10 VAKBLAD I 2 2018 Vraag en antwoord Betonmortel E en van de criteria waar monoli- thisch afgewerkte betonvloeren aan moeten voldoen, is slijtvastheid. Eisen aan die slijtvastheid zijn vastge- legd in de norm NEN 2743 [1]. Norm In NEN 2743 wordt de slijtvastheid uit - gedrukt in een slijtvastheidklasse I t/m IV (tabel 1). Deze klassen zeggen iets over de maximaal toelaatbare gemiddelde afslijting op basis van de zogenoemde Amsler-slijtproef. In deze norm is echter niet vastgelegd wanneer en waarom een vloer moet voldoen aan een van de genoemde klassen. In de praktijk bestaat hier dan ook veel onduidelijkheid over, waardoor het risico bestaat dat veilig - heidshalve, maar onnodig een te hoge klasse wordt geëist. Een ander probleem van de norm is dat de klassen worden gerelateerd aan de Amsler-slijtproef. Deze proef wordt in de praktijk niet of nauwelijks meer gebruikt. Bij het beproeven volgens deze methode komen immers te veel fijne stofdeeltjes vrij, hetgeen arbotechnisch minder wenselijk is. Naast de Amsler-methode zijn er overigens wel andere testmethoden beschikbaar, zoals de Böhme-test (foto 2) en de BCA-test. In de norm is ook de hardheid opgege- ven van mogelijk toegepaste instrooi- materialen. Maar nergens is terug te vinden in welke situatie welk materiaal moet worden toegepast. Vanwege deze onduidelijkheid in de normgeving is het altijd aan te raden om over eisen en maatregelen te over- leggen met een gespecialiseerd vloerenbedrijf. Maatregelen De slijtvastheid is in belangrijke mate afhankelijk van het betonmensgel en de uitvoering, zoals de verdichting, en de afwerking (vlinderen) van het beton. Vanzelfsprekend is ook de nabehande- ling essentieel. Voorkomen moet wor- den dat de toplaag uitdroogt door verdamping van water. In dat geval zou in de uitgedroogde zone namelijk niet voldoende water meer aanwezig zijn voor een goede hydratatie van het Vraag 16 Hoe kun je ervoor zorgen dat een vloer voldoende slijtvast is? 1 Instrooien monolietvloer Tabel 1 Eisen aan slijtvastheid [1] slijtvastheidklasse maximaal toelaatbare gemiddelde afslijting [mm] I 1,0 II 1,5 III 2,0 IV geen eis Opmerking: De klassenindeling is gebaseerd op de Amsler-slijtproeven 10-Vraag en Antwoord.indd 10 02-07-18 11:19 11 VAKBLAD I 2 2018 Vraag en antwoord Dit is de zestiende aflevering in de vraag-en-antwoordrubriek van Beto- niek Vakblad. Deze rubriek wordt sa- mengesteld in samenwerking met Betonhuis/VOBN, partner van Beto- niek . Deskundigen beantwoorden vragen uit de markt. In dit geval is dat Huub Baltussen van Van Berlo. Heb je ook een vraag over beton- (technologie)? Mail ze naar betoniek@aeneas.nl. cement. Over noodzaak en de wijze van nabehandelen is voldoende gepubliceerd, ook in Betoniek. Zijn de juiste maatregelen genomen in de uitvoering en is het gebruik van de vloer niet overmatig, dan kan de slijt- vast voldoende zijn en zijn extra maat- regelen zoals het instrooien niet per se nodig. Wordt een vloer zwaarder belast dan kan een instrooilaag wel nodig zijn. Wanneer dat zo is en het type instrooi- laag dat het meest effectief is, hangen af van de toepassing (tabel 2). Instrooilaag Een instrooilaag dient om de opper- vlaktekwaliteit wat betreft slijtvastheid en stootvastheid te verbeteren. De instrooilaag bestaat uit een droog mengsel gebaseerd op cement. Dit zorgt voor een de verlaging van de water-cementfactor in het oppervlak en verbetert de kwaliteit. Aan het mengsel worden slijtvaste granulaten toege- voegd zoals kwarts, porfier, carborun- dum en amaril. De effectiviteit is goed bij grove korrels (1-3 mm). Voor niet te zwaar belaste vloeren is kwarts een veel toegepast instrooima- teriaal. Een mengsel van 2 kg kwarts en 1 kg cement per m 2 vloer geeft vol- doende resultaat. Wanneer hogere eisen aan de slijtvastheid worden gesteld, zoals in werkplaatsen en in geval van intensief verkeer met harde wielen, kan het kwarts gedeeltelijk worden vervangen door een harder materiaal zoals korund. Uit het oog- punt van vlakheid en hechting dient de hoeveelheid instrooimateriaal tot 3 à 4 kg per m 2 beperkt te blijven. De hoeveelheid instrooimateriaal moet overigens niet worden voorgeschreven maar worden bepaald door een gespe- cialiseerd uitvoerend vloerenbedrijf. Hierdoor voorkomt men ook de discus- sie over wie verantwoordelijk is voor de keuze indien er achteraf problemen zijn ontstaan. Duidelijk is wel dat meer instrooimateriaal zeker niet altijd beter is. Veel losliggende toplagen zijn vaak het directe gevolg van te veel of ver- keerd aanbrengen van instrooimateri- aal waardoor de bovenste laag van de vloer tijdens het polijsten (vlinderen) te dicht van structuur wordt en bij een iets minder stabiel betonmengsel er een waterlens onder de toplaag ontstaat. Overigens zijn er andere redenen te bedenken om een instrooimateriaal toe te passen dan slijtvastheid. Zo kan het verstandig zijn een kwarts-cement- mengsel toe te passen om het bleedingwater te binden. Het bevor- dert de kwaliteit van de toplaag en maakt een afwerking door schuren en polijsten mogelijk. 2 Böhme-test voor het bepalen van de slijtvastheid Tabel 2 Type instrooilaag bij verschillende toepassingen toepassing vloer instrooilaag weinig verkeer/voetgangers geen normaal gebruik, bedrijfsruimten, magazijnen en werkplaatsen harde granulaten: kwarts, porfier, basalt werkplaatsen met intensief zwaar verkeer met metalen wielen en zware machines zeer harde granulaten: carborundum, korund of amaril zeer intensief gebruik, schokbestendig metaalgranulaten (denk aan roestrisico) Ook moet worden opgemerkt dat slijt- vastheid een directe relatie heeft met andere eigenschapseisen die aan dit oppervlak worden gesteld zoals rol- weerstand, vlakheid, stootvastheid, slipweerstand, vloeistofdichtheid, glans, kleurverschillen. Meer over slijtvastheid In feite is dit onderwerp te veelomvat- tend en te complex om volledig te behandelen in een vraag-en-antwoord- rubriek. Daarom komen we erop terug in een van de volgende edities. Literatuur 1 NEN 2743:2003 nl - In het werk ver- vaardigde vloeren ? Kwaliteit en uit- voering van monolithisch afgewerkte betonvloeren en -verhardingen 10-Vraag en Antwoord.indd 11 02-07-18 11:19