Tijdens het Betonprijsdiner 15 november, aan de vooravond van de Betondag, zijn de winnaars van de tweejaarlijkse Betonprijs bekendgemaakt. De prijs werd uitgereikt in acht categorieën. Daarnaast kreeg een project een eervolle vermelding. In totaal werden dit jaar 83 projecten ingezonden, volgens de jury van erg hoge kwaliteit. Onder de winnaars zijn twee Leidse projecten: de ondergrondse parkeergarage Lammermarkt en de Catharinabrug. Andere winnaars zijn de Hoogwatergeul Veessen-Wapenveld, Villa K6, s'werelds grootste fietsenstalling in Utrecht, de hybride trap van ABT in Velp, de renovatie van de Velsertunnel en de Tafelbrug bij Zuid- en Noordhorn.
In de categorie Bruggen & Viaducten gaat de Betonprijs naar de Catharinabrug, gelegen in het historisch hart van Leiden. De flinterdunne brug is gemaakt van ultra-hogesterktebeton en kon daardoor worden uitgevoerd met een dek van slechts 27 cm dikte. Hierdoor is het gelukt een zeer geringe helling te maken voor de voetgangers en fietsers, terwijl er wel voldoende hoogte is gecreëerd voor plezierboten en andere vaartuigen. De constructie van de Catharinabrug heeft volgens de jury alles in zich om uit te groeien tot een monument.
De hoogwatergeul in Veessen-Wapenveld van Waterschap Vallei en Veluwe wint in de categorie Natte Waterbouw. Volgens de jury brengt dit project ons weer volledig in de traditie waar Nederlandse ingenieurs goed in zijn: het beheersen van ons waterland. “Hier wordt ruimte aan het water geboden terwijl de natuurlijke en agrarische functies behouden blijven. Dit soort ingenieuze constructies leidt tot prachtige landschappelijke ingrepen, waardoor het civieltechnische begrip kunstwerk ineens zijn poëtische betekenis krijgt.” De hoogwatergeul in Veessen-Wapenveld is een van de ruim 30 projecten die samen het Rijkswaterstaatprogramma Ruimte voor de Rivier vormen, een programma dat zorgt voor een veiliger en mooier rivierengebied.
In de categorie Woningbouw gaat de Betonprijs naar Villa K6. Het beton in dit project, hoewel in strakke wanden gepresenteerd, lijkt met de hand te zijn aangebracht. De ruwe bekistingsplanken tekenen zich opzichtig af in het beton, dat in kleine laagjes is aangebracht waardoor er lichte kleurverschillen ontstaan. “Deze laagjestechniek brengt de interesse voor het ambacht weer tot leven. Alsook de behoefte om te decoreren.”, aldus de jury.
In de categorie Utiliteitsbouw valt de fietsenparkeergarage in Utrecht in de prijzen, die na de tweede grote oplevering volgend jaar plek moet bieden voor 12.500 fietsen. Daarmee is de ondergrondse fietsenstalling de grootste ter wereld. De jury laat weten grote bewondering te hebben voor de wijze waarop de onderpleinse ruimte onderdeel uitmaakt van de openbare ruimte en prijst het project vanwege haar “uitgekiende logistiek en zorgvuldige en molestbestendige vormgeving, met een prettige ruimtelijkheid.”
In Leiden noemen ze parkeergarage Lammermarkt, die wint in de categorie Uitvoering, inmiddels het achtste wereldwonder. En dat is niet alleen omdat deze parkeergarage met 22 m een van de diepste ondergrondse garages is ter wereld. Het is volgens de jury van de Betonprijs vooral een spectaculair gebouw. Niet voor niets fungeert het regelmatig als decor voor culturele voorstellingen. In de slappe bodem van Leiden realiseerden de aannemers een reusachtige cilinder van diepwanden. Die ronde vorm maakte stempels overbodig bij het ontgraven. De bodem van de garage werd onderwater gestort en gewapend met een hoge dosering staalvezels die tegen de grens aan zat van wat nog verpompt kon worden.
