaat uit een
ongewapende en niet-verankerde onder -
waterbetonvloer (owb-vloer) van 1 m dik.
De vloer is maar beperkt in staat opwaartse
belastingen als waterdruk op te nemen. Om te
garanderen dat de opwaartse druk onder de vloer nooit te hoog kan oplopen, zijn meer dan
vijftig bodemperforaties, verdeeld over het
vloeropper vlak, in de owb-vloer opgenomen.
Elke bodemperforatie bestaat uit een prefab-
betonblok van 2 m × 2 m × 1 m met vier sparin
-
gen, die zijn afgedekt met een filterconstructie
van kunststofroosters en geotextiel. Dit om
dichtslibben van het grindbed onder de
owb-vloer te voorkomen (fig. 7a en 7b). De
toestroom van water door de perforaties is
dusdanig klein dat dit een verwaarloosbare
invloed heeft op het schutproces.
Bodemroosters
De bodemroosters, de constructies in de
kolkbodem met een nivelleerfunctie,
bestaan uit grote rechthoekige betonnen
'dozen', lengte 57,25 m, breedte 17,0 m en
hoogte 4,90 m (fig. 8), met daar bovenop een
betonnen dak voorzien van doorstroom -
openingen. Er worden twee bodemroosters
toegepast: één op circa ¼ van de kolklengte
en één op ¾ (conform het door opdracht -
gever aangeleverde ontwerp van het nivel -
leersysteem).
7
Isometrisch aanzicht (links) en doorsnede (rechts) bodemperforatie
8
Isometrische aanzicht met diverse onderdelen bodemrooster
8 VAKBL AD 2 2024
04-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 804-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 8 27-05-2024 10:3027-05-2024 10:30
De zone in het nivelleerkanaal (links in fig. 8)
heeft vijf waterinlaten van 4,8 × 2,8 m
2 met een
gekromde ramp. Er zijn vier binnenwanden om
de dakbalk met daarop de prefab panelen van
het nivelleerkanaal te ondersteunen. In het
gedeelte onder de kolk zijn 2 × 8 wandkolom -
men geplaatst om het dak met de doorstroom -
openingen te ondersteunen. Die zone is ook
voorzien van een hellingbaan om te voldoen
aan de hydraulische randvoorwaarden. In het
dak zijn 43 × 16 = 688 ronde (Ø300 mm) door -
stroomopeningen voorzien.
Afzinken
De bodemroosters zijn gemaakt in een tijdelijk
bouwdok en ver volgens afgezonken op de
gewenste positie. Ze zijn gebouwd in een
bouwkuip in de (destijds) nog niet ontgraven
sluiskolk (foto 9.) In eerste instantie was de
gedachte om de hellingbaan en ramp onder
water te storten als de bodemroosters op hun
definitieve locaties zouden liggen. Bij nader
inzien bleek dit vanwege de grote diepte en
de beperkte toegang een lastige (zo niet
onmogelijke) operatie te worden met de
nodige risico's. Om deze reden is er voor geko -
zen de hellingbaan en ramp al in de bouwkuip
aan te brengen. Na ontgraven van het zuidelijk deel van de
kolk, is het waterpeil in de kolk verhoogd en is
de bouwkuip van de bodemroosters onder
water gezet. Om de bodemroosters te kunnen
laten opdrijven, is alleen de bovenste 300 mm
van de hellingbaan uitgevoerd in beton. Er is
een iets lichter betonmengsel dan normaal
toegepast. De zone eronder is voorzien van
geëxtrudeerd polystyreen (XPS). Ook zijn de
688 doorstroomopeningen, vijf waterinlaten
en één toegangsluik van 1,5 × 1,5 m
2 volledig
waterdicht gemaakt. Hier voor zijn afdichtings -
platen toegepast, bestaande uit een staalplaat
met daaronder een houten uitvulling en langs
de randen een samendrukbaar rubberprofiel.
Omdat het eigen gewicht van de platen onvol -
doende was om waterdichtheid direct onder de
waterlijn te garanderen, is het rubber voor -
gespannen door middel van draadeinden ver -
bonden met in het dak ingestorte ankers.
9
Betonwerk van het bodemrooster is gereed
10
Afzinken bodemrooster
9 VAKBL AD 2 2024
04-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 904-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 9 27-05-2024 10:3027-05-2024 10:30
Daarna zijn de bodemroosters met behulp van
afzinkpontons één voor één afgezonken op hun
definitieve positie (foto 10). Voor het afzinken
is gekozen voor uitwendige ballast (395 ton) in
de vorm van massief stalen blokken boven op
het dak. Afzinken met ballastwater was van-
wege de aanwezigheid van de hellingbaan niet
mogelijk, omdat er slechts beperkt ruimte was
en het water daardoor excentrisch zou zijn
gepositioneerd en instabiliteit kon veroorzaken.
