Een uitgave van deNederlandse Cementindustrieredactie-adresHerengracht 507 Amsterdamtelefoon 020-238531 juli/augustu$1970Stuivende vloerenHet komt helaas vaak voor dat betonvloeren,ondanks het feit dat men aan de uitvoeringogenschijnlijk veel zorg heeft besteed, tochtijdens hetgebruik slecht voldoen omdat hetoppervlak weinig slijtvast blijkt te zijn. Het ge-volg hiervan is dat het oppervlak ruw wordt en,wat vaak nog erger is, dat veel stof in deruimte opwarrelt als er over de vloer wordt ge-lopen of gereden.Produkten die in een dergelijke ruimte zijn op-geslagen zitten spoedig onder een dikke laagstof, kortom er zal iets aan de vloer moetenworden gedaan.Stuivende vloeren kunnen ook 'plastischekrimpscheuren' vertonen, dat zijn onreqelmatlqverlopende scheurtjes zonder regelmatig pa-troon.Wat is de oorzaak?Een vloer gaat stuiven indien wordt verzuimdom na het afwerken van de vloer een goede na-behandeling toe te passen, dat wil zeggen devloer afdoende te beschermen tegen uitdroging.Dit is niet alleen noodzakelijkbij zogenaamdedekvloeren, dat zijn afwerkvloeren van ca. 3 cmdikte die op een eerder gestorte ondervloerworden aangebracht. Voor in één laag gestortevloeren die direct een definitieve afwerkingkrijgen geldt precies hetzelfde.Een andere oorzaak kan zijn een minderdeskundige uitvoering, zoals onvoldoende ver-dichting van de vloer, het gebruik van te veelaanmaakwater en bij dekvloeren het gebruikvan metselzand in plaats van grof zand.De gevolgen hiervan kunnen door een goedenabehandeling ten dele worden opgeheven.1Hoe moet het eigenlijk?Betonvloeren kunnen op twee manieren wordenuitgevoerd:1. in monolietuitvoering ;2. met dekvloer.Betonvloeren die worden uitgevoerd in mono-lietuitvoering worden in één laag gestort ennadat de specie enigszins is opgestijfd, directafgewerkt. Het afwerken gebeurt in de volgendefasen: schuren met hardhouten schuurbord,pleisteren en afpleisteren met stalen spaan.Tijdens het schuren kan het oppervlak met eendroog mengsel van cement en zand worden in-gestrooid. Daardoor wordt voorkomen dat hetoppervlak alleen uiteen fijne slijmhuid zou be-staan.Plastische krimpscheuren in een betonvloert.g.v. onvoldoende nabehandelingAls het oppervlak zeer slijtvast moet zijn, kanhet instrooien gebeuren met een droog meng-sel van cement en slijtvast materiaal, zoals car-borundum.Technisch 'gezien verdienen vloeren in mono-lietuitvoering de voorkeur omdat deze uitvoeringminder kwetsbaar is.Bij vloeren die later worden voorzien van eendekvloer wordt eerst de ondervloer gestort. Hetoppervlak van deze ondervloer wordt afgerijden daarna licht gebezemd, zodat er een ruwoppervlak ontstaat. Voordat men de dekvloeraanbrengt moet de ondervloer zeer zorgvuldigworden schoongemaakt, al het vuil en stof moetworden verwijderd, bij voorbeeld door de vloerte schrobben met water. Vetvlekken en derge-lijke kunnen met behulp van verdund zoutzuurworden verwijderd terwijl de vloer wordt afge-schrobd.Glad afgewerkte vloeren zijn niet geschikt omzonder meer te worden voorzien van een dek-vloer, maar men moet deze eerst ruw behakkenof behandelen met staalborstels. 