De surrealistisch slanke trap van beton en glas van ABT, gerealiseerd voor het hoofdkantoor in Velp, wint dit jaar de Betonprijs in de categorie Betontechnologie. De jury kent het project de prijs toe vanwege haar schoonheid en de bijzondere constructieve samenwerking tussen glas en beton. “In verwarrende tijden groeit de behoefte aan schoonheid; schoonheid geeft troost. Als betontechnologie daarvoor ingezet kan worden, dan dient het een onverwacht maatschappelijk belang. Deze ultradunne trap is prachtig. De constructieve samenwerking met de glazen trapbalustrade is werkelijk een vondst.”
In de categorie Renovatie/Reparatie gaat de Betonprijs naar de renovatie van de Velsertunnel. Het project krijgt de prijs vanwege de wijze waarop is omgegaan met de uitdagingen die kwamen kijken bij het renoveren van de 60 jaar oude tunnel. Bijvoorbeeld bij het herstel van de lichtroosters aan het begin van de tunnel en het herstel van de betonschades aan de wanden en het plafond. In negen maanden tijd is de Velsertunnel van binnen helemaal gestript en opnieuw opgebouwd. Bijna alle technische installaties zijn vernieuwd, de doorrijhoogte verhoogd, nieuwe vluchtwegen aangebracht en een nieuw ventilatiesysteem gemaakt. Ruim 22.000 zakken reparatiemortel, 600 m3 nieuw beton en 22.000 liter aan coating was nodig om oude tunnel te renoveren.
De Tafelbrug tussen Zuid- en Noordhorn valt in de prijzen in de categorie Constructief ontwerp. De jury is onder de indruk van de technische creativiteit en de ingenieuze constructie van de bruggenhoofden van deze tafelbrug, waarbij caissons geproduceerd van hoogwaardig onderwaterbeton het mogelijk maakten om op deze moeilijke locatie een geschikte fundering te vervaardigen. Gebruikelijke methoden als een fundering op palen of een bouwput met damwanden waren vanwege de samenstelling van de grond bij Zuidhorn niet mogelijk.
Naast de prijzen in de acht categorieën heeft de jury ook een project in de schijnwerpers gezet waarin beton maar een bescheiden rol speelt (het dek van de hangbrug is gemaakt van prefab-betonplaten): de Dafne Schippersbrug in Utrecht. Het project was vooraf zelfs niet genomineerd voor een prijs, maar kreeg een eervolle vermelding vanwege de sleutelrol die de brug speelt in de verbinding van Leidsche Rijn met de stad Utrecht. Wat de jury bijzonder vindt aan het project en met name het knooppunt ter plaatse van de brug, is "de aandacht voor de stedenbouwkundige inbedding, waarbij de route met een elegante krul het hoogteverschil tussen weg en brug oplost." Hierbij worden door de sierlijke vorm van het fietspad de openbare ruimte met park en basketbalveld ingesloten en de nieuwe Montessorischool aan het Victor Hugoplantsoen als vanzelf omarmd. "Een betere uitnodiging om met de fiets naar school te gaan kan je je niet wensen."
Overzicht winnaars Betonprijs 2017
A. Bruggen & Viaducten: Catharinabrug, Leiden
B. Natte waterbouw: Hoogwatergeul Veessen – Wapenveld
C. Woningbouw: Villa K6
D. Utiliteitsbouw: ‘s-Werelds grootste fietsenstalling, Utrecht
E. Uitvoering: Parkeergarage Lammermarkt, Leiden
F. Betontechnologie: Ultraslanke hybride trap hoofdkantoor ABT, Velp
G. Restauratie/Reparatie: Renovatie Velsertunnel, Velsen-Zuid
H. Constructief ontwerp: Tafelbrug Zuid- en Noordhorn
I. Eervolle vermelding: Dafne Schippersbrug, Utrecht
Reacties