Tijdens de operatie werd het betonelement
gestabiliseerd door vier individuele lieren.
Door de belasting op de hijspunten van de
lieren constant op circa 10 ton te houden, kon
het geheel stabiel en gecontroleerd worden
afgelaten. Na het bereiken van de gewenste
positie zijn de lieren afgelaten en is het bodem -
rooster op een grindbed geplaatst en gevuld
met water. Het totale afzinkproces, inclusief
het positioneren, heeft bij beide bodemroos -
ters circa zeven uur geduurd en is daarmee
voorspoedig en succesvol verlopen.
SLUISHOOFDEN
De sluishoofden zijn de constructies aan het
begin en het einde van de schutsluis. In deze
sluishoofden bevinden zich de beweegbare
afsluitmiddelen. Aan de zijde van de Wester -
schelde (noordzijde) bevindt zich het buiten -
hoofd en aan de zijde van het Kanaal Gent-
Terneuzen (zuidzijde) het binnenhoofd. De
constructies van het buiten- en binnenhoofd
zijn vrijwel spiegelsymmetrisch. De sluishoof -
den bestaan uit de deurkassen, drempel, inlaatconstructie en brugkelders met geïnte
-
greerde stalen basculebrug. De betonnen
constructieonderdelen zijn monoliet met
elkaar verbonden en gefundeerd op staal. De
constructies van de sluishoofden worden
gebouwd in een bouwkuip met diepwanden,
combiwanden en een owb-vloer.
Deurkassen
Beide sluishoofden hebben niet één maar twee
naast elkaar gelegen, identieke roldeuren.
Hierdoor kan de sluis blijven functioneren bij
onderhoud van een van de deuren, zodat de
beschikbaarheid voor de scheepvaart zo hoog
mogelijk is. Elke roldeur is gesitueerd in een
deurkas. Bij onderhoud aan een deur wordt deze deurkas drooggezet en ingericht als
droogdok. De dubbele deurkassen per sluis
-
hoofd zijn twee U-vormige bakken die tegen de
diepwanden van de bouwkuip worden gestort
(foto 11). De diepwanden hebben een tijdelijke
grondkerende functie en worden los gehouden
van de dubbele U-vormige constructie. Ze zijn
verankerd met legankers, die worden door -
gekoppeld in de buitenwanden van de deur -
kassen (fig. 12). Voor de doorkoppeling is een
omhullingskoker/-buis toegepast om verticale
verplaatsingsverschillen te kunnen opvangen.
Sponningwand en drempel
Tegenover de deurkassen, aan de andere zijde
van het water, bevindt zich de sponningswand.
Tussen de beide deurkassen aan de ene kant
en de sponningswand aan de andere kant
bevindt zich op de bodem van de sluis een
drempelconstructie. De drempel is ter plaatse
van de roldeuren voorzien van horizontaal en
verticaal geplaatste rails. De onderrolwagens
waarop de deuren rusten, worden bij het ope -
nen en sluiten met deze rails horizontaal en
verticaal geleid. Deze functies vereisen een
grote mate van maatvastheid van de drempel.
Daarom is de drempel uitgevoerd als een 4,0 m
dikke betonplaat.
Inlaatconstructie
Aan het uiteinde van het nivelleerkanaal (dat
parallel aan de westelijke kolkwand loopt)
bevindt zich bij beide sluishoofden de mond
van de inlaatconstructie (fig. 13). Via deze con -
structie wordt het water het nivelleerkanaal
in- of uitgeleid. De inlaatconstructie bevat ook
11
Bouw deurkassen en brugkelder
(bron: Nieuwe Sluis Terneuzen)
12
Principe deurkas
3,5 3,5
diepwa nd
l e g a n ke r
a nke rs c he rm
def ini tieve betoncons tructie
onderwa terbeton
doorkoppeli ng anker
na ar defi nitieve
cons tructiewa nd tus s enlaag
(drainagemat)
10 VAKBL AD
2 2024
04-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 1004-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 10 27-05-2024 10:3027-05-2024 10:30
een schuivenhuis. Door middel van de schuiven
in het schuivenhuis kan het waterniveau in de
kolk worden geregeld.
