Een maandeli;kseuitgave van deVereniging Nederlandse Cementindustriepostbus 3011, 5203 DA 's-Hertogenbosch oktober 1984 m/llVoorschriften BetonVB 1974/1984 (NEN 3880)In juli 1984 is de nieuwe norm NEN 3880'Voorschriften Beton VB 1974/1984' verschenen.Deze nieuwe norm is een bundeling van debestaande delen A t/m Gen de nieuwe delen Hen K van de bekende VB 1974 reeks.Op grond van opgedane ervaringen met de oudeVB reeks is in 1981 een aantal tussentijdsewijzigingen ter kritiek gepubliceerd. Naar aanlei-ding van de binnengekomen kritiek is beslotenom de oude VB 1974 onder te brengen in éénnorm, de NEN 3880, waarin alle wijzigingen zijnverwerkt.In deze aflevering van BETON/EK worden debelangrijkste wijzigingen op betontechnologischterrein behandeld. Het betreft:- de korrelverdeling van het toeslagmateriaal;- de indeling van de consistentiegebieden;- het maximale gehalte aan chloriden ingewapend en voorgespannen beton;- de maximaal toe te passen water-cement-factor;- de betondekking.Korrelverdeling toeslagmateriaalHet toelaatbare percentage op de 1 mm zeef vande grenslijn B 31,5 is gewijzigd van 72 in 70%.Met deze betrekkelijk simpele wijziging istegemoet gekomen aan een veel gehoordbezwaar in de praktijk. Het bleek dat - geziende gemiddelde korrelgradering van het toege-paste zand en grind - de mengselkromme opde zeef 1 mm vaak net buiten het A/Bgebiedviel. Dat had dan formeel tot consequentie datvoor klasse I beton 20 kg cement per m3 extramoest worden toegepast. De thans aangebrachtewijziging komt aan dit bezwaar tegemoet zonderdat de eigenschappen van het beton hierdoornadelig worden beïnvloed (fig. 1).Nieuwe indeling consistentiegebiedenDe tabel voor de indeling van de consistentie-gebieden is gewijzigd om aansluiting te krijgenbij internationale normen (tabel 1).Kenmerken zijn:- het consistentiegebied 4 is alleen toegestaanbij het gebruik van daarvoor geschiktehulpstoffen;- de schudmaat is als consistentiemetingtoegevoegd;- de grenzen van de consistentiegebieden zijnenigszins verlegd.Dit laatste heeft onder andere tot gevolg datbetonspecie met een zetmaat van 120 mm thansin consistentiegebied 3 valt en niet meer, zoalsvoorheen, in consistentiegebied 4. Dit betekentdat voor klasse I beton het dan toe te passenminimum cementgehalte wordt verlaagd. Detabel voor minimum cementgehalten bij uit-voering volgens klasse I is dientengevolgeeveneens gewijzigd (tabel 2).De relatie minimum cementgehalte - consistentieheeft betrekking op befonspecie waaraan (nog)geen hulpstoffen zijn toegevoegd. Vooral bijgebruik van (super)plastificeerders moet hiermeerekening worden gehouden.01020-:;;30-OlOl40NOl>Ol50....'"::>E 60::>uj708090%fV/V100;>rjI3)VI ^C Kf-BWf-A31.531.5 I"Z/ /53/58./'./P/62I/ /" 701785 11 //92 ........ 92) " 98, ....1Korrelverdeling van het toeslagmaterialenmengsel12Sj.1m250 500 lmm 2 Cl" C8 C16 C31,5zeven volgens NE N 2560 ..Tabel 1Indeling van de consistentiegebiedenconsistentiegebied verdichtingsmaat IJ zetmaat in mm schudmaat in mmaardvochtig 1 1,45 Um 1,26 E 40)1)half plastisch 2 (1,25 t/m 1,11)2) 50 Um 90plastisch 3 (1,10 t/m 1,04)2) 100 Um 150 (360 I.m. 480)2)vloeibaar 4 E 160)3) 490 t/m 6001) Voor consistentiegebied 1 geldt in geval van twijfel de verdichtingsmaat;2) Voor consistentiegebied 2 en 3 geldt in geval van twijfel dezetmaat;3) Voor consistentiegebied 4 geldt in geval van twijfel de schudmaat.Tabel 2Minimum cementgehalten(bij toepassing van cement klasse A of B entoeslagmateriaal met een nominale korrel van31,5 mm)minimum cementgehalte bij uitvoering volgens klasse Ibetonkwaliteit grenslijnen van het korrel- minimum cementgehalte in kg/m3verdelingsgebied consistentiegebieden1 2 3B 12,5 Aen B 280 280 300A en B 280 300 320B 17,5 A en B 280 300 320A en C 300 320 340B 22,5 A en B 300 320 340A en C 320 340 360N.B.: Voor constructies in een agressief milieu moet het cementgehalte van hetbeton ten minste 300 kg/m3 zijn voor het korrelverdelingsgebied tussen degrenslijnen A en B en ten minste 320 kg/m3 voor het korrelverdelingsgebiedtussen de grenslijnen A en C.2Gehalte aan chloridenIn de norm zijn twee nieuwe artikelen opge-nomen over het maximaal toelaatbare gehalteaan chloriden in beton. Dit met het oog