‘De MBO- en HBO-opleidingen zijn te theoretisch’, aldus Sjaak Luijten, projectleider Heijmans Civiel B.V. ‘We missen de oude ambachtschool, waar jongeren zitten met een natuurlijke gedrevenheid om een vak uit te oefenen. Een gevolg van de maatschappelijke gedachte die al decennia heerst: ga maar doorleren. Hard werken of je handen vies maken is niet van deze tijd, maar daardoor zijn we wel te ver van de praktijk af komen te staan. Dat ondervangen we door samen, bouwbedrijven en opleidingsinstituut Civilion, cursussen en opleidingen te ontwikkelen, en te doceren zodat we de kennis en de kwaliteit krijgen die onze sector nodig heeft. Op MBO- en ook op HBO-niveau.'

John Roelofs, manager Opleidingen Civiele Bouw: ’Het ontwikkelen van het opleidingsaanbod doen we op verschillende manieren en op verschillende niveaus. Zo kijkt de Taakgroep Arbeidsmarkt & Onderwijs van de Vakgroep Civiele betonbouw van Bouwend Nederland op macroniveau naar de markt en opleidingsbehoefte. Zij monitoren de ontwikkelingen zodat we tijdig kunnen anticiperen. Daarnaast zijn de bestaande UTA-opleidingen voor werkvoorbereiders, projectorganisatoren en uitvoerders een belangrijke bron voor innovatie. Die opleidingen worden altijd gegeven door docenten uit het civiele bedrijfsleven. Ervaren vakmensen van gerenommeerde bouwbedrijven in Nederland. Met hen evalueren we jaarlijks iedere opleiding: Wat ging goed? Wat kan beter? Wat zijn nieuwe ontwikkelingen en waar gaan we komend jaar het accent op leggen? Een wisselwerking die een continue kwaliteitsverbetering en actualisering van het opleidings- en trainingsaanbod garandeert.’

De lesstof die wordt ontwikkeld vanuit de specifieke opleidingsvraagstukken vanuit het bedrijfsleven komt niet alleen terug in de UTA-cursussen, maar wordt ook op het juiste niveau in de BBL-trajecten en het duale Associate degree HBO-traject van Civilion gedoceerd.

Roelofs: ‘Een laatste bron voor kwaliteitsverbetering en innovatie komt rechtstreeks uit de praktijk. Zo kreeg ik vorig jaar een telefoontje van Jan Tol van het Bedrijfsbureau van Ballast Nedam: ‘We moeten aandacht gaan besteden aan het onderwerp planning!’‘ Op dat moment ga ik kijken in mijn netwerk: Wie kan ik hierbij betrekken? Wie weet er veel van? Zo kwam ik bij Sjaak terecht.’

Sjaak Luijten, samen met Jan Tol betrokken bij de aanpak en inhoudelijk opzet van de tweedaagse module planning, vervolgt: ’Ik ben altijd ‘in’ voor ontwikkeling. Ik vind het leuk om met jonge mensen te werken en krijg er energie van als ik hen zie groeien. Andersom leren wij, ervaren vaklieden, ook veel van hen. Iemand die net van school komt weet misschien niet zoveel van de praktijk, maar is wel open minded en stelt de waarom-vraag. En dat zet ons weer aan het denken. Dat we iets altijd op een bepaalde manier doen, wil niet zeggen dat het niet beter kan. Het houdt ons scherp.’

Roelofs: ‘Nu is planning een onderwerp dat in veel opleidingen terug komt. Dit voorjaar bieden we hem aan als aparte module. Nieuw is dat we daarbij de verschillende bouwplaatsrollen bij elkaar brengen, omdat we op die wijze het beste kunnen inspelen op waar we in de praktijk tegenaan lopen en heeft de synergie die hierdoor ontstaat voor iedereen toegevoegde waarde.

Tol: ‘Bij plannen heb je een bepaalde basiskennis nodig. Maar wat je vooral goed moet weten is welke afhankelijkheden er zijn, waar je rekening mee moet houden en hoe je dat doet. En dat is in iedere functie anders. Een projectleider maakt een contractplanning voor de duur van het project; voorbereiding, start en oplevering over vijf jaar. De werkvoorbereider, uitvoerder en voorman moeten vaak drie maanden vooruit kijken. En hoe dichterbij het einddoel, hoe spannender het wordt.’

Luijten: ‘Neem bijvoorbeeld de eerste weken in januari. Stel je hebt net in die weken een kraan gepland. Die stonden allemaal stil vanwege de stormachtige wind. Of denk aan het opruimen op de bouwplaats aan het einde van de dag. Ook dat wordt nooit meegenomen in de planning.’

‘Veel planningscursussen zijn veredelde knoppencursussen. Daar staat het systeem centraal. In deze module vragen we om door te denken en je vakkennis toe te passen. Stel je plant drie uur voor beton storten. Maar wat ga je maken? Een wand van 10 m hoog? Of een vloer van 100 m². Dat maakt nogal wat uit voor de haalbaarheid. Dat besef, daar gaat het om.’

‘Vakmanschap is je inleven, inzicht hebben in elkaars rol en planning. En dat wordt steeds crucialer, want de grootte en complexiteit van de werken neemt toe en dat vraagt om een andere aanpak. Ook het toenemende innovatieve karakter en de verschillende methodes en technieken die we gebruiken maken dat de kennis en wisselwerking tussen de voorman, de werkvoorbereider, de projectorganisator en uitvoerder steeds belangrijker wordt,’ aldus Tol.

Roelofs: ‘Vandaar dat we die invalshoek in de toekomst ook gaan toepassen bij een aantal modules zoals o.a. BIM en KAM. Ook daar brengen we verschillende functies en rollen bij elkaar. Met een duidelijke meerwaarde in de dagelijkse praktijk omdat we daarmee bijvoorbeeld het natuurlijk verschil tussen een werkvoorbereider en een uitvoerder verkleinen en de synergie vergroten.

Luijten: ‘Een werkvoorbereider focust zich op het perfect en netjes voorbereiden van werk, een uitvoerder is vaak meer een doener. Die houdt van brandjes blussen en lost op wat er mis gaat als er onvoldoende rekening is gehouden met het weer of andere omstandigheden. Maar brandjes blussen kost tijd en geld. Door de kennis en ervaring van de uitvoerder gestructureerd onderdeel te laten uitmaken van je planning, voorkom je dat.’

‘Op dit moment komt de feedback van de bouwplaats vaak niet terug in je organisatie. Maar als een uitvoerder meer zicht heeft op de planning en de achtergrond ervan, kan hij eerder signaleren, schakelen en bijsturen waar nodig. Met als resultaat een snellere doorlooptijd en een realistischer takenpakket waar omgevingsfactoren zijn meegenomen,‘ besluit Tol. 

Voor meer informatie over de betreffende module en het overige cursusaanbod zie www.civilion.nl.