Brugkelder
In beide sluishoofden is aan de oostzijde vlak
naast de deurkassen een brugkelder gesitu-eerd met daar bovenop een geïntegreerde sta
-
len basculebrug die de mogelijkheid biedt om
wegverkeer over de sluis te laten passeren. De
brugkelder biedt ruimte aan het contragewicht
en het bewegingswerk, en fungeert tevens als
fundering. Aan de westzijde bevindt zich het
landhoofd, dat is geïntegreerd in de mond van de inlaatconstructie. De brugkelder van het
buitenhoofd ligt buiten de buitenste sluis
-
deuren en maakt deel uit van de primaire
waterkering. Deze brugkelder is dan ook 2,0 m
hoger (niveau primaire kering is NAP +9,5 m)
dan de brugkelder van het binnenhoofd.
Bouwkuipen
De sluishoofden worden in den droge gereali -
seerd in twee grote open bouwkuipen van circa
100 × 150 m
2 (roze lijn in fig. 14). Tijdens de
tender is als alternatief een waterkerende
cement-bentonietwand in combinatie met een
open ontgraving met getrapt talud overwogen.
Omdat de kosten van beide varianten elkaar
niet veel ontliepen en het ontwerp van de
bouwkuipvariant de minste onzekerheden had,
is toch voor een volledig omringde bouwkuip
gekozen.
Andere tijdens de tender onderzochte alterna -
tieven voor de bouw van de sluishoofden
waren het pneumatisch afzinken, zoals toe -
gepast bij Zeesluis IJmuiden, en het invaren en
13
Mond van de inlaatconstructie en landhoofd basculebrug
14
Overzicht van het buitenhoofd met contour van de bouwkuip (de kant van de Westerschelde)
omloopriool bodemrooster
s lu i
s ko l
k
frontmuur noordoost
inlaat en uitlaat drempel
basculekelder
deurkas
+8.075
+7.485
-16.800
contour bouwkuip
compartimenteringswand
compartimenteringswand
11 VAKBL AD 2 2024
04-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 1104-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 11 27-05-2024 10:3127-05-2024 10:31
afzinken. Vanwege de technische haalbaarheid
en de risico's zijn deze beide varianten afgeval-
len en is dus gekozen voor de bouw in een
bouwkuip in den droge.
Bouwkuipwanden
De bouwkuipwanden die na de bouw van de
sluishoofden volledig in de grond achterblij -
ven, zijn uitgevoerd als diepwanden van 1,5 m
dikte. De wanden die op de plaats van de
toekomstige kolk tot de kolkbodem moeten
worden verwijderd, de zogenoemde comparti -
menteringswanden, zijn uitgevoerd in
combiwanden. Deze bestaan uit buispalen met
een diameter van Ø1,4 m, gecombineerd met
tussenplanken A Z26-700N. Voor dit deel is niet
voor diepwanden gekozen, omdat het onder
water slopen te veel tijd in beslag zou nemen.
De combiwanden zijn afgehangen in een
cement-bentonietsleuf van 1,5 m dikte. Zowel
de cement-bentonietsleuf als de diepwanden
reiken tot een diepte van NAP ?45,0 m. De
buispalen en de wapeningskor ven in de diep -
wanden reiken tot circa NAP ?35,0 m. De com -
biwanden kunnen na de bouw van de
sluishoofden niet in zijn geheel worden verwij -
derd en worden daarom onder water afge -brand. De buispalen van de compartimente
-
ringswanden moeten daar voor vrij van
cement-bentoniet zijn. Hier voor zijn deksels in
de buispalen aangebracht onder het afbrand -
niveau (ca. NAP ?18,0 m en 1,0 m onder de
kolkbodem). In het deel boven de deksels komt
wel water in de buispalen, maar dat heeft geen
invloed op het afbranden van de palen. Op het
niveau van de owb-vloer zijn de buispalen
gevuld met cement-bentoniet.
Met de verankerde wandconstructies kon binnen
de bouwkuip met behulp van een spannings -
bemaling droog worden ontgraven tot NAP
?11,0 m (foto 15). Deze diepte is dusdanig geko -
zen dat die niet maatgevend werd voor de wan -
den. Na deze droge ontgraving werd het water in
de bouwkuip opgezet tot NAP +0,0 m. Hiermee
werd de resulterende waterdruk van de wanden
gehaald en kon in den natte tot de benodigde
diepte van NAP ?22,0 m worden ontgraven, om
ver volgens het onderwaterbeton aan te kunnen
brengen. Na uitharden van de owb-vloer kon de
bouwkuip worden drooggezet.
Onderwaterbetonvloer
Om de diep- en combiwanden bij het droogzet -
ten van de bouwkuip te steunen, is op het ont -gravingsniveau van NAP ?22,0 m een 0,4 m
dikke grindlaag met daarop een 1,0 m dikke
owb-vloer aangebracht. Deze owb-vloer heeft
geen waterkerende functie, maar fungeert
enkel als stempel voor de wanden. Zonder
extra maatregelen zou deze vloer opbarsten.
