Zwartkleuring van beton in de buitenlucht, het is een fenomeen dat zich de laatste jaren steeds vaker manifesteert. Oorzaak blijkt een biofilm te zijn, zo concludeert Edwin Vermeulen van het Cement&BetonCentrum tijdens een lezingenavond van Stufib en Stutech. Naar de oorzaak van die biofilm en de aangroei van mos, heeft een de Stutech-studiegroep 64 'Biologische aangroei op beton' recent onderzoek gedaan. De resultaten zijn samengebracht in een rapport.
Over zwartkleuring van beton is het nodige verschenen in de literatuur. Echter een duidelijke en complete hypothese over de oorzaak is er niet. Er werd nog wel eens gedacht dat het om roetdeeltjes zou gaan, maar dat is niet het geval. Duidelijk is geworden dat het een biofilm betreft, ofwel een laag micro-organismen in een slijmlaag die is vastgehecht aan een oppervlak.
Als een van de oorzaken wordt genoemd het schonere milieu. Zo is het regenwater aanmerkelijk minder zuur geworden, de pH is ongeveer gestegen van 4,5 naar 5,5 (dat komt overeen met een 10x lage zuurgraad). Ook het feit dat de winters zachter zijn en dat er meer neerslag valt kan een rol spelen. Daarnaast is er meer voeding voor micro-organismen beschikbaar, in de vorm van curing compounds, resten van ontkistingsolie of anti-graffiti coatings.
Over de gevolgen van de aangroei is ook nog niet alles bekend. Hoewel er wel enige schade aan het oppervlakte kan optreden, door het onttrekken van mineralen, de productie van zuren en het indringen van schimmeldraden, wordt esthetische schade als grootste probleem van biofilms gezien. Na het ontstaan van een biofilm kunnen zich echter mossen afzetten, waarmee de aantasting en het risico op vorstschade fors kan toenemen.
Als maatregelen om de aangroei te voorkomen worden genoemd een gladde afwerking en goed nabehandelen, echter zonder gebruik van curing compound. Het heeft de voorkeur een zo laag mogelijke water-cementfactor toe te passen waarmee een dichter beton ontstaat. Ook hydrofobeermiddelen op het oppervlak of cement met titaniumdioxide of hulpstoffen in het mengsel kunnen uitkomst bieden. Tot slot kan ook een goede detaillering een hoop van de problemen verhelpen.
Omdat er nog veel onzekerheden zijn volgt er een tweede fase in het onderzoek.
Het rapport over de eerste fase van het onderzoek komt eind 2016 beschikbaar voor Stutech-leden op www.stutech.nl.
Ook bij natuursteen vindt aangroei plaats, zoals bij het Jefferson Memorial in Washington
Reacties