JAN TOL OVER HET BEL ANG EN DE TOEKOMST VAN STUBECO Een verbinder tussen ontwerp en uitvoering, dat is hoe je Jan Tol moet zien. En die verbindende rol komt goed van pas nu hij voorzitter is van Stubeco, een vereniging die mensen en kennis al meer dan 50 jaar met succes samenbrengt. Maar die ook mee moet gaan met zijn tijd. Verbinder van kennis WIE IS JAN TOL? Jan Tol (59) is opgeleid als civiel ingenieur aan de Haagse Hogeschool. Na zijn studie begint hij met een traineeship bij Ballast Nedam, waar hij diverse functies bekleedt. Snel houdt hij zich bezig met grote, uitdagende projecten zoals de caissons voor de Dartford Bridge over de Theems. Al aan het begin van zijn carrière specialiseert hij zich in bekistingen en hulpconstruc- ties ? van tekenen tot rekenen ? en schopt hij het tot hoofd van de afdeling technische werkvoor - bereiding en ondersteuning. De hoeveelheid projecten waar Tol nij betrokken is, is indrukwekkend. Altijd als hij ergens naar - toe gaat, rijdt hij wel langs een van zijn werken. Zijn rollen zijn zeer divers. Soms zit hij direct op een project, bijvoorbeeld als projectleider bij de N31 in Harlingen (foto 2) of als hoofd bedrijfs - bureau van de A9 Gaasperdammerweg (foto 3). Maar vaak ook vliegt hij in bij andere projecten. Daarbij gaat het vooral om het verzinnen van nieuwe dingen. Tol: "Het is gaaf om uit te zoeken hoe iets beter kan. Er zijn zo veel dingen mogelijk. Gelukkig heb ik altijd en overal de kans gekre - gen iets nieuws te bedenken." Bij Ballast Nedam is Tol betrokken bij verschillende bedrijfsbrede innovaties, bijvoorbeeld op het gebied van BIM. En hij speelt een belangrijke rol in de ideeëncommissie, waar medewerkers innovaties kunnen inbrengen. Dat gaat om zeer uiteenlopende technieken, van een systeem voor het automatisch aanbrengen van wegbelijning tot een inbraakbeveiliging van busjes. "Het is mooi om binnen je bedrijf innovaties te stimuleren en door te voeren. En om anderen daarvoor enthousiast te maken." Als Ballast Nedam in 2016 wordt overgenomen door het Turkse Rönesans ? het bedrijf bevindt zich in zwaar weer ?, volgt een ingrijpende reorganisatie. In 2018 wordt Tol technisch manager bij Ballast Nedam Parking. Daar vindt hij nooit echt zijn draai. Begin 2020 wordt hij benaderd door Van Hattum en Blankevoort en kiest hij na 32 jaar Ballast Nedam voor een nieuwe werkge - ver. Daar wordt hij lid van het MT van regio Noord, en stuurt vandaaruit ontwerpers aan. Een pre - cies beeld van wat zijn nieuwe functie inhoudt heeft hij aanvankelijk echter niet. "Mijn functietitel is technisch manager, een rol die veel aannemers kennen. Maar dat is een containerbegrip van heb ik jou daar. Ik ben vooral een verbinder tussen verwerving, ontwerp, uitvoeringstechniek, werkvoorbereiding en uitvoering, wat ik bij Ballast Nedam eigenlijk ook al was. Zo heel veel is er dus niet veranderd. Veel mensen kende ik al en bovendien was ik het al gewend om van project naar project te verhuizen." Zijn functie binnen het bouwbedrijf is in zijn ogen enorm belangrijk. "Werkvoorbereiding en uit - voering moeten zo goed mogelijk bij het ontwerp worden betrokken, deze disciplines moeten gebruikmaken van elkaar expertise, en dat zo vroeg mogelijk in het proces. We moeten af van de situatie waarbij uitvoering pas in een te laat stadium waardevolle kennis kan inbrengen." E r is veel veranderd bij Stubeco sinds Jan Tol lid werd, zo'n 30 jaar geleden. Hij kan zich de begintijd nog goed herinneren, ook hoe hij binnenkwam. Zijn collega Louis Brekelmans nam hem een keer mee naar een bijeenkomst en daar ontmoette hij Gerard Waaijer, die op zijn beurt was meegenomen door Piet Breek van HBG. 1 Jan Tol bij het project ' Ver vanging brug Ouderkerk', foto: Menno Ringnalda 24 VAKBL AD 2 2022 Auteur Jacques Linssen BV 2-2022 5-interview jan tol.indd 24 23-06-22 15:26 WELKE INDRUK MA AKTE STUBECO IN HET BEGIN OP JE? "Gerard had een vergelijkbare rol als ik en ik zag direct dat het nuttig was dit soort mensen te ontmoeten. Ik werd aangetrokken door het idee van de vereniging om mensen te verbin- den, vanuit verschillende hoeken van de bouw: opdrachtgevers, aannemers, leveranciers. Allemaal