Er is daarom gekozen voor de toepassing van
een spanningsbemaling in het tweede water
-
voerende pakket (fig. 16 W VP 2) onder de
Boomse Klei. Net als bij de kolkbodem is de
owb-vloer van de sluishoofden voorzien van
een aantal perforaties dan wel noodoverlaten,
om onvoorziene waterdrukopbouw tegen de
owb-vloer te voorkomen. Water dat uit de
perforaties stroomt, wordt opgevangen en
weggepompt.
Raakvlak met de bouwkuip
Om te voorkomen dat de op staal gefundeerde
constructies van het sluishoofd ? de deurkas -
sen, de inlaatconstructie en de brugkelder ?
(deels) op de diepgefundeerde diepwanden
gaan dragen en er mogelijk onvoorziene
krachtswerking zou ontstaan, is hiertussen
bewust een open 'voeg' gecreëerd. Dat is
gedaan door middel van een onthechtingsmid -
del tegen de diepwanden, namelijk Enkadrain
CK20 met een dikte van 22 mm. Het Enkadrain
heeft een dubbele functie. Het voorkomt dat
holle ruimten van de (oneffen) diepwand zich
vullen met betonspecie/cementmelk en borgt
tegelijkertijd dat de diepwand los blijft van de
constructie. Het materiaal is echter elastisch
en wordt door de speciedruk tijdens het storten
ordegrootte 15 mm ingedrukt. Tegen de com -
biwanden is Airex toegepast (foto 17).
15
Droge ontgraving bouwkuip binnenhoofd
(foto: Mario Vermeirssen / Droneteam Rijkswaterstaat)
16
Schematische weergave spanningsbemaling in
tweede water voerende pakket onderwater -
betonvloer
Mogelijk onvoorziene krachtswerking tussen de op staal
gefundeerde constructies en de diepgefundeerde diepwanden
wordt voorkomen door een open 'voeg' in Enkadrain
Freatisch
WVP1
Boomse
Klei
WVP2
12 VAKBL AD 2 2024
04-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 1204-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 12 27-05-2024 10:3127-05-2024 10:31
ANIMATIEVIDEO
Bekijk de animatievideo van 1 minuut van de
bouw van de Nieuwe Sluis Terneuzen.
De bouwkuipwanden zijn met inachtneming
van plaatsingstoleranties, scheefstanden en
ver vormingen zo geplaatst dat deze buiten het
minimale profiel van de betonnen brugkelder
worden gerealiseerd. Dit resulteert uiteindelijk
in een ruimte tussen de bouwkuipwand en de
definitieve betonconstructie die, met de
verschillende betonstorten mee, met ongewa -
pend beton is opgevuld tegen het onthech -tingsmiddel aan. Aan de waterzijde is niet over
de volledige hoogte tegen de bouwkuipwand
aan gestort, maar is vanaf een bepaald niveau
bekisting toegepast. Op deze wijze wordt
er voor gezorgd dat de frontmuur, die in het
zicht komt, een vlak uiterlijk heeft.
ONTKOPPELING FASERING SLUISHOOFD EN
SLUISKOLK
De fasering tussen de in den droge uitgevoerde
sluishoofden en in den natte uitgevoerde kolk
verschilde sterk, waardoor de bouw van beide
onderdelen van elkaar afhankelijk was. Om de
bouwtijd en de afhankelijkheden tussen kolk
en sluishoofden te beperken, is bij de compar
-
timenteringswanden tussen de kolk en de
bouwkuipen van de sluishoofden een schoor -
constructie toegepast in de bouwkuipen (fig.
18). Deze schoorconstructie was in staat de
functie van de legankers over te nemen, waar -
door de kolk kon worden gebaggerd. Op deze
manier konden beide onderdelen grotendeels
gelijktijdig worden uitgevoerd.
De schoorconstructie bestaat uit een gording
die tegen de compartimenteringswand wordt
aangebracht (NAP ?5,4 m). De stempels wor -
den na het droogzetten van de bouwkuip afge -
steund tegen een drempel die met ingeboorde
stekken met de owb-vloer is verbonden.