'Door de vloermet een overmaat water te schrobben, raakt hetbeton verzadigd met water. Daardoor wordtvoorkomen dat een deel van het aanmaakwatervan dedekvloerspecie door de ondervloerwordt weg'gezogen, hetgeen een slechtehechting kan veroorzaken. Uiteraard mogen ergeen plassen op de ondervloer staan als dedekvloer wordt aangebracht.Om een goede hechting van de dekvloer op deondervloer te krijgen wordt de ondervloerbezemd met verdunde dekvloerspecie, directvoordat de dekvloerspecie wordt aangebracht.Dit zogenaamde aanbranden van de vloer moetaltijd in kleine gedeelten gebeuren, zodat deaanbrandspecie niet kan uitdrogen voordat dedekvloerspecie wordt gespreid.2Het is aan te raden dekvloeren niet dunner dan- 3 cm te maken. Ook dekvloeren moet menzorgvuldig verdichten met trilapparatuur ofdoor middel van stampen met de hand. Het af-werken van dekvloeren geschiedt op dezelfdewijze als bij de monolietvloeren. Namelijk af-rijen, schuren met een houten schuurbord endaarna pleisteren en arpletsteren met een stalenspaan. Ook dekvloeren kunnen worden inge-strooid met een droog mengsel van cement enzand of met een mengsel van cement en slijt-vast materiaal tijdens het schuren.NabehandelingAls een betonvloer is afgewerkt zal het in despecie aanwezige water direct spontaan willenverdampen. De verdamping zal versneld plaats-hebben als het warm is, als er wind staat en alsde relatieve vochtigheid van de lucht laag is.Hoewel de kans op uitdroging van de vloer's zomers het grootst is, bestaat ook 's wintersnog grote kans op uitdroging. De verhardings-reactie heeft dan langzamer plaats en er bestaatdan langere tijd risico dat het water door ver-damping voortijdig aan de reactie wordt ont-trokken. Bovendien heeft de lucht ook 's win-ters vaak een zeer lage relatieve vochtigheid,waardoor verdamping wordt gestimuleerd.Vooral in ruimten waarin centrale verwarmingbrandt bestaat groot gevaar voor uitdroging,omdat de lucht daar erg droog is.Als het water uit het betonoppervlak verdampt,is er spoedig onvoldoende water over voor dechemische reactie die tussen water en cementplaatsheeft en die zorgt voor de verharding vanbeton. Het in de toplaag van de vloer aan-wezige cement zal, doordat het water aan dereactie wordt onttrokken, niet verder verhar-den. De daar aanwezige zandkorrels wordenHet schuren met behulp van een afwerk-machine en een zware schuurmachine metdrie rotorsSchuren met de handpraktisch niet aan elkaar gekit en zullen danook,als over de vloer wordt gelopen, losraken.De fijnste delen in de toplaag, het fijne zand enhet cement veroorzaken stof.Om verdamping te voorkomen is het noodza-kelijk de vloer te beschermen tegen uitdro-ging. Dit kan op eenvoudige wijze gebeuren,door bij voorbeeldde vloer af te dekken met plastic folie;de vloer geheel onder water te zetten;op de vloer een laagje zand aan tebrengen dat regelmatig wordt natgespoten.Het vloeroppervlak kan ook worden bespotenmet een zogenaamde curing compound. Dit iseen vloeistof die, na het verspuiten, een min ofmeer gesloten laagje op het oppervlak vormt.Curing compounds worden in de betonwegen-bouw veel toegepast. Een nadeel van deze na-behandeling is dat de afdichting van het opper-vlak maar gedeeltelijk gebeurt en er toch altijdenige verdamping optreedt. Als later een vloer-bedekking moet worden geplakt is het betergeen curing compound toe te passen. Met hetnabehandelen van vloeren kan men reeds kortna de afwerking beginnen als de specie goed,dus vrij droog is verwerkt. De enige voorwaardeis dat het oppervlak niet door de nabehande-ling wordt beschadigd. Natter gestorte specieheeft langere tijd nodig om op te stijven. Denabehandeling zal daardoor later moeten wor-den uitgevoerd en langer voortgezet