om kennis over betonconstructies uit te dragen en uit te wisselen. Waar kan dat beter dan in een neutraal netwerk als Stubeco? Het geeft je de kans bij elkaar in de keuken te kijken en je kunt veel van elkaar opsteken. Loop je ergens tegenaan, dan is er altijd wel iemand te vinden die je kan helpen. Binnen Stubeco werd ik lid van de KoKo, de coördinatiecommissie voor studiecellen. Ik heb dat 25 jaar gedaan. Later ook als bestuurslid. Het was altijd al ink trekken om studies op gang te krijgen maar over het algemeen lukte dat best goed." EEN A ANTAL JA AR GELEDEN ZETTE JE EEN PUNT ACHTER JE ACTIEVE INBRENG BIJ STUBECO. WA AROM? "Ik wilde niet blijven zitten om het blijven zit- ten. Ik vond dat het tijd was dat jongere enthousiastelingen het stokje zouden overne- men." EN NU BEN JE WEER TERUG. HOE IS DAT ZO GELOPEN? "Ik zag dat het minder en minder ging met Stu- beco. Mensen vonden er niet meer wat ze zochten. En aangezien ik nooit een blad voor de mond neem, is mijn mening opgevallen bij het bestuur. Ze vroegen me of ik Stubeco als voor- zitter nieuwe energie wilde inblazen." WAT IS DE OORZA AK DAT HET MINDER GING? "Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen. Leden werden te lauw, te afwachtend. En ze werden onvoldoende gepusht. Maar het heeft voor een belangrijk deel met de tijdgeest te maken, iets waar het bestuur niet veel aan kon doen. Het ledenbestand werd minder veelzij- dig. In de begintijd van Stubeco was het zo dat opdrachtgevers bedachten wat er moest wor- den gebouwd en dat aannemers deden wat opdrachtgevers zeiden. De behoefte aan tech- nische kennis bij opdrachtgevers was groot. Daarom hechtten ze veel waarde aan een club als Stubeco. Jarenlang hebben wij een opdrachtgever als voorzitter gehad en veel van onze studiegroepen werden getrokken door een opdrachtgever. Maar die tijd is veranderd. Opdrachtgevers gingen een terugtrekkende beweging maken, waardoor ook techniek min- der relevant voor ze werd. Wat hadden ze dan nog te zoeken bij Stubeco? Maar nu komt de behoefte aan technische kennis bij opdracht- gevers weer terug, onder meer door de popu- lariteit van bouwteams. Het zal nog wel een tijd nodig hebben voor ze weer in groten getale lid gaan worden, maar ik denk wel dat we ze weer meer kunnen betrekken." HET ZWA ARTEPUNT VAN DE LEDEN LIGT STEEDS MEER BIJ ONDERA ANNEMERS EN LEVERANCIERS. OOK A ANNEMERS ZIJN ONDERVERTEGENWOORDIGD. HOE KOMT DAT? "Doordat opdrachtgevers weg bleven, werd het ook voor aannemers minder interessant. Leveranciers en onderaannemers kwamen ze toch wel tegen, op de beursvloer bijvoorbeeld. De toegevoegde waarde van Stubeco werd voor hen daardoor minder. Bovendien werd door de veranderende verhouding tussen aan- nemers en opdrachtgevers de concurrentie heviger. Daardoor werden aannemers minder bereid kennis te delen. Zoiets wordt nooit hardop gezegd, maar je merkt het gewoon. Ik vind het jammer, want kennis moet je juist delen. En het is bovendien zo dat als je voor een 25 VAKBL AD 2 2022 BV 2-2022 5-interview jan tol.indd 25 23-06-22 15:26 project iets nieuws bedenkt, daarna iedereen het toch wel te weten komt. Kennis verschuift ook verder door naar de onderaannemers en vandaar zie je dat steeds meer werk wordt uitbesteed aan moederbe- drijven of landen als India. Maar het blijft voor aannemers essentieel om zelf voldoende ken- nis in huis te hebben. Als je een onderaanne- mer inschakelt, schakel je ook speci ek zijn kennis en expertise is. Met een wat bredere blik komt er misschien wel een betere oplos- sing uit." WELKE UITDAGINGEN ZIE JIJ VOOR STUBECO? " We moeten verjongen en verbreden. Voor je het weet ben je een grijze club met oude grijze mannen. Maar het is best een uitdaging om jongeren enthousiast te maken. Wat betekent Stubeco in hun ogen? Een tijd terug heb ik het initiatief genomen voor Stubeco4U, een bijeen- komst voor studenten. Daarin brachten we de jongeren in contact met de wereld waarin ze wilden gaan werken. Dat was best succesvol: er kwamen een hoop studenten op af en we hielden er leden aan over. Maar door corona is dat evenement al een tijd niet doorgegaan. Zoiets moet je fysiek doen, online gaat het