17
Airex tegen de combiwanden en Enkadrain
tegen de diepwanden
+5.000
schoren ø1016 h.o.h. 5,5m
compartimenteringswand
-16.800
kolkbodem
drempel
-5.000
-16.500
SAMENWERKING TUSSEN ONTWERP EN
REALISATIE
Het ontwerpen en ver volgens bouwen van
constructies zoals de Nieuwe Sluis Terneuzen
vraagt om een nauwe samenwerking tussen
de teams Ontwerp en Realisatie. Hierin is dan
ook nadrukkelijk geïnvesteerd; Ontwerp en
Realisatie zaten letterlijk naast elkaar. Zonder
het meenemen van de maakbaarheid en
inkoopaspecten kan een ontwerp rekentech -
nisch voldoen maar toch de plank misslaan,
met faalkosten in de uitvoering tot gevolg. De
afstemming in de ontwerpfase bleek bijzonder
waardevol, aangezien het ontwerp gerealiseerd
is zonder noemenswaardige aanpassingen
tijdens de uitvoering.
18
Schoorstempels nemen de functie over van de reguliere trekankers bij de compartimenteringswand
13 VAKBL AD 2 2024
04-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 1304-BV 02_2024_Nieuwe Sluis Terneuzen.indd 13 27-05-2024 10:3127-05-2024 10:31
Projectgegevens
Project Nieuwe Sluis Terneuzen
Opdrachtgever Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie (VNSC, een samenwerkingsverband tussen het Nederlandse Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het Vlaamse Departement van Mobiliteit en Openbare Werken)
Opdrachtnemer Consortium Sassevaart (een samenwerking van BAM, DEME, Stadsbader Contractors, Van Laere en Equans)
Integraal ontwerp BAM Infraconsult, DIMCO, Equans, Van Laere en Dredging International, ondersteund door onder andere Arcadis, Iv-Infra, Fugro en Royal HaskoningDHV
Contractvorm Design & Construct (UAV-GC)
Artikelenserie in Cement
Dit artikel is een samenvatting van een vierdelige artikelenserie en een aanvullend losstaand artikel over de Nieuwe Sluis Terneuzen die tussen 2021 en 2023 in Cement zijn verschenen. Deze Cement-artikelen gaan met name in op het constructief ontwerp.
Lees de vijf artikelen over de Nieuwe Sluis Terneuzen nu tijdelijk gratis in Cement:
De Nieuwe Sluis Terneuzen (1) – Ontwerp, fasering en bouwmethode van de een-na-grootste sluis in Nederland (31 maart 2021), door Emile van Doorn, Paul Wernsen, Marc Bool (Sassevaart / BAM Infraconsult) en Tommy Erdsieck (Sassevaart / Royal HaskoningDHV)
De Nieuwe Sluis Terneuzen (2) – Ontwerp van de sluiskolk (14 juni 2023), door Martin de Graaf, John Snepvangers (Sassevaart / DEME Infra), Paul Wernsen en Marc Bool (Sassevaart / BAM Infraconsult)
De Nieuwe Sluis Terneuzen (3) – Ontwerp van de sluishoofden (15 augustus 2023), door Emile van Doorn (Sassevaart / BAM Infraconsult), Ronnie de Rooij (Sassevaart / De Rooij Engineering (tijdens het project BAM Infraconsult)) en Edwin Swarttouw (Sassevaart / Blackrope)
De Nieuwe Sluis Terneuzen (4) – Ontwerp van de brugkelders (5 oktober 2023), door Florentijn de Beukelaer (Sassevaart / Boskalis (tijdens het project BAM Infraconsult)), Arjan van der Giessen (Sassevaart / Iv-Infra), Ronnie de Rooij (Sassevaart / De Rooij Engineering (tijdens het project BAM Infraconsult)) en Emile van Doorn (Sassevaart / Royal HaskoningDHV (tijdens het project BAM Infraconsult))
Ontwerp en afzinken bodemroosters – Bodemroosters in sluiskolk van Nieuwe Sluis Terneuzen onderdeel van nivelleersysteem (20 oktober 2022), door Koen van Doremaele (BAM Infraconsult) en Sander van Dalen (door CI Engineers gedetacheerd bij BAM Infraconsult)
Het sluizencomplex Terneuzen bestond tot voor kort uit drie sluizen: de Middensluis, de Oostsluis en de Westsluis. Alleen de Westsluis (lengte × breedte × drempeldiepte = 290 m × 40 m × NAP -13,5 m) is geschikt voor de grotere zeescheepvaart. Sinds 2017 bouwt het consortium Sassevaart aan een nieuwe zeesluis met afmetingen van 427 m × 55 m × NAP -16,44 m (foto 2 en 3). De Nieuwe Sluis is geschikt voor zeeschepen met afmetingen van 366 m lang, 49 m breed en een diepgang van 14,5 m en is volgens planning operatief in 2024. Het consortium ontwerpt, bouwt en onderhoudt de sluis tot twee jaar na oplevering.
Reacties