hetgeeneen groter gevaar oplevert voor uitdroging vanhet oppervlak. Nat verwerkte betonspecie heeftbovendien het nadeel dat er veel meer water inde specie zit en er dus veel meer verdampbaarwater is. Het gevaar van uitdroging is bij natgestorte vloeren veel en veel groter dan bijdroger gestorte vloeren. Daar komt nog bij dat3de sterkte lager zal zijn en daardoor bestaat ereen grotere kans op scheuren ten gevolge vande door uitdroging optredende krimp.Dekvloerspecie dient te worden samengestelduit portlandcement en grof betonzand in deverhouding 1 :3 in volumedelen. In plaats vangrof betonzand wordt wel metselzand toege-past. Ditis onjuist, omdat metselzand een veelen veel groter te omhullen oppervlakte heeftdan grof zand; er is daarom veel meer waternodig voor het verkrijgen van de benodigdeverwerkbaarheid.Als hoofdoorzaken voor het stuiven van vloerenkunnen worden genoemd:1. onvoldoende nabehandeling;2. te nat gestort;3. te fijn zand bij dekvloeren.En als het toch mis is?Als het oppervlak van een vloer weinig slijtvastis en eigenlijk ook enige millimeters los mate-riaal bevat, dan is de enige methode om devloer te repareren het mechanisch afschurenvan de vloer met staalborstels, het weerschoonmaken van de vloer en het aanbrengenvan een nieuwe dekvloer. Is er niet voldoendehoogte voor een nieuwe dekvloer aanwezig,dan kan :de reparatie met kunststofmortelplaatshebben, waarmee zeer dunne lagen kun-nen worden aangebracht.Als het oppervlak alleen stuift, maar de toptoch een redelijke samenhang vertoont, danzijn er enige methoden die kunnen worden toe-gepast om het stofbezwaar tijdelijk te bestrij-den. Plaatsen die worden belopen of beredenzullen na verloop van tijd toch weer gaan stui-ven; een nieuwe behandeling met een der mid-delen is dan weer noodzakelijk.De middelen waarmee stuivende vloeren kun-nen worden behandeld zijn:1. FluatenNadat de vloer zorgvuldig is schoongemaakten alle stof verwijderd is, de vloer twee ofdrie maal behandelen met magnesiumsilico-fluoride of zinksilicofluoride. Eerst een metwater verdunde oplossing 1 :6 en daarnageleidelijk meer geconcentreerd tot 1 :3. Naiedere behandeling de vloer laten drogenvoordat nieuwe behandeling plaatsheeft.2. WaterglasNadat de vloer zorgvuldig is schoongemaakten alle stof is verwijderd, kan de vloer enigemalen worden behandeld met kaliwaterglasin een verdunning met water van 1 :3 of metnatronwaterglas in een verdunning metwater van 1 :5. Ook hierbij weer na iederebehandeling de vloer laten drogen.3. OxaanolieVloeren voor werkplaatsen waar olie wordtgemorst en waar stuiven uiteraard onge-wenst is, kunnen worden behandeld metoxaanolie. Dit produkt is gebruiksklaar in dehandel verkrijgbaar en wordt meestal tweemaal aangebracht.Goede vloeren kunnen ook worden behandeldom te voorkomen dat er door slijtage van de"floer toch op den duur wat stof zou ontstaan.De bovenqenoerndémethoden kunnen dan wor-den toegepast; goede resultaten kunnen echterook worden verkregen met kunstharslakkendie door diverse verffabrikanten in de handelworden gebracht. !Deze lakken geven een gladoppervlak, doch zullen ook weer afslijten waar-door van tijd tot tijd een nieuwe behandelingnoodzakelijk is.4Aanbranden met verdunde äekvtoersoect»(links)Afpleisteren met stalen spaan (rechts)aanbevolen literatuur:L. F. Dammers, Betonvloeren, serie Cement enbeton, nr. 1; Amsterdam 1964, Verkoop-associatie Nederlands Cement Enci-Cemij-Robur N.V.