niet werken. Het is wel ons idee het weer op te gaan pakken. Wat voor ledenwer ving verder het beste werkt is onderlinge reclame. Nog beter: laat bestaande leden jongere collega's meenemen naar activiteiten van Stubeco. Zo raken jonge- ren overtuigd van hoe nuttig het is anderen te ontmoeten. Zo ben ik er zelf ook ingerold. We willen daarnaast meer docenten wer ven. Die kunnen dan weer studenten stimuleren om lid te worden. Ook zoeken we weer de verbreding vanuit verschillende branchepartijen. Juist de kennis en er varing in de breedte van de bran- che geeft de benodigde aantrekkingskracht en maakt de Stubeco waardevol." EEN VAN DE BELANGRIJKSTE THEMA'S IN DE BOUW MOMENTEEL IS DUURZA AMHEID. WELKE ROL SPEELT DAT BINNEN STUBECO? "Het is typisch een onderwerp dat je alleen van de grond krijgt als je dat als hele keten oppakt en niet als individuele partijen. Stubeco kan hierin een goede rol ver vullen. Ook de uitvoe- rende partijen kunnen er niet omheen. Er is geen aanbesteding meer waar het niet gaat om duurzaamheid, EMVI of IFD. Steeds vaker wor- den we gevraagd MKI-berekeningen te maken. Dat geldt ook voor onderaannemers en leve- ranciers. Laatst hadden we met Stubeco een interessant projectbezoek bij De Groene Boog (foto 4). Een leverancier liet zien hoe hij moest aantonen wat de MKI-score was van zijn oplossing. Maar duurzaamheid is maar één van de thema's. Denk bijvoorbeeld ook aan digitali- sering en BIM. En natuurlijk veiligheid, maar dat is van alle tijden." OP WELKE ACTIVITEITEN GA AN JULLIE JE DE KOMENDE JAREN RICHTEN? "Een belangrijk aandachtspunt is en blijft ken- nisdeling. De studiecellen zoals we die vroeger kenden, zijn verleden tijd. Er lopen er nog wel één of twee, maar je merkt dat mensen er geen tijd meer in willen steken. In plaats daar van willen we kennis verspreiden door interes- sante projectbezoeken, lezingprogramma's en kleinschalige studies. Onderwerpen laten we bedenken door een klein groepje mensen en dan een werkgroep samenstellen die ver vol- gens in een tijdsbestek van een maand of 2 à 3 iets uitzoekt. Die moet dan met een rapportje komen waar de sector direct wat aan heeft of dat anderen stimuleert er verder mee te gaan. We willen ook meer aandacht besteden aan samenwerkingen. Met Stutech bijvoorbeeld of met Betoniek. En LinkedIn gaan we meer inzet- ten." MENSEN BINNEN STUBECO VINDEN TOCH VOORAL HET NETWERKEN BELANGRIJK? "Dat klopt. Wat dat betreft heeft corona Stu- beco geen goed gedaan. Je merkt dat mensen elkaar willen zien, bij elkaar willen komen. Wij hebben wel dingen online proberen te doen, maar dat lukte niet goed. Ik heb echt gehoord van mensen dat zolang we dingen online deden, ze niet zouden komen. Bij Stutech of Stumico ligt dat iets anders. Het verschil tus- sen een fysieke lezing of een lezing via Teams is voor hen minder groot. Wij zijn voor een belangrijk deel een netwerkclub. Niet voor niets er varen mensen de buitenlandreis als een van onze hoogtepunten (foto 5). Onze trip naar Hamburg voor komende september zit al helemaal vol. Maar we moeten de balans net- werk en kennis in de gaten houden. Ook moe- ten we voorkomen dat commercie een te grote rol gaat spelen. Het bewaken van onze neutra- liteit is een belangrijk speerpunt." HEB JE VERTROUWEN IN DE TOEKOMST VAN STUBECO? "Zeker, anders was ik er niet aan begonnen. Het valt of staat met enthousiasme. En daar hoop ik mijn steentje aan te kunnen bijdragen, net als mijn bestuursgenoten. We moeten daarbij niet te bescheiden zijn. Een folder bij een opdrachtgever onder de aandacht brengen bijvoorbeeld. Maar daar voor moeten we natuurlijk wel wat te bieden hebben. Als we dat voor elkaar krijgen dan komen we in een opwaartse spiraal, daar ben ik van overtuigd" 2 Project N31 Harlingen, waar Jan Tol als technisch manager en projectleider werkzaam is geweest (2016-2018) 4 Bezoek Stubeco aan het project 'De Groene Boog' in Rotterdam (september 2021) 5 Tijdens buitenlandreis van Stubeco naar Wenen/Bratislava (2019), kijkt Jan Tol uit over een utiliteitsbouwproject in Bratislava 3 A9 Gaasperdammerweg, foto: Rijkswaterstaat 26 VAKBL AD 2 2022 BV 2-2022 5-interview jan tol.indd 26 23-06-22 15:26