op debescherming van de wapening tegen corrosie.Het maximale gehalte aan chloriden (CI-)ingewapend beton mag ten hoogste 0,3% (m/m)bedragen van de hoeveelheid cement. In voor-gespannen beton is het maximale gehalte op0,1% (m/m) gesteld.De gestelde eisen aan het chloridegehalte zijngebaseerd op een studie van buitenlandsenormen en literatuur en op onderzoek vanCUR-VB onderzoekcommissie B 14 'Kwaliteits-controle van beton'. De eisen zijn zodanig, datgebruik van de in Nederland beschikbaregrondstoffen, die voldoen aan de betreffendenormen, mogelijk is. Bij gewapend beton isdaarbij uitgegaan van de mogelijkheid toeslag-materiaal uit zee toe te passen. Bij voorge-spannen beton is uitgegaan van de toepassingvan rivier-toeslagmateriaal.Bij de samenstelling van de betonspecie dient teworden nagegaan of het maximaal toelaatbaregehalte aan chloriden niet wordt overschreden.(Zie het rekenvoorbeeld hiernaast).Daartoe kunnen tijdens de uitvoering regelmatigde verschillende samenstellende materialen vanhet beton worden gecontroleerd.Aan het artikel over hulpstoffen is de eistoegevoegd dat het gehalte aan chloriden indeze stoffen, toegepast in gewapend of voor-gespannen beton, ten hoogste 0,1OIo" magbedragen.Tabel 3Minimum betondekking(voor voorgespannen beton geldt een toeslag van10 mm, voor lichtbeton 5 mm, voor nabewerkte ofoncontroleerbare oppervlakken eveneens 5 mm)aan te brengen betondekkingconstruc- beton- op betonstaal in mmtiedeel kwaliteit droog vochtig agressiefmilieu milieu milieuvloer of B 17,5 en 15 25 35wand lagerB 22,5 en 15 25 30hogerbalk B 17,5 en 25 35 40lagerB 22,5 en 25 30 35hogerkolom B 17,5 en 30 40 45lagerB 22,5 en 30 35 40hogerRekenvoorbeeld chloridegehalteToeslagmaterialen zeezand en zeegrind.320 kg hoogovencement, 0,04 % 01- = 128 g 01-700 kg vochtig zeezand, 0,06 % 01- = 420 g 01-1250 kg vochtig zeegrind, 0,015% 01- = 188 g 01-110 kg aanmaakwater, 0,03 % 01- = 33 g 01-totaal 769 g 01-Gehalte aan chloridenMSMV x 100% = 0,24% CI-.Het maximaal toelaatbare gehalte in gewapendbeton bedraagt 0,3%. Het mengsel voldoet dusaan de norm.Maximum water-cementfactorIn een nieuw artikel is de eis opgenomen dat dewater-cementfactor van de betonspecie voorgewapend en voorgespannen beton niet hogermag zijn dan 0,60.De achtergrond van dit artikel is gebaseerd opde duurzaamheidsaspecten van beton. De recep-tuur van klasse I beton was in eerste instantiegebaseerd op de sterkte van het beton. Met hetbegrenzen van de maximale water-cementfactoris een bijdrage gegeven aan een waarborg voorhet verkrijgen van in ons klimaat voldoendeduurzaam beton.BetondekkingDe grootte van de betondekking speelt eenbelangrijke rol bij de bescherming van dewapening in gewapend en voorgespannen betontegen corrosie.In de VB 1974/1984 is een nieuwe tabelopgenomen, waarin de betondekking afhankelijkis gesteld van de betonkwaliteit, het milieuwaarin de constructie zich bevindt en het soortconstructie-onderdeel (tabel·3).Afgezien de in de tabel vermelde toeslagen voorbijzondere omstandigheden mag de dekking met5 mm worden gereduceerd als in een droogmilieu de water-cementfactor :5 0,50 of ineen vochtig milieu bijeen water-cementfactor:5 0,45. Deze eventuele verlaging mag nietleiden tot een geringere dekking dan 25 mmvoor balken en 30 mm voor kolommen. Dezelaatste beperking is onder andere hetgevolg van eisen voor wat betreft de brand-werendheid van de constructie.Verdere ontwikkelingenDat het voorschriftenwerk niet stil ligt na hetverschijnen van deze norm, blijkt uit het feit datop dit moment de opzet van een nieuwe produkt-norm 'Beton' reeds in een vergevorderd stadiumis. In deze produktnorm 'Beton' zullen allebetóntechnologische zaken worden opgenomen.lets voor een aflevering van BETON/EK in detoekomst.3BETONlEK verschijnt 10 x per jaar.Abonnementsprijzen per jaar, inclusief verzamelbandvoor 3 jaargangen (incl. 5% BTW):Nederland, Nederlandse Antillen, België f 16,-overige landen f 26,-ISSN 0166-137x4administratie:postbus 3011, 5203 DA 's-Hertogenboschtelefoon (073) 401231Abonnementen lopen per kalenderjaar. Aan het eindvan een kalenderjaar wordt het abonnement auto-matisch verlengd, tenzij het abonnement vóór1 december schriftelijk